Reguły translacji i konwencje ujawniające się w kreacjach rysunkowych niewidomych uczniów

Ewa Niestorowicz

doi:10.21697/fp.2024.2.1.11

Opublikowane: 2024-12-31

Tom 14 Nr 2.1 (2024)

Reguły translacji i konwencje ujawniające się w kreacjach rysunkowych niewidomych uczniów

Ewa Niestorowicz

Forum Pedagogiczne

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/fp.2024.2.1.11

Abstrakt

Niniejsza publikacja ma na celu ustalenie czy osoby całkowicie niewidome od urodzenia konstruują rysunki w oparciu o reguły translacji. Analizie zostanie poddana formalna warstwa rysunków osób niewidomych w odniesieniu do reguł translacji opracowanych przez S. Millar (1975, 1991, 2000). Dokonam zatem oceny znajomości reguł translacji w wybranych pracach niewidomych uczniów oraz podejmę próbę ustalenia konwencji rysunkowej. Kluczowa będzie odpowiedź na pytanie, czy osoby niewidome konstruują rysunki postaci ludzkiej w oparciu o zrozumiały społecznie ,,kod wizualny”.

Metodą badawczą będzie analiza wytworów plastycznych. W celu dotarcia do wiedzy w umyśle autora na temat obrazowanego zjawiska zastosowano wywiad oraz obserwację uczestniczącą, dopełniającą ocenę możliwości rysunkowych.

Dokonane analizy pokazały, że reguły translacji opracowane do oceny rysunków osób niewidomych zostały zachowane w kryteriach: prawidłowego osiowania, spójności, liczby głównych części ciała, a także odpowiednich reguł translacji głównych części ciała i elementów twarzy; kwestią problematyczną okazało się być odtworzenie detali.

Słowa kluczowe:

osoby niewidome, rysunek, konwencje rysunkowe, reguły translacji, kod wizualny

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Niestorowicz, E. (2024). Reguły translacji i konwencje ujawniające się w kreacjach rysunkowych niewidomych uczniów. Forum Pedagogiczne, 14(2.1), 137–151. https://doi.org/10.21697/fp.2024.2.1.11

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Arnheim R. (1974/2004). Sztuka i percepcja wzrokowa, tłum. Mach J., Łódź: Oficyna s.c.
Google Scholar

D'Angiulli A., Maggi S. (2003). Development of drawing abilities in a distinct population: Depiction of perceptual principles by three children with congenital total blindness. ,,International Journal of Behavioral Development”, nr 27, s.193-200. DOI: https://doi.org/10.1080/01650250244000191
Google Scholar

Gill R. (1997). Zasady rysunku realistycznego, tłum. Mach J., Łódź: Galaktyka.
Google Scholar

Gombrich, E. (1981). Sztuka i złudzenie, tłum. Zarański J., Warszawa: PIW.
Google Scholar

Chojecka A., Magner M., Szwedowska E., Więckowska E. s. FSK (2008). Nauczanie niewidomych dzieci rysunku. Laski: Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi.
Google Scholar

Grabias S. (2003). Język w zachowaniach społecznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Hornowski B. (1982). Badania nad rozwojem psychicznym dzieci i młodzieży na podstawie rysunku postaci ludzkiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Kennedy J. M. (1993). Drawing and the blind: Pictures to touch. Toronto: CT University
Google Scholar

Press.
Google Scholar

Kucharczyk I. (2015). Specyfika funkcjonowania poznawczego osób niewidomych. W: Czerwińska K., Paplińska M. Walkiewicz-Krutak M., (red.). Tyflopedagogika wobec współczesnej przestrzeni edukacyjno-rehabilitacyjnej. Warszawa: APS.
Google Scholar

Lowenfeld V. (1951). Psycho-aesthetic implications of the art of the blind. ,,Journal of Aesthetics and Art Criticism”, nr 10 (1), s. 1-9. DOI: https://doi.org/10.1111/1540_6245.jaac10.1.0001
Google Scholar

Lowenfeld V., Brittain W. (1977). Twórczość a rozwój umysłowy dziecka, tłum. Polakowski K., Warszawa: PWN.
Google Scholar

Marek B. (2009). From tactile picture books to tactile graphics. W: Claudet P., Richard P. (red), The Typhlo and Tactus Guide for children’s books with tactile illustrations 2000–2008. Dijon: Talant.
Google Scholar

Millar S. (1975). Visual Experience or Translation Rules? Drawing the Human Figure DOI: https://doi.org/10.1068/p040363
Google Scholar

by Blind and Sighted Children. ,,Perception”, nr 4, s. 363-371.
Google Scholar

Millar S. (1991). A reversed lag in the recognition and production of tactual drawings: Theoretical Implications for haptic coding. W: Heller M. A., Schiff W. (red.). The Psychology of Touch. New York: Lawrence Erlbaum Associates.
Google Scholar

Millar S. (2000). Modality and mind: convergent active processing in interrelated networks as a model of development and perception by touch. W: Heller M.A. (red). Touch, Representation and Blindness. Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198503873.003.0004
Google Scholar

Niestorowicz E. (2018). Rzeczywistość w rysunkach osób niewidomych. Procedury i narzędzie badawcze. ,,Szkoła Specjalna”, nr 5, s. 341-353.
Google Scholar

Niestorowicz E. (2020). Postać człowieka w rysunkach trzynastoletnich dzieci
Google Scholar

całkowicie niewidomych od urodzenia i widzących – analiza wybranych problemów.
Google Scholar

,,Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej. Edukacja i integracja społeczna
Google Scholar

dzieci i młodzieży, nr 37, s. 229-244.
Google Scholar

Niestorowicz E. (2024). Rysunek osób niewidomych. Kreacja świata i jej uwarunkowania, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Paplińska M. (2008). Osoby niewidome i słabowidzące. Konsekwencje wynikające z braku wzroku. W: Paplińska M. (red), Edukacja równych szans. Warszawa: APS.
Google Scholar

Popek S. (1985). Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży. Warszawa: WSIP.
Google Scholar

Popek S. (2010). Psychologia twórczości plastycznej. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Stake R. (1997). Studium przypadku. W: Korporowicz L. (red.), Ewaluacja w edukacji. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Szubielska M., Niestorowicz E., Marek B. (2019). The Relevance of Object Size to the Recognisability of Drawings by Individuals with Congenital Blindness. ,,Journal of Visual Impairment & Blindness”, nr 113 (3), s. 295-310. DOI: https://doi.org/10.1177/0145482X19860015
Google Scholar

Schaffer R. (2005). Psychologia dziecka, tłum. Wojciechowski A., Warszawa: PWN.
Google Scholar

Szuman W. (1967). O dostępności rysunku dla dzieci niewidomych. Warszawa: PZWS.
Google Scholar

Szuman S. (1990). Sztuka dziecka. Warszawa: WSiP.
Google Scholar

Spitzer K. i Lange M. (1982) Tasten und Gaestalten. Hannover: Verein zur Förderung Sehbehinderter.
Google Scholar

Uberman M. (2021). Obrazowanie figuratywne dziecka. Rzeszów: Wydawnictwo UR.
Google Scholar

Wallon P., Cambier A., Engelhart D. (1993). Rysunek dziecka, tłum Gałkowski R., Warszawa: WSIP.
Google Scholar

Wilson B., Wilson M. (1982). The persistence of the perpendicular principle: Why, When and Where Innate Factors Determine The Nature of Drawings. ,,Review of Research in Visual Arts Education”, nr 8 (1), s. 1-18.
Google Scholar