Wymiary profesjonalizmu nauczyciela wczesnej edukacji z perspektywy kandydatów do zawodu

Ewa Kochanowska

doi:10.21697/fp.2020.1.08

Opublikowane: 2020-05-28

Tom 10 Nr 1 (2020)

Wymiary profesjonalizmu nauczyciela wczesnej edukacji z perspektywy kandydatów do zawodu

Ewa Kochanowska

Forum Pedagogiczne

Dział: Dział tematyczny

https://doi.org/10.21697/fp.2020.1.08

Abstrakt

Nowe wyzwania generowane pod adresem edukacji nauczycielskiej w kontekście dynamicznych zmian rzeczywistości społeczno-kulturowej i technologicznej stawiają w coraz to nowym świetle kwestie profesjonalizmu nauczyciela. Celem niniejszego opracowania jest próba rekonstrukcji sposobów rozumienia profesjonalizmu nauczyciela wczesnej edukacji i jego wymiarów z perspektywy kandydatów do zawodu. Koncepcja badań opiera się na założeniu, że w konstruktywistycznie zorientowanej edukacji nauczycielskiej kluczową rolę odgrywa rozpoczynanie kształcenia od rekonstrukcji potocznych przekonań kandydatów na pedagogów na temat wybranych obszarów edukacji. Ujawnienie sposobów konceptualizowania i oceny profesjonalizmu nauczycieli wczesnej edukacji przez osoby rozpoczynające studia pedagogiczne pozwala na planowanie sposobów wykorzystania ich wiedzy potocznej na ten temat oraz na przewidywanie kierunków kształcenia w toku studiów. Tekst opiera się na analizie jakościowej wypowiedzi pisemnych studentów rozpoczynających studia w zakresie pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Uzyskane wyniki badań, wskazujące na dominujący w wypowiedziach instrumentalny, „zamknięty” i oparty na paradygmacie nauczania sposób postrzegania profesjonalizmu nauczyciela pracującego z dziećmi w młodszym wieku szkolnym, pozwala na określenie koniecznych kierunków zmian w kształceniu przyszłych nauczycieli.

Słowa kluczowe:

profesjonalizm nauczyciela; edukacja wczesnoszkolna, przekonania potoczne, kandydaci do zawodu nauczyciela

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kochanowska, E. (2020). Wymiary profesjonalizmu nauczyciela wczesnej edukacji z perspektywy kandydatów do zawodu. Forum Pedagogiczne, 10(1). https://doi.org/10.21697/fp.2020.1.08

