Mariologiczna interpretacja ośmiu błogosławieństw (Mt 5,3-10)

Lech Wołowski

doi:10.21697/ct.2020.90.3.05

Opublikowane: 2020-10-06

Tom 90 Nr 3 (2020)

Mariologiczna interpretacja ośmiu błogosławieństw (Mt 5,3-10)

Lech Wołowski

Collectanea Theologica

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ct.2020.90.3.05

Abstrakt

Artykuł podejmuje kwestię mariologicznej interpretacji ośmiu błogosławieństw zawartych w Mt 5,3-10. Różnorodnych interpretacji tego biblijnego tekstu podejmowali się teolodzy chrześcijańscy wszystkich epok od Klemensa Aleksandryjskiego po autorów współczesnych komentarzy biblijnych. Wobec mnogości rozpatrywanych na przestrzeni dziejów interpretacji aspekt mariologiczny pojawia się dość rzadko. Tymczasem, jak zauważa papież Benedykt XVI, już sam biblijny tytuł maryjny „Błogosławiona” powinien wyraźnie nakierowywać myśl teologiczną na mariologiczne aspekty tego zagadnienia. W czasach współczesnych bardzo głęboką refleksję w tym zakresie prowadzili dwaj wielcy teologowie XX w., J. Ratzinger (Benedykt XVI) i H.U. von Balthasar. Na gruncie polskim zadanie to częściowo podjął J. Tischner, opracowując temat ośmiu błogosławieństw w kluczu maryjnej pielgrzymki narodu. Niniejsza praca pragnie pogłębić mariologiczno-biblijną analizę ośmiu błogosławieństw i ożywić dyskusję dotyczącą tej tematyki w zaproponowanym przez Benedykta XVI kluczu rozumienia błogosławieństw jako programu życia współczesnego chrześcijanina.

Słowa kluczowe:

osiem błogosławieństw, mariologia, pielgrzymka, Benedykt XVI (Josef Ratzinger), Hans Urs von Balthasar, Józef Tischner

Inne teksty tego samego autora

Lech Wołowski, Mariological Interpretation of the Eight Beatitudes (Matt 5:3–10) , Collectanea Theologica: Tom 90 Nr 5 (2020): Fasciculus specialis

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wołowski, L. (2020). Mariologiczna interpretacja ośmiu błogosławieństw (Mt 5,3-10). Collectanea Theologica, 90(3), 79–121. https://doi.org/10.21697/ct.2020.90.3.05

Cited by / Share

Bibliografia

Adamczewski, B., „Szczęśliwa, która uwierzyła (Łk 1,45)”, Verbum vitae 5 (2004) s.75-87.
Google Scholar

Augustyn z Hippony, O kazaniu Pana na Górze. Do Symplicjana o różnych problemach. Problemy ewangeliczne, tłum. S. Ryznar, J. Sulowski, ATK, Warszawa 1991.
Google Scholar

Bagley, R.M., „The Heart of Mary, Model of Love: Marian Dimension of the Millennium Preparation”, Marian Studies 50 (1999), s. 127-138.
Google Scholar

Balthasar, H.U. von, Duch chrześcijański, tłum. Z. Włodkowa, „W drodze”, Poznań 2013.
Google Scholar

Balthasar, H.U. von, Medytacja chrześcijańska, tłum. W. Szymona, „W drodze”, Poznań 2014.
Google Scholar

Balthasar, H.U. von, Różaniec: zbawienie świata w modlitwie maryjnej, tłum. Jan Koźbiał, Wydawnictwo Księży Marianów, Wrocław 1998.
Google Scholar

Barzun, J., The Culture We Deserve: A Critique of Disenlightenment, Wesleyan University Press, Middletown, Cf. 1989.
Google Scholar

Biblijna droga pobożności maryjnej. Z księdzem profesorem Józefem Kudasiewiczem rozmawia Danuta Mastalska, Danuta Mastalska (red.), „Jedność”, Kielce, 2002.
Google Scholar

Buby, B. A., Biblical Methodology and Mariology. The Use of Bibical Methodologies in Marian Theology Today, dostęp: https://udayton.edu/imri/mary/b/biblical-methodology-and-mariology.php (16.05.2020).
Google Scholar

Casarella, P., „Contemplating Christ through the eyes of Mary: The Apostolic Letter Rosarium Virginis Mariae and the New Mysteries of Light”, Pro Ecclesia: A Journal of Catholic and Evangelical Theology 14 (2005) nr 2, s. 161-173.
Google Scholar

De la Potterie, I., „Κεχαριτωμένη en Lc 1,28. Étude philologique”, Biblica 68 (1987), s. 357-382.
Google Scholar

De la Potterie, I., „Κεχαριτωμένη en Lc 1 ,28. Étude exégétique et théologique”, Biblica 68 (1987), s. 480-508.
Google Scholar

Dodd, G.F., „Feminist and New Feminist Perspectives on Mary: Renewal or Retrieval?”, Marian Studies 65 (2014), s. 277-327.
Google Scholar

