Inspiracja zjednoczeniowa motywem Kongresów Welehradzkich (1907–1936)

Jarosław Moskałyk

doi:10.21697/ct.2025.95.4.07

Published: 2025-11-13

Vol. 95 No. 4 (2025)

Inspiration for Unification as a Motive for the Velehrad Congresses (1907–1936)

Jarosław Moskałyk

Collectanea Theologica

Section: Articles

https://doi.org/10.21697/ct.2025.95.4.07

Abstract

The Slavic Apostles Cyril and Methodius left a priceless legacy throughout Europe in the 9th century that might be characterized as spiritual fraternity, equality and unity in the diversity of many nations. Their legacy from the time of undivided Christianity has never lost its power or ceased to have an impact. In Velehrad, proponents of the Cyrillomethodian unification ideas sought to make this point very evident, even in the first half of the 20th century, when ecumenical sensitivity was growing. The aim of this article is to provide a theological analysis of the significant aspects of the Velehrad Congresses dialogue project, in which Roman Catholics, Eastern Catholics and Orthodox of the Moscow tradition played key roles. The process of historical theological and ecumenical debate will be discussed in the first section. The liturgical foundation of the Church’s tradition, which unites the faithful, shall be the subject of the second section. The phenomenon of church unions, which have long been a source of contention and discussion in ecumenical dialogue, will be covered in the third section. The establishment of the framework for a sustainable and responsible unification approach is the theme of the fourth section.

Keywords:

Velehrad Congresses, union, liturgy, church tradition, unification

Most read articles by the same author(s)

Jarosław Moskałyk, From Orthodox to “Neocolonial” Ecclesiology , Collectanea Theologica: Vol. 92 No. 2 (2022)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Moskałyk, J. (2025). Inspiration for Unification as a Motive for the Velehrad Congresses (1907–1936). Collectanea Theologica, 95(4), 809–826. https://doi.org/10.21697/ct.2025.95.4.07

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Acta I Conventus Velehradensis.1908. Pragae Bohemorum: Olomucii Rohlíček & Sievers. (= ACV-I).
Google Scholar

Acta II Conventus Velehradensis. 1910. Pragae Bohemorum: Olomucii Rohlíček & Sievers. (= ACV-II).
Google Scholar

Acta III Conventus Velehradensis.1912. Pragae Bohemorum: Olomucii Rohlíček & Sievers. (= ACV-III).
Google Scholar

Acta IV Conventus Velehradensis. 1925. Olomucii: Rohlíček & Sievers. (= ACV-IV).
Google Scholar

Acta V Conventus Velehradensis. 1927. Olomucii: Rohlíček & Sievers. (= ACV-V).
Google Scholar

Acta VI Conventus Velehradensis. 1933. Olomucii: Rohlíček & Sievers. (= ACV-VI).
Google Scholar

Acta VII Conventus Velehradensis. 1937. Olomucii: Rohlíček & Sievers. (= ACV-VII).
Google Scholar

Babiak, Augustyn. 2007. Des Ukrainiens aux Congrès de Velehrad (1907–1936). Paris: Société Scientifique Ševčenko.
Google Scholar

Babiak, Augustyn. 2014. “Udział i rola Cerkwi greckokatolickiej w Kongresach Welehradzkich (1907–1936).” Studia Historyczno-Teologiczne Śląska Opolskiego 34:153–77.
Google Scholar

Baum, Gregory. 1965–1966. “Eklezjologiczna rzeczywistość innych Kościołów.” Concillium 1–2 (1–10): 299–313.
Google Scholar

Blaza, Marek. 2018. Kościół w stanie epiklezy. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Brückner, Aleksander. 1933. “Cyriilo-Methodiana.” Kwartalnik Historyczny 67:529–55.
Google Scholar

Budniak, Józef. 2016. “Leonarda Górki dziedzictwo ojców wezwaniem do jedności w różnorodności.” Roczniki Teologiczne 63 (7): 73–93. DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2016.63.7-9
Google Scholar

