Doświadczenia nieciągłości a refleksyjne uczenie się na podstawie dylematów moralnych. Studium jakościowe w ramach badania ETiK-International Edynburg

Andrea English

doi:10.21697/10.21697/fp.2016.2.05

Opublikowane: 2016-11-16

Tom 6 Nr 2/1 (2016)

Doświadczenia nieciągłości a refleksyjne uczenie się na podstawie dylematów moralnych. Studium jakościowe w ramach badania ETiK-International Edynburg

Andrea English

Forum Pedagogiczne

Dział: Dział tematyczny

https://doi.org/10.21697/10.21697/fp.2016.2.05

Abstrakt

W związku z realizacją projektu ETiK, które miało miejsce na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie, opracowano Test Komeptencji Moralno-Etycznej Piętnastolatków (TKM-EP). Jego podstawą jest koncepcja, zgodnie z którą w kompetencji moralno-etycznej da się wyodrębnić trzy podkategorie: podstawową wiedzę etyczną, kompetencję sądzenia moralno-etycznego i zdolność projektowania działań w zakresie moralności. Dzięki przeprowadzonym badaniom empirycznym w każdej z wymienionych podkategorii wyróżniono od trzech do czterach poziomów. Planowane w Edynburgu badanie ETiK-International będzie miało na celu dalszą optymalizację TKM-EP. Dokona się to na dwa sposoby: po pierwsze, przy pomocy szkockiego planu nauczania (Curriculum for Excellence) zostaną zweryfikowane hipotezy zawarte w projekcie ETiK, po drugie zaś, do części empirycznej zostanie dodane studium jakościowe, które umożliwi określenie roli, jaką odgrywa doświadczanie nieciągłości występujące u uczniów podczas przechodzenia z jednego poziom kompetencji moralnej na kolejny. Pojęcie „nieciągłość” odnosi się do tych momentów doświadczania, w których nowa idea, inny punkt widzenia czy nieznany do tej pory przedmiot niejako stają przed uczącym się jako wyzwanie, na które początkowo nie ma on gotowej odpowiedzi i musi podjąć się jej poszukiwania.
W prezentowanym artykule pierwszy rozdział przedstawia rolę, jaką odgrywa wychowanie etyczno-moralne w Wielkiej Brytanii, ze szczególnym jednak uwzględnieniem kontekstu szkockiego. Rozdział drugi zawiera analizę zbieżności zachodzących między pułapem osiągnięć w zakresie przedmiotu Religious and Moral Education (kształcenie religijne i moralne) wyznaczonym przez szkocki plan nauczania (Curriculum for Excellence) i oczekiwaniami ustalnonymi w berlińskim projekcie ETiK dla najwyższych poziomów kompetencji moralno-etycznej w każdym z jej zakresów. W kolejnym rozdziale omówiono autorski projekt studium jakościowego, które ma na celu wykorzystanie przy kreowaniu rozumowania moralno-etycznego uczniów doświadczenia nieciągłości wywołanego przez konfrontację z dylematycznymi sytuacjami moralnymi. W ostatnim rozdziale szczególna uwaga została zwrócona na możliwość wykorzystania wyników badań ilościowych i jakościowych, uzyskanych w badaniu ETiK-International do projektowaniu szkoleń i kursów dokształających dla nauczycieli religii i wychowania moralnego ze szkół podstawowych i średnich.

