Kwestionariusz Spostrzegania Funkcjonowania Sekt (KSFS-17) jako narzędzie diagnostyczne dla celów profilaktyki społecznej

Mariusz Gajewski

doi:10.21697/fp.2024.2.1.14

Opublikowane: 2024-12-31

Tom 14 Nr 2.1 (2024)

Kwestionariusz Spostrzegania Funkcjonowania Sekt (KSFS-17) jako narzędzie diagnostyczne dla celów profilaktyki społecznej

Mariusz Gajewski

Forum Pedagogiczne

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/fp.2024.2.1.14

Abstrakt

Artykuł prezentuje sposób tworzenia i właściwości psychometryczne kwestionariusza spostrzegania funkcjonowania sekt (KSFS-17) badającego przekonania respondentów w zakresie świadomości i percepcji fenomenu sekt, a w tym specyfiki werbunku, wiedzy dotyczącej możliwych konsekwencji przynależności do sekt, kontekstu społecznego ich funkcjonowania oraz osobistej dyspozycji do podjęcia decyzji i działań w kontekście tychże grup. Kwestionariusz składa się z 17 pozycji ocenianych na skali 5-punktowej. Badanie przeprowadzono na próbie 749 osób (liczebność kobiet i mężczyzn w próbie była proporcjonalna: kobiety: N=410; 54,7%; mężczyźni: N= 339; 45,3%). W celu określenia trafności teoretycznej kwestionariusza KSFS-17 wykorzystano metodę CFA. Analiza konfirmacyjna potwierdziła 4-czynnikową strukturę kwestionariusza niemniej kwestionariusz można stosować jako narzędzie jednowymiarowe. Rzetelność dla wskaźnika ogólnego wyniosła dla całego narzędzia 0,935 zaś dla poszczególnych czynników od 0,640 do 0,847. Współczynnik dobroci dopasowania wykazał akceptowalne, umiarkowane dopasowanie danych (χ2/df = 3,78). Ostatecznie uzyskane wyniki okazały się zadowalające w związku z czym kwestionariusz KSFS-17 można rekomendować do stosowania dla celów pracy pedagogicznej, edukacyjnej i wychowawczej w tym profilaktyki społecznej, terapii, jak i do badań z obszaru nauk społecznych.

Słowa kluczowe:

młodzież, sekta, profilaktyka, diagnoza, pedagogika

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Gajewski, M. (2024). Kwestionariusz Spostrzegania Funkcjonowania Sekt (KSFS-17) jako narzędzie diagnostyczne dla celów profilaktyki społecznej. Forum Pedagogiczne, 14(2.1), 181–197. https://doi.org/10.21697/fp.2024.2.1.14

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Abgrall J-M. (2005). Sekty. Manipulacja psychologiczna. Terapia ofiar, charyzma guru, techniki uzależniania, Warszawa: Wyd. GWP.
Google Scholar

Barker E. (1997). Nowe ruchy religijne, Kraków: Wyd. NOMOS.
Google Scholar

Babbie E. Podstawy badań społecznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Bedyńska S., Brzezicka-Rotkiewicz A. (red.) (2007). Statystyczny drogowskaz: praktyczny poradnik analizy danych w naukach społecznych na przykładach z psychologii. Warszawa: Wyd. Academica, wyd 1.
Google Scholar

Bedyńska S., Książek M. (2012). Praktyczny przewodnik wykorzystania modeli regresji oraz równań strukturalnych, Warszawa: Wyd. Akademickie Sedno, wyd 1.
Google Scholar

Brzeziński J. (2019). Metodologia badań psychologicznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Bukalski S. (2006). Podatność młodzieży na oddziaływania grup kultowych, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Clarke P.B. (2006). New Religions in Global Perspective: A Study of Religious Change in the Modern World. New York: Routledge.
Google Scholar

Douglas E. Cowan, David G. Bromley (2008). Cults and New Religions: A Brief History, Blackwell, Oxford.
Google Scholar

Frankowiak J. (2010). Polaryzacja poglądów dotyczących funkcjonowania grup kultowych jako przyczyna trudności prowadzenia skutecznej profilaktyki, [w:] Wajsprych D. (red.). Naukowe Forum Pedagogów: Przekraczanie kręgu ubóstwa kulturowego. Konteksty społeczne, Kraków: Wyd. Impuls.
Google Scholar

Frankowiak J. (2012). Skala Poziomu Świadomości dotyczącej Funkcjonowania Grup Psychomanipulacyjnych jako narzędzie profilaktyki podatności na działanie tzw. sekt, [w:] Gajewski M. (red.). Grupy kultowe. Uwarunkowania społeczne, Kraków: Wyd. WAM.
Google Scholar

Gajewski M. (2009). Sekty i nowe ruchy religijne, Kraków: Wyd. Salwator.
Google Scholar