Chomin, Petro. 1924. “Unistycznyj Kongres na Welehradi.” Nywa 19 (9): 308–12. DOI: https://doi.org/10.2307/3254529
Google Scholar

Cinek, František. 1936. Welehrad viry. Duchovni dějiny Velehradu. Olomouc: Druzina literárni umelecká.
Google Scholar

Drozd, Jan. 1947. “Andreas Szeptycki. Metropolita Leopoliensis, praeses Academiae Velehradensis.” Acta Academiae Velehradensis 18:92–102.
Google Scholar

Dvornik, František. 1964. “Die Bedeutung des Brüder Cyrill und Method für die Slaven und Kirchengeschichte.” In Prolegomena ad Acta Congressus Historiae Slavicae Salisburgensis, 17–32. Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
Google Scholar

Dziedzictwo misji słowiańskiej Cyryla i Metodego. Materiały sesji naukowej WSP w Kielcach, 3–4.12.1985. 1988. Edited by C. Bartula. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Google Scholar

Esterka, Peter. 1971. “Toward Union: The Congresses at Velehrad.” Journal of Ecumenical Studies 4 (1): 10–51.
Google Scholar

Gordillo, Mauricius. 1957. “Velehrad e i suoi Congressi Unionisti (1907–1957).” La Civilta Catholica 2:569–83.
Google Scholar

Górka, Leonard. 1991. “Trwałe wartości tradycji cyrylo-metodiańskiej.” In Cyryl i Metody. Apostołowie i Nauczyciele Słowian, edited by Jan Sergiusz Gajek and Leonard Górka, 185–94. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar

Górka, Leonard. 1995. Dziedzictwo Ojców. Ekumeniczny charakter tradycji welehradzkiej. Warszawa: Wydawnictwo Księży Werbistów “Verbinum.”
Google Scholar

Górka, Leonard. 2001. Święci Cyryl i Metody a pojednanie. Słowiańskie dziedzictwo w służbie jedności Kościołów i narodów. Warszawa – Lublin: Wydawnictwo Księży Marianów.
Google Scholar

Górka, Leonard. 2006–2007. “Velehrad – symbol pojednania. W setną rocznicę inicjacji Kongresów Welehradzkich (1907–1936).” Roczniki Teologiczne 53–54 (7):73–86.
Google Scholar

Kasalaj, Anton. 1972. “Das cyrillo-methodianische Velehrad und seine Unionskongresse.” Slovak Studies 12:153–91.
Google Scholar

Koren, Adam. 1975. “Obsežnost ekumenskega gibanja.” V Edinosti 6:109–11.
Google Scholar

Lobkowicz, Nikolaus. 1985. “Die Europäische Bedeutung der Heilien Cyrill und Methodius.” Forum Katholische Theologie 1 (4): 242–63.
Google Scholar

Moskałyk, Jarosław. 2018. Od wiary do ekumenii. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Teologiczny.
Google Scholar

Slipyj, Josyf. 1922. “Na Welehradi.” Nywa 17 (10): 337–45. DOI: https://doi.org/10.1243/PIAE_PROC_1922_017_027_02
Google Scholar

Sobór Watykański II. 2002a. Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio. (= UR).
Google Scholar

Urban, Jan. 1912a. “Kwestya zjednoczenia Kościołów na zjeździe Welehradzkim.” W Katolicyzm a prawosławie, 25–37. Kraków: Nakład autora.
Google Scholar

Urban, Jan. 1912b. “Welehradzkie utopie.” W Katolicyzm a prawosławie, 74–92. Kraków: Nakład autora.
Google Scholar

Vašica, Josef. 1922. “Unionistyckẏ sjezd na Velehradě.” Acta Cyrillo-Methodiana 13:114–57.
Google Scholar

Waczyński, Bogusław. 1936. “VII Kongres unijny w Welehradzie.” Oriens 4:142–45.
Google Scholar

Wolsza, Kazimierz Marek. 2023. “Ekumeniczne aspekty słowiańskich koncepcji zjednoczeniowych w ujęciu Czesława Głombika.” Studia Oecumenica 23:73–94. DOI: https://doi.org/10.25167/so.5059
Google Scholar