Fausti, S., Wspólnota czyta Ewangelię według św. Mateusza, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa, 2007.
Google Scholar

Feuillet, A., Jésus et sa mère : d'après les récits lucaniens de l'enfance et d'après saint Jean : le rôle de la Vierge Marie dans l'histoire du salut et la place de la femme dans l'Église, J. Gabalda, Paris 1978.
Google Scholar

Gray, T., The Luminous Mysteries: Biblical Reflections on the Life of Christ, Emmaus Road Publishing, Steubenville 2005.
Google Scholar

Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi (GPNT), tłum. R. Popowski, M. Wojciechowski, „Vocatio”, Warszawa 2003.
Google Scholar

Gryglewicz F., Błogosławiona przez wszystkie narody Matka Boża w Nowym Testamencie, Regina Poloniae, Częstochowa 1984.
Google Scholar

Grzegorz z Nyssy, Homilie do błogosławieństw, M. Przyszychowska (red.), WAM, Kraków 2005.
Google Scholar

Hahn, S., „Biblical Theology and Marian Studies”, Marian Studies 55 (2004), s. 9-32.
Google Scholar

Häring, B. Pieśń sługi; Błogosławieństwa; Eucharystia, tłum. A. Mysłowska, A. Łobocka-Oleksowicz, M. Mroszczak, Pax, Warszawa 1982.
Google Scholar

Jan Paweł II, Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, wyd. Znak, Kraków 2006.
Google Scholar

Jan Paweł II, Listy apostolskie Ojca Świętego Jana Pawła II, wyd. Znak, Kraków 2007.
Google Scholar

Katechizm Kościoła Katolickiego (KKK), Pallottinum, Poznań 1994.
Google Scholar

Katolicki Komentarz Biblijny (KKB), R.E. Brown, J.A. Fitzmyer, R.E. Murphy (red.); W. Chrostowski (red. nauk. wyd. pl.), „Vocatio”, Warszawa 2018.
Google Scholar

Keener, C.S., Komentarz historyczno-kulturowy do Nowego Testamentu (KHKNT), K. Bardski, W. Chrostowski (red. nauk. wyd. pl.), „Vocatio”, Warszawa 2010.
Google Scholar

Klawek, A., „Godzina Biblijna - Osiem Błogosławieństw”, RBL 20 (1967) nr 2, s. 103-109.
Google Scholar

Klemens Aleksandryjski, Kobierce zapisków filozoficznych dotyczących prawdziwej wiedzy, t. 1-2, J. Niemirska-Pliszczyńska (red.), PAX ATK, Warszawa 1994.
Google Scholar

Kowalik, K., „Per Mariam ad Iesum. Per lesum ad Mariam”, Salvatoris Mater 3 (2001) nr 2, 22-33.
Google Scholar

Kowalik, K., „Piąty dogmat?”, w: tenże, Tradycja i otwartość. Księga pamiątkowa ku czci O. prof. S. C. Napiórkowskiego, Lublin 1999, 81-99.
Google Scholar

Langkammer, H., Dlaczego różańcowe Tajemnice Światła?: medytacje biblijne, Franciszkańskie Wydawnictwo św. Antoniego, Wrocław 2012.
Google Scholar

Langkammer, H., Maryja w Nowym Testamencie, Gorzowskie Wydaw. Diecezjalne, Gorzów Wielkopolski 1991.
Google Scholar

Lemański, J., „JHWH - Bóg, który przebacza, gdyż jest miłosierny (WJ 34,5-7)”; Verbum vitae 18 (2010) s.19-43.
Google Scholar

Lemmo, N., „Maria, «Figlia di Sion» a partire di Lc 1,26-38: Bilancio esegetico dal 1939 al 1982”, Marianum 45 (1983), s. 175-258.
Google Scholar

Manelli, S. M., All generations shall call me Blessed: biblical mariology, Academy of the Immaculate, New Bedford (Mass.) 1995.
Google Scholar

Manelli, S. M., Mariologia biblica, Casa Mariana, Frigento (AV) 1989.
Google Scholar

Most, W., „New Light on the Messianic-Marian Character of Isaiah 7:14”, Miles Immaculatae 25 (1989) nr I-II, s. 54-67.
Google Scholar

Neumann, C.W., „The Decline of Interest in Mariology as a Theological Problem”, Marian Studies, 23 (1972), s. 12-38.
Google Scholar

Orygenes, Komentarz do Ewangelii według Mateusza, tłum. Katarzyna Augustyniak, red. Emil Stanula, WAM, Kraków 1998.
Google Scholar

Pennington, M.B., 20 tajemnic różańca: podróż biblijna, tłum. Janusz Ruszkowski, „W Drodze”, Poznań 2004.
Google Scholar

Pinckaers, S.Th., Źródła moralności chrześcijańskiej, tłum. Agnieszka Kuryś, „W drodze”, Poznań 1994.
Google Scholar