Cited by / Share

Bibliografia

Bałachowicz J., Witkowska-Tomaszewska A. (2015). Edukacja wczesnoszkolna w dyskursie podmiotowości. Studium teoretyczno-empiryczne. Warszawa: Wydawnictwo APS.
Banach C. (1996). Koncepcja edukacji nauczycielskiej –postulaty i realia. W: System kształcenia pedagogów specjalnych. Ciągłość i możliwości zmian. Wyczesany J., Kosętka H. (red.). Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSiP.
Bullough R. V. (2009). Początkujący nauczyciel. Studium przypadku. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Dróżka W., Madalińska-Michalak J. (2016). Droga do zawodu nauczyciela i motywy jej wyboru – w świetle autobiograficznych wypowiedzi studentów studiów pedagogicznych. „Forum Oświatowe”, nr 28 (1). Dostępny na: http://forumoswiatowe.pl/ index.php/czasopismo/article/view/416 (otwarty: 6.11.2019), s. 161–179.
Chmiel T. B. (2014). Wizje i (re)wizje przygotowania do zawodu nauczyciela. Wrocław: Wydawnictwo DSW.
Combs A. W., Blume R., Newman A. J., Wass H. L. (1978). The Professional Education of Teachers. A Humanistic Approach to Teacher Preparation. Boston: Allyn and Bacon.
Copinathan at al. S. (2008). Transforming teacher education. Redefining professionals for 21st century school. Singapor: National Institute of Educational.
Denzin K. N., Lincoln S. Y. (2009). Metody badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dróżka W. (2010). Wspomaganie rozwoju zawodowego nauczycieli. Zarys problematyki. W: Proces stawania się nauczycielem: teoria i praktyka. Bogaj A., Dróżka W. (red.). Kielce: Wszechnica Świętokrzyska.
Dróżka W., Madalińska-Michalak J. M. (2016). Droga do zawodu nauczyciela i motywy jej wyboru – w świetle autobiograficznych wypowiedzi studentów studiów pedagogicznych. „Forum Oświatowe”, 28 (1). Dostępny na: http://forumoswiatowe.pl/ index.php/czasopismo/article/view/416 (otwarty: 7.11.2019), s. 161–179.
Dylak S. (2000). Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa w kształceniu nauczycieli. W: Współczesność a kształcenie nauczycieli. Kwiatkowska H., Lewowicki T. (red.). Warszawa: Wydawnictwo WSP ZNP.
Englund T. (1996). Areprofessionalteachers a goodthing? W: Teachers’ professionallives. Goodson I., Hargreaves A. (red.). London: Falmer.
Feldman A. (1997). Varieties of Wisdom in Practice of Teachers. „Teaching and Teacher Education”, nr 13 (7).
Ferenz K. (2018). Osobiste koncepcje pedagogii a preferowane modele pomocy. „Konteksty Pedagogiczne”, nr 1 (10), s. 13–24.
Fish D. (1988). Turning Teaching into Learning: TRIST and the Development of Professional Practice. London: West London Press
Giroux H. (1988). Teachers as Intellectuals. Towards a Critical Pedagogy of Learning. Westport, Conn: Bergin and Garvey.
Gołębniak B. D. (2005).Konstruktywizm – moda, „nowa religia” czy tylko/aż interesująca perspektywa poznawcza i dydaktyczna? „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 1, s. 13–20.
Gołębniak B. D. (2012). Między naturalnym eksperymentowaniem a przygodnym aktywizmem. „Rewitalizacja” badań w działaniu w „przełomowej przyszłości”. W: „Po życie sięgać nowe...” Teoria a praktyka edukacyjna. Urlińska M. M., Uniewska A., Horowski J. (red.). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Gołębniak B. D. (1998). Zmiany edukacji nauczycieli. Wiedza–biegłość–refleksyjność. Toruń–Poznań: Wydawnictwo Edytor.
Gołębniak B. D., Kwiatkowska H. (2013).Nauczyciele: programowe (nie)przygotowanie. Wrocław: Wydawnictwo DSW.
Gołębniak B. D., Zamorska B. (2014). Nowy profesjonalizm nauczycieli. Podejścia–praktyka przestrzeń rozwoju. Wrocław: Wydawnictwo DSW.
Grochowalska M. (2014). Dylematy nowicjusza. Konteksty stawania się nauczycielem edukacji przedszkolnej. „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 31, s. 27–40.
Grochowalska M. (2012). Przyszyli nauczyciele wczesnej edukacji wobec dyskursywności pedagogiki. W: Z zagadnień profesjonalizacji nauczycieli wczesnej edukacji w dobie zmian. Bałachowicz J., Szkolak A. (red.). Kraków: Wydawnictwo Libron.
Klus-Stańska D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Klus-Stańska D. (2010). Dzień jak co dzień. O barierach zmiany kultury szkoły. W: Wychowanie. Pojęcia procesy konteksty. Dudzikowa M., Czerepaniak-Walczak M. (red.). Gdańsk: GWP.