Gajewski M. (2016). Fałszywi nauczyciele. Sekty dzisiaj, Kraków: Wyd. Monumen.
Google Scholar

Gaś Z. (2000). Psychoprofilaktyka. Procedury konstruowania programów wczesnej interwencji, Wyd. UMCS Lublin.
Google Scholar

Guzik-Makaruk E.M. (2004). Sekty religijne w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo KODEKS.
Google Scholar

Hassan S. (1997). Psychomanipulacja w sektach, Łódź: Wyd. Ravi.
Google Scholar

Hassan S. (2001). Jak uwolnić się od manipulacji psychicznej w sekcie, Łódź: Wyd. Ravi.
Google Scholar

Hornowska E. (2007). Testy psychologiczne: teoria i praktyka. Warszawa: Wyd. Scholar.
Google Scholar

Introvigne M. (1990). I nuovi movimenti religiosi: Sètte cristiane e nuovi culti, Editrice Elle Di Ci.
Google Scholar

Kamiński I. (2004). Status sekt i nowych ruchów religijnych w polskim systemie prawnym, [w:] Gajewski M. (red.). Abc o sektach, Kraków-Tychy: Wyd. Maternus Media.
Google Scholar

Kamiński I. (2011). Współczesne teorie sekty i psychomanipulacji. Teoretyczne modele opisujące sekty, nowe ruchy religijne i psychomanipulacje w ujęciu wybranych autorów. Toruń: DrukTor, 2011.
Google Scholar

Kmiecik-Jusięga K. (2022). Profilaktyka społeczna w pedagogicznych przestrzeniach środowiska lokalnego, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Google Scholar

Krok D. (2007). Persuasion and influence by cultic groups during recruitment. [w]: Nowakowski P.T. (red.), The phenomenon of cults from a scientific perspective (s. 65-78). Cracow: Rafael.
Google Scholar

Krok D. (2009). The influence of persuasive strategies used by cultic groups in the context of forewarning. „Cultic Studies Review”, 8, 1, 43-67.
Google Scholar

Krok D. (2011). Poznawcze i emocjonalne strategie psychomanipulacji perswazyjnej w sektach, [w:] Gajewski M. (red.). Kontrowersyjne grupy kultowe i sekty. Analiza psychologiczna i prawna, Kraków: Wyd. WSF-P Ignatianum, Wyd. WAM.
Google Scholar

Kuncewicz D. (2005). Kontrowersyjne grupy religijne. Psychologiczne aspekty przynależności, Tychy: Wyd. Maternus Media.
Google Scholar

Kuncewicz D., Opolska T., Wasiak M. (2000). Sekty. Przedmiot fascynacji i zagrożeń, Warszawa: Wyd. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Google Scholar

Lalich Janja A. (2004). Introduction: Cults and True Believers, Bounded Choice: True Believers and Charismatic Cults, Oakland, CA. DOI: https://doi.org/10.1525/california/9780520231948.001.0001
Google Scholar

Libiszowska-Żółtkowska M. (2003). Konwertyci nowych ruchów religijnych, Lublin: Wyd. UMCS.
Google Scholar

Nowakowski P.T. (2001). Sekty. Oblicza werbunku, Tychy: Wyd. Maternus Media.
Google Scholar

Nowakowski P.T. (2007). The Phenomenon of cults from a scientific perspective, Kraków: Wyd. Rafael.
Google Scholar

Nowakowski, P.T. (2021). Cracks in education: alternative schooling in cultic groups. „Roczniki Kulturoznawcze”, 12(2). DOI: https://doi.org/10.18290/rkult21122-6
Google Scholar

Ptaszek R.T. (2012). Co działalność alternatywnych ruchów religijnych mówi o współczesnym człowieku i jego religijności, w: Sekty i nowe ruchy religijne – wolność czy zniewolenie? Zagadnienia interdyscyplinarne, [w:] Chrzczonowicz P., Kamiński I. (red.), Toruń: Kunke Poligrafia Sp. z o.o.
Google Scholar

Ross J.C., Langone M.D., Cultus. What Parents Should Know, New York 1988.
Google Scholar

Singer M.T. (2003). Cults in our midst. Fight Against Their Hidden Menace, San Francisco, CA, Jossey-Bass.
Google Scholar

Sztumski J. (1993). Sekta w świetle socjologii, [w:] Sztumski J. (red.). Sekty. Studium socjologiczno-historyczne, Kielce: Wyd. „Szumacher”.
Google Scholar

Sztumski J. (red.) (2000). Sekty i związki wyznaniowe. Studia wybranych ugrupowań religijnych, Kielce: Wyd. „Szumacher”.
Google Scholar

Wright S.A., Piper E.S. (1986). Families and cults: Familial factors related to youth leaving or remaining in deviant religious groups. „Journal of Marriage and the Family”, 48(1). DOI: https://doi.org/10.2307/352224
Google Scholar