Słowa kluczowe:

doświadczenie nieciągłości, badanie ETiK, dylematy moralne, badanie jakościowe

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

English, A. (2016). Doświadczenia nieciągłości a refleksyjne uczenie się na podstawie dylematów moralnych. Studium jakościowe w ramach badania ETiK-International Edynburg. Forum Pedagogiczne, 6(2/1), 71–94. https://doi.org/10.21697/10.21697/fp.2016.2.05

Cited by / Share

Bibliografia

Benner D. (2003). Kritik und Negativität. Ein Versuch zur Pluralisierung von Kritik in Erziehung, Pädagogik und Erziehungswissenschaft. W: Kritik in der Pädagogik. 46. Zeszyt tematyczny czasopisma „Zeitschrift für Pädagogik”, s. 96–110.
Google Scholar

Benner D. (2008). Moralność a kształcenie. O ich problematycznym stosunku w greckiej paidei i w nowożytnej teorii kształcenia, tłum. D. Stępkowski. „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3, s. 69–100. Ten sam tekst ukazał się w języku polskim pod zmienionym tytułem: Przekaz moralności przez doświadczenie negatywne i etyka eksperymentalna jako adekwatne formy współczesnego wychowania moralnego. W. D. Benner (2008). Edukacja jako kształcenie i kształtowanie. Moralność – kultura – demokracja – religia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, s. 29–60.
Google Scholar

Benner D., English R.A. (2004). Critique and Negativity: Toward the Pluralisation of Critique in Educational Practice, Theory and Research. „Journal of Philosophy of Education”, nr 38, z. 3, s. 409–428. DOI: https://doi.org/10.1111/j.0309-8249.2004.00394.x
Google Scholar

Benner D., Nikolova R. (red.) (2016). Ethisch-moralische Kompetenz als Teil öffentlicher Bildung. Der Berliner Ansatz zur Konstruktion und Erhebung ethisch-moralischer Kompetenzniveaus im öffentlichen Erziehungs- und Bildungssystem mit einem Ausblick auf Projekte zu ETiK-International. Paderborn–München–Wien–Zürich: Schöningh. DOI: https://doi.org/10.30965/9783657785964
Google Scholar

Brüggen F. (1988). Lernen – Erfahrung – Bildung oder über Kontinuität und Diskontinuität im Lernprozess. „Zeitschrift für Pädagogik”, nr 34, s. 299–313.
Google Scholar

Bryce T. (2013). Assessment in Scottish Schools. W: T.G. Bryce, W.M. Humes, D. Gillies, A. Kennedy (red.). Scottish Education. Fourth Edition: Referendum. Edinburgh: Edinburgh University Press, s. 665–680.
Google Scholar

Burbules N.C. (2000). Aporias, Webs, and Passages: Doubt as an Opportunity to Learn. „Curriculum Inquiry”, nr 30, s. 171–187. DOI: https://doi.org/10.1111/0362-6784.00161
Google Scholar

Chater M., Erricker C. (2013). Does Religious Education Have a Future?. London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203117699
Google Scholar

Conroy J.C., Lundie D., Davis R.A., Baumfield V., Barnes L.P., Gallagher T., Lowden K., Bourque N., Wenell K. (2013). Does Religious Education Work? A multidimensional Investigation. London: Bloomsbury.
Google Scholar

Department for Education (2014). National Curriculum. Manchester: DfE. Dostępny na: https://www.gov.uk/government/publications/national-curriculum-in-england-framework-for-key-stages-1-to-4/the-national-curriculum-in-england-framework-for-key-stages-1-to-4 (otwarto 21.03.2016).
Google Scholar

Dewey J (1963). Demokracja i wychowanie. Wstęp do filozofii wychowania. Warszawa: „Książka i Wiedza”.
Google Scholar

Dewey J. (2014). Doświadczenie i edukacja. Warszawa: Warszawska Fima Wydawnicza.
Google Scholar

Eaude T. (2012). Spiritual and Moral Development. W: L.P. Barnes (red.). Debates in Religious Education. Abingdon: Routledge, s. 120–131.
Google Scholar

Education Scotland (2014a). Curriculum Impact Review: Religious and Moral Education 3-18. Livingston: Education Scotland.
Google Scholar

Education Scotland (2014b). Religious and Moral Education: Assessing Progress and Achievement. Livingston: Education Scotland.
Google Scholar