Ratzinger, J. (Benedykt XVI) – Balthasar, H. U. von, Maryja w tajemnicy Kościoła, tłum. W. Szymona, WAM, Kraków 2007.
Google Scholar

Ratzinger, J. (Benedykt XVI), Błogosławieństwa są nowym programem życia, Rozważanie przed modlitwą „Anioł Pański” 30.01.2011, dostęp: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/modlitwy/ap_30012011.html (16.05.2020).
Google Scholar

Ratzinger, J. (Benedykt XVI), Córa Syjonu: Maryja w refleksji Kościoła, tłum. B. Widła, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 1997.
Google Scholar

Ratzinger, J. (Benedykt XVI), Jezus z Nazaretu, cz. 1, tłum. W. Szymona, wydawnictwo M, Kraków 2007.
Google Scholar

Ratzinger, J. (Benedykt XVI), Verbum Domini. Posynodalna adhortacja apostolska o słowie Bożym w życiu i misji Kościoła, Pallottinum, Poznań 2010.
Google Scholar

Ratzinger, J. (Benedykt XVI), Wprowadzenie w chrześcijaństwo, tłum. Z. Włodkowa, Znak, Kraków 1996.
Google Scholar

Riches, A., „Deconstructing the Linearity of Grace: The Risk and Reflexive Paradox of Mary’s Immaculate Fiat”, International Journal of Systematic Theology, 10 (2008) nr 2, s. 179-194.
Google Scholar

Rinaldi, B., La Madonna nella fede tra le donne moderne. Per una rielaborazione della teologia femminile, Massimo, Milano 1996.
Google Scholar

Rondet, H., Maria nel disegno di Dio: Giuseppe l'uomo delle beatitudini, Città Nuova, Roma 1966.
Google Scholar

Rossé, G., „The mysteries of light”, Living City 42 (2003) nr 5, s. 18-20.
Google Scholar

Rossier, F., „Kecharitomene (Lk. 1:28) in the Light of Gen. 18:16-33: A Matter of Quantity”, Marian Studies, 55 (2004), s. 159-183.
Google Scholar

Samiec, Ł., Maryja i „preferencyjna opcja na rzecz ubogich”, WAM, Kraków 2019.
Google Scholar

Seremak, J., „Paradygmat zbawczej obecności wyzwolenia: imię Boga Ehjeh-Jhwh, «Jestem-On jest» (Wj 3,14-15 / Wj 34,6-7), Studia Bobolanum 29 (2018) nr 2, s. 141-161.
Google Scholar

Serra, A.M., E c'era la Madre di Gesù... (Gv.2,1): saggi di esegesi biblico-mariana (1978-1988), CENS, Milano 1989.
Google Scholar

Serra, A.M., „Poverty of Spirit and the «Marvelous Deeds» of God as Seen in Mary's Magnificat: Reflections from the Hebrew Scriptures”, Marian Studies, 50 (1999), s. 8-37.
Google Scholar

Siwiński, N.M., „Rogamus te, Domina nostra – sześć modlitw maryjnych św. Antoniego z Padwy jako świadectwo mariologii franciszkańskiej XIII wieku”, Collectanea Theologica 86 (2016) nr 3, s. 91-145.
Google Scholar

Strong, J., Grecko-polski słownik Stronga z lokalizacją słów greckich i kodami Popowskiego (GPSS), tłum. A. Czwojdrak, „Vocatio”, Warszawa 2015.
Google Scholar

Stuhlmueller, C., „The Mother of Emmanuel (Is. 7:14)”, Marian Studies 12 (1961), s. 165-204.
Google Scholar

Swetnam J., „Hesed w Starym Testamencie a eleos w Nowym”, RBL 51 (1998) nr 4, s. 251-260.
Google Scholar

Szczepaniec, S., Rekolekcje "na różańcowym szlaku": tajemnice światła, Wydawnictwo Św. Stanisława BM, Kraków 2015.
Google Scholar

Tischner, J., Książeczka pielgrzyma, Libellus, Warszawa 1996.
Google Scholar

Tomasik P., „Katecheza maryjna dzieci i młodzieży szkolnej. Źródła, zakresy tematyczne, zasady”, Collectanea Theologica 89 (2019) nr 2, 159-182. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2019.89.2.05
Google Scholar

Van der Merwe, I.J., "Biblical happiness and baptismal identity", Stellenbosch Theological Journal, 1 (2015) Nr 2, s. 695–710.
Google Scholar

Vereb, J., Pope John Paul II and the Luminous Mysteries of the Rosary, Catholic Book Publishing, New Jersey 2003.
Google Scholar

Wołowski, L., „Słowo o syntezie zasad Per Mariam ad Iesum i Per Iesum ad Mariam”, Salvatoris Mater 77-80 (2018), s. 254-263.
Google Scholar

Życiński, W., Matka, która pozostała Dziewicą, Scriptum, Kraków 2017.
Google Scholar