Opublikowane: 17.12.2025

W kierunku prawa karnego zakonnego? (II/3). Życie konsekrowane w świetle reformy Księgi VI KPK papieża Franciszka z 2021 r.

Część II. Uwagi szczegółowe (3): rada ewangeliczna ubóstwa jako przedmiot ochrony prawnokarnej

Piotr Skonieczny
Prawo Kanoniczne
Dział: Artykuły i rozprawy
https://doi.org/10.21697/pk.2025.68.4.06

Abstrakt

Autor analizuje dyscyplinę życia zakonnego z punktu widzenia prawa karnego w świetle ostatniej wielkiej reformy księgi VI KPK/21 papieża Franciszka z 2021 r. Autor stawia pytanie, czy po zmianie księgi VI w 2021 r. można mówić o prawie karnym zakonnym. Czwarty artykuł poświęcony jest zagadnieniom szczegółowym, zwłaszcza ochronie karnej rady ewangelicznej ubóstwa. Według autora reforma Księgi VI CIC/21, zwłaszcza regulacja przestępstw in re oeconomica, zwanych przez autora przestępstwami contra VII Decalogi praeceptum (I.1., III.1.1.), wzmocniła pośrednio ochronę karną ślubu ubóstwa w życiu konsekrowanym przy jednoczesnej ochronie tej rady ewangelicznej w trybie dyscyplinarnym (I.2., I.3., „Conclusioni parziali III”). Autor analizuje zakres podmiotowy stosowania nowej kary ekspiacyjnej grzywny z kan. 1336, § 2, n. 2° CIC/21 (II.). Według autora kara grzywny nie jest możliwa w przypadku zakonników całkowicie zrzekających się swych dóbr (II.1.). Natomiast tychże zakonników należy pozbawiać tzw. peculium w trybie dyscyplinarnym, nie zaś karnym (II.2.). Analizując znamię bezprawności nowych przestępstw contra VII w kontekście życia konsekrowanego, autor stwierdza, że „subtrahere” z kan. 1376 § 1, n. 1° CIC/21 obejmuje także przywłaszczenie dóbr kościelnych, w tym zakonnych (III.1.2.). Natomiast nowy kan. 1393, § 2 CIC/21 posługuje się klauzulą subsydiarności, więc ma zastosowanie dopiero wtedy, kiedy do przypadków contra VII nie można zastosować innych przestępstw in re oeconomica (III.1.3.). Odnośnie do znamienia zawinienia nie będzie możliwe powoływanie się na ignorancję osoby konsekrowanej co do przepisów o zarządzaniu dobrami kościelnymi (III.2.). W końcu odnośnie do znamienia legalnego Autor krytykuje kary przewidziane w kan. 1376 CIC/21, które uważa za nieskuteczne wobec osób konsekrowanych (III.3.). Podsumowując, według Autora reformy dokonywane przez papieża Franciszka, zwłaszcza Księgi VI CIC/21, nie zmieniły modelu ochrony ślubu ubóstwa w życiu konsekrowanym, obecnego już w kodeksie św. Jana Pawła II z 1983. Zgodnie z ogólną zasadą dwutorowości nadal jest to, słusznie, odpowiedzialność przede wszystkim dyscyplinarna, a następnie karna. Ze względu zaś na zróżnicowanie treści ślubu ubóstwa w poszczególnych instytutach nie jest możliwe stworzenie jednolitego prawa karnego zakonników w zakresie ochrony karnej komentowanej rady ewangelicznej („Conclusioni parziali III”).

Słowa kluczowe:

życie konsekrowane, księga VI CIC/21, ubóstwo, kan. 1336 § 2, n. 2° CIC/21, kan. 1376 § 1, n. 1° CIC/21, kan. 1393 § 2 CIC/21

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Skonieczny, P. (2025). W kierunku prawa karnego zakonnego? (II/3). Życie konsekrowane w świetle reformy Księgi VI KPK papieża Franciszka z 2021 r.: Część II. Uwagi szczegółowe (3): rada ewangeliczna ubóstwa jako przedmiot ochrony prawnokarnej. Prawo Kanoniczne, 68(4), 159–177. https://doi.org/10.21697/pk.2025.68.4.06

Cited by / Share

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.