Education Scotland-HWL (brak daty). Curriculum for Excellence: Health and Wellbeing across Learning: Responsibilities for All -Principles and Practice. Livingston: Education Scotland. Dostępny na: https://www.educationscotland.gov.uk/Images/hwb_ across_learning_principles_practice_tcm4-540402.pdf (otwarto 13.3.2016).
Google Scholar

Education Scotland-PoC (brak daty). The Purpose of the Curriculum. Livingston: Education Scotland. Dostępny na: http://www.educationscotland.gov.uk/learningandteaching/the curriculum/whatiscurriculumforexcellence/thepurposeofthecurriculum/index.asp (otwarto 13.3.2016).
Google Scholar

Education Scotland-RMEEO (brak daty). Curriculum for Excellence: Religious and Moral Education-Experiences and Outcomes. Livingston: Education Scotland. Dostępny na: https://www.educationscotland.gov.uk/Images/rme_experiences_outcomes_tcm4-539887.pdf (otwarto 13.3.2016).
Google Scholar

Education Scotland-RMEPP (brak daty). Curriculum for Excellence-Religious and Moral Education: Principles and Practice. Livingston: Education Scotland. Dostępny na: https://www.educationscotland.gov.uk/Images/rme_principles_practice_tcm4-540203.pdf (otwarto 13.3.2016).
Google Scholar

English A.R. (2006). Eksperymentalna struktura ludzkiego uczenia się. Analiza porównawcza roli negatywnego doświadczenia w teorii Herbarta i Dewey’a, tłum. D. Stępkowski. W: J. Piskurewicz, D. Stępkowski (red.). Herbart znany i nieznany. W dwusetną rocznicę wydania ‘Pedagogiki ogólnej’. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, s. 118–136.
Google Scholar

English A.R. (2013). Discontinuity in Learning. Dewey, Herbart and Education as Transformation. New York: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139177825
Google Scholar

English, A. R. (2016). John Dewey and the Teacher in A Globalized World: Imagination, Empathy and ‘Third Voice’. „Journal of Educational Philosophy and Theory”, nr 10 (w druku). DOI: https://doi.org/10.1080/00131857.2016.1202806
Google Scholar

Fesmire S. (2003). John Dewey and Moral Imagination. Pragmatism in Ethics. Bloomington: Indiana University Press.
Google Scholar

Hartshorn B. (2008). Religious and Moral Education. W: T.G.K. Bryce, W.M. Humes (red.). Scottish Education. Beyond Devolution. Edinburgh: Edinburgh University Press, s. 375–380.
Google Scholar

Hedge N., MacKenzie A. (2016). Scotland’s curriculum for Excellence: a defence of autonomy and personhood. „Oxford Review of Education”, nr 42/1, s. 1–15. Dostępny na: http://dx.doi.org/10.1080/03054985.2015.1128890 (otwarto 16.3.2016). DOI: https://doi.org/10.1080/03054985.2015.1128890
Google Scholar

Herbart J.F. (2007). Pedagogika ogólna wywiedziona z celu wychowania, tłum. T. Stera. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Kerdeman D. (2003). Pulled Up Short: Challenging Self-Understanding as a Focus for Teaching and Learning. „Journal of Philosophy of Education”, s. 293–308. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-9752.00327
Google Scholar

Lennon F. (2008). Organisation and Management in the Secondary School. W: T.G.K. Bryce, W.M. Humes (red.). Scottish Education. Beyond Devolution. Edinburgh: Edinburgh University Press, s. 383–391.
Google Scholar

Lipman M. (2003). Thinking in Education. New York: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511840272
Google Scholar

McKinney S. (2012). Religious education in the United Kingdom and Ireland - Scotland. W: L.P. Barnes (red.). Debates in Religious Education. Abingdon: Routledge, s. 39–44.
Google Scholar

Meyer-Drawe K. (2008). Diskurse des Lernens. München: Wilhelm Fink.
Google Scholar