Krasoń K. (2012). Kształcenie nauczycieli – pytania niechciane czy konieczne? Reinterpretacja kompetencji pedagogicznych na przykładzie poziomu edukacji wczesnoszkolnej. W: Edukacja jutra. Wyzwania współczesności i przyszłości. Kamińska A., Łuszczuk W., Oleśniewicz P. (red.). Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas.
Kutrowska B. (2008). Spojrzenie na rolę nauczyciela z perspektywy rożnych oczekiwań
społecznych. W: Nauczyciel: misja czy zawód? Społeczne i profesjonalne aspekty roli. Rudnicki P., Kutrowska B., Nowak-Dziemianowicz M. (red.). Wrocław: Wydawnictwo DSW.
Kwatera A. (2015). Mozaikowe ujęcie profesjonalizmu nauczyciela. W: Przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela. W stronę edukacji spersonalizowanej. Kowal S., Mądry-Kupiec M. (red.). Kraków: Wydawnictwo internetowe e-bookowo.
Kwaśnica R. (1994). Wprowadzenie do myślenia. O wspomaganiu nauczycieli w rozwoju. Wrocław: Wrocławska Oficyna Wydawnicza.
Kwiatkowska H. (2008). Pedeutologia. Warszawa: WAiP.
Lachowicz-Tabaczek K. (2009). Emocje umysłu: rola potocznych koncepcji świata i natury ludzkiej w regulacji percepcji i zachowania. W: Psychologia poznania społecznego. Nowe idee. M. Kossowska, M. Kofta (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lewowicki T. (2007). Problemy kształcenia i pracy nauczycieli. Warszawa–Radom: Instytut Technologii Eksploatacji – PIB.
Łukasik J. M. (2015). Edukacja nauczyciela refleksyjnego przez zdarzenia krytyczne. W: Przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela. W stronę edukacji spersonalizowanej. Kowal S., Mądry-Kupiec M. (red.). Kraków: Wydawnictwo internetowe e-bookowo.
Madalińska-Michalak J. (2016). Etyka nauczyciela. W: Etyka: filozoficzna etyka życia spełnionego. Janeczek S., Starościc A. (red.). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Madalińska-Michalak J. (2014). Profesjonalizm nauczyciela. „Meritum. Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny”, nr 1 (32), s. 2–10.
Melosik Z. (1995). Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji. Poznań–Toruń: Wydawnictwo Edytor.
Mizerek, H. (1999). Dyskursy współczesnej edukacji nauczycielskiej: między tradycjonalizmem a ponowoczesnością. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
Murawska A. (1995). O sensie pracy nauczyciela. Jak kształcić przyszłych nauczycieli? „Pedagogika Szkoły Wyższej”, nr 5, s. 131–135.
Nixon, J., McKreown, P., Ranson, S. (1997). Towards a learning profession. Changing codes of Occupational practice within the new management of Education. „British Journal of Sociology of Education”, 18 (1), s. 5–28.
Nowak-Dziemianowicz M. (2001). Oblicza nauczyciela. Oblicza szkoły. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Nowicka M. (2016). Wartości w świecie dziecka w przekonaniach dorosłych – przyszłych nauczycieli. „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 2 (33), s. 152–165.
Pankowska D. (2015). Praca nauczyciela nad własnym rozwojem zawodowym. W: Skuteczna edukacja szkolna w kontekście zadań nauczyciela-wychowawcy. Pankowska D., Sokołowska-Dzioba T. (red.). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Potulicka E. (2016). Zmiana koncepcji kształcenia nauczycieli jako podstawa reform edukacji. „Studia Edukacyjne”, nr 38, s. 215–226.
Rapley T. (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Rodziewicz E. (1994). Szkoły myślenia w edukacji. W: Edukacja wobec zmiany społecznej. Brzeziński J., Witkowski L. (red.). Poznań–Toruń: Wydawnictwo Edytor.
Schön D. A. (1982). The Reflectiwe Practicioner. New York: Basic Books.
Sikora A. (2016). Model nauczyciela wobec współczesnych sytuacji edukacyjnych. „Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna”, vol. 4, nr 1 (7), s. 57–75.
Urbaniak-Zając D., Piekarski J. (2015). Koncepcja badań empirycznych. W: Akademickie kształcenie pedagogów w procesie zmiany. Perspektywy teoretyczne i doświadczenia absolwentów. Urbaniak-Zając D., Piekarski J. (red.). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Walkiewicz J. (2015). Pełna moc możliwości. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
Watoła A. Oczekiwania, rzeczywistość oraz perspektywy w procesie przygotowania zawodowego nauczycieli – raport z badań w polskich i norweskich placówkach oświatowych. „Problemy Profesjologii”, nr 2, s. 159–170. Google Scholar