Miller J., McKenna U. (2012). Religion and religious education: comparing and contrasting pupils’ and teachers’ views in an English school. W: R. Jackson (red.). Religion, Education, Dialogue and conflict: Perspectives on Religious Education Research. Abingdon: Routledge.
Google Scholar

Nixon G. (2008). Religious and Moral Education (RME). W: T.G.K. Bryce, W.M. Humes (red.). Scottish Education. Beyond Devolution. Edinburgh: Edinburgh University Press, s. 560–577.
Google Scholar

Nixon G. (2013a). Curriculum: Early Years and Primary – Religious and Moral Education. W: T.G.K. Bryce, W.M. Humes (red.). Scottish Education. Beyond Devolution. Edinburgh: Edinburgh University Press, s. 492–500.
Google Scholar

Nixon, G. (2013b). Curriculum Secondary – Religious and Moral Education. W: T.G.K. Bryce, W.M. Humes (red.). Scottish Education. Beyond Devolution. Edinburgh: Edinburgh University Press, s. 640–645.
Google Scholar

OECD (2015). Improving Schools in Scotland. An OECD Perspective. Paris: Organization for Economic Cooperation and Development (OECD).
Google Scholar

Ofsted (2015). School Inspection Handbook. Dostępny na: https://www.gov.uk/go vernment/uploads/system/uploads/attachment_data/file/458866/School_inspection_handbook_section_5_from_September_2015.pdf (otwarto 21.03.2016).
Google Scholar

Oser F. (1998). Negative Moralität und Entwicklung. Ein undurchsichtiges Verhältnis. „Ethik und Sozialwissenschaften”, nr 9, z. 4, s. 597–608.
Google Scholar

Oser F. (2005). Negatives Wissen und Moral. W: Erziehung – Bildung – Negativität, 49. numer specjalny czasopisma „Zeitschrift für Pädagogik”, s. 171–181.
Google Scholar

Oser F., Spychiger M. (2005). Lernen ist schmerzhaft: Zur Theorie des negativen Wissens und zur Praxis der Fehlerkultur. Weinheim: Beltz.
Google Scholar

Paul R. (2012). Critical Thinking: What every person needs to survive in a rapidly changing world. Tomales: Foundations for Critical Thinking.
Google Scholar

Peterson A., Lexmond J., Hallgarten J., Kerr D. (2014). Schools with Soul: A new approach to Spiritual, Moral, Social and Cultural Education. Report of the Royal Society of Arts (RSA). Action Research Center. Dostępny na: https://www.thersa.org/discover/publications-and-articles/reports/schools-with-soul-a-new-approach-to-spiritual-moral-social-and-cultural-education (otwarto 21.03.2016).
Google Scholar

Platon (1990). Państwo, tłum. W. Witwicki. Warszawa: Wydawnictwo AKME.
Google Scholar

Priestly M. (2013). The 3-18 Curriculum in Scottish Education. W: T.G. Bryce, W.M. Humes, D. Gillies, A. Kennedy (red.). Scottish Education. Fourth Edition: Referendum. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Google Scholar

Scottish Education Department (SED) (1972). Moral and Religious education in Scottish Schools (the Millar Report). Edinburgh: HMSO.
Google Scholar

Scottish Executive (2006). A Curriculum for Excellence: Building the Curriculum 1: The contribution of Curriculum Areas. Edinburgh: SE.
Google Scholar

Watson B. (2012). Why religious education matters. W: L. P. Barnes (red.). Debates in Religious Education. Abingdon: Routledge, s. 13–21.
Google Scholar

Andrea English

andrea.english@ed.ac.uk

Afiliacja:

University of Edinburgh Wielka Brytania

Biogram

Doktor pedagogiki, profesor w Moray House School of Education w University of Edinburgh (Wielka Brytania). Zainteresowania badawcze: teoria wychowania, teoria kształcenia, wychowanie moralne. Autorskie publikacje książkowe: Discontinuity in Learning: Dewey, Herbart and Education as Transformation (New York 2013).