OPIS ŚWIĄTYNI MĄDROŚCI BOŻEJ W KONSTANTYNOPOLU PROKOPIUSZA Z CEZAREI – MIĘDZY HISTORIOGRAFIĄ A RETORYKĄ

Magdalena Garnczarska

doi:10.21697/sc.2016.23.04

Opublikowane: 2017-09-22

Tom 23 (2016)

OPIS ŚWIĄTYNI MĄDROŚCI BOŻEJ W KONSTANTYNOPOLU PROKOPIUSZA Z CEZAREI – MIĘDZY HISTORIOGRAFIĄ A RETORYKĄ

Magdalena Garnczarska

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2016.23.04

Abstrakt

The sixth-century historian Procopius of Caesarea described the church of Hagia Sophia in Constantinople in his treatise „Περὶ κτισμάτων” (“On Buildings”). The text about Hagia Sophia is the only surviving historical source for the original Justinianic edifice before the collapse of its first dome in 558. This detailed and elaborate description of the church is an example of ekphrasis. Ekphrasis is a rhetorical technique which makes the described object visible. In this paper I will attempt to analyse how far Procopius' description is a rhetorical exercise, and how far it is a trustworthy historical source.

Słowa kluczowe:

Procopius of Caesarea, ekphrasis, Hagia Sophia, “On Buildings”

Inne teksty tego samego autora

Magdalena Garnczarska, “Procopius of Caesarea's description of the church of Hagia Sophia in Constantinople – between historiography and rhetoric” , Saeculum Christianum: Tom 23 (2016): English edition

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Garnczarska, M. (2017). OPIS ŚWIĄTYNI MĄDROŚCI BOŻEJ W KONSTANTYNOPOLU PROKOPIUSZA Z CEZAREI – MIĘDZY HISTORIOGRAFIĄ A RETORYKĄ. Saeculum Christianum, 23, 36–47. https://doi.org/10.21697/sc.2016.23.04

Cited by / Share

Bibliografia

Ewagriusz Scholastyk, Historia Kościoła, z języka greckiego przeł. S.J. Kazikowski, wstępem poprzedziła E. Wipszycka, Warszawa 1990.
Google Scholar

Homer, Iliada, przeł. K. Jeżewska, wybór oprac., wstępem i komentarzem opatrz. J. Łanowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1972.
Google Scholar

Paweł Silencjariusz, Iluminacja kopuły kościoła Mądrości Bożej, przeł. A. Szastyńska-Siemion [w:] Muza chrześcijańska. Poezja grecka od II do XV wieku, wstęp, wybór, red. M. Starowieyski, Kraków 2014, s. 177–178.
Google Scholar

Platon, Fajdros [w:] idem, Dialogi, przeł. W. Witwicki, wybrał, tekst przejrzał, przedmową i objaśnieniami opatrz. A. Lam, Warszawa 2007, s 15–69.
Google Scholar

Procopius, De aedificiis [w:] Procopii Caesarensis opera omnia, red. J. Haury, add. et corr. G. Wirth, Leipzig 1964, t. 4 (4).
Google Scholar

Procopius, De bellis libri 1–4 [w:] Procopii Caesarensis opera omnia, red. J. Haury, add. et corr. G. Wirth, Leipzig 1962, t. 1 (4).
Google Scholar

Prokopiusz z Cezarei, Historia wojen. Tom I. Wojny z Persami i Wandalami, z języka greckiego przeł., wstępem poprzedził, komentarzem opatrz. D. Brodka, Kraków 2013.
Google Scholar

Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, przeł., wstępem, objaśnieniami i komentarzami opatrz. P.Ł. Grotowski, Warszawa 2006, „Biblioteka Antyczna”
Google Scholar

S. Bartsch, J. Elsner, Eight Ways of Looking at an Ekphrasis, „Classical Philology”, 102/2007, nr 1, s. I–VI. DOI: https://doi.org/10.1086/521128
Google Scholar

S. Bralewski, Konstantynopolitańskie kościoły [w:] Konstantynopol Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim, red. M.J. Leszka, T. Wolińska, Warszawa 2011, s. 132–151.
Google Scholar

D. Brodka, Wstęp [w:] Prokopiusz z Cezarei, Historia wojen. Tom I. Wojny z Persami i Wandalami, z języka greckiego przeł., wstępem poprzedził, komentarzem opatrz. D. Brodka, Kraków 2013, s. IX–CVI.
Google Scholar

Av. Cameron, Procopius and the Church of St. Sophia, „The Harvard Theological Review” 58/1965, nr 1, s. 161–163. DOI: https://doi.org/10.1017/S0017816000019118
Google Scholar

Av. Cameron, Procopius and the Sixth Century, London–New York 1996 (I wyd.: 1985).
Google Scholar

H. Cichocka, Ekfraza [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. O. Jurewicz, Warszawa 2002, s. 157.
Google Scholar

H. Cichocka, Progymnasmata [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. O. Jurewicz, Warszawa 2002, s. 411.
Google Scholar

K.J. Conant, The First Dome of St. Sophia and Its Rebuilding, „American Journal of Archaeology”, 43/1939, nr 4, s. 589–591; DOI: https://doi.org/10.2307/498984
Google Scholar

A. Cutler, Structure and Aesthetic at Hagia Sophia in Constantinople, „The Journal of Aesthetics and Art Criticism”, 25/1966, nr 1, s. 27–35. DOI: https://doi.org/10.2307/428881
Google Scholar

J. Elsner, The Rhetoric of Buildings in the “De Aedificiis” of Procopius [w:] Art and Text in Byzantine Culture, red. L. James, Cambridge 2007, s. 33–57.
Google Scholar

G. Greatrex, Perceptions of Procopius in Recent Scholarship, „Histos”, 8/2014, s. 71–121.
Google Scholar

P.Ł. Grotowski, Pochlebca czy oszczerca? Janusowe oblicze Prokopiusza [w:] Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, przeł., wstępem, objaśnieniami i komentarzami opatrz. P.Ł. Grotowski, Warszawa 2006, „Biblioteka Antyczna”, s. 39–76.
Google Scholar

O. Jurewicz, Historia literatury bizantyńskiej, Wrocław–Warszawa–Kraków 2007 (I wyd.: 1984).
Google Scholar

W. Juszczak, Ekfraza poetycka w antycznej Grecji (wybrane przykłady), Warszawa 2012.
Google Scholar

A. Kaldellis, Procopius of Saesarea. Tyranny, History, and Philosophy at the End of Antiquity, Philadelphia 2004. DOI: https://doi.org/10.9783/9780812202410
Google Scholar

R. Krautheimer, The Constantinian Basilica, „Dumbarton Oaks Papers”, 21/1967, s. 115–140. DOI: https://doi.org/10.2307/1291261
Google Scholar

R. Krautheimer, Early Christian and Byzantine Architecture, New Haven–London 1986, s. 206 (revised by S. Ćurčić).
Google Scholar

H. Maguire, Truth and Convention in Byzantine Descriptions of Works of Art, „Dumbarton Oaks Papers”, 28/1974, s. 111–140. DOI: https://doi.org/10.2307/1291357
Google Scholar

R.J. Mainstone, Hagia Sophia: Architecture, Structure and Liturgy of Justinian's Great Church, London 1988.
Google Scholar

R.J. Mainstone, Justinian's Church of St Sophia, Istanbul: Recent Studies of Its Construction and First Partial Reconstruction, „Architectural History”, 12/1969, s. 39–49+102–107. DOI: https://doi.org/10.2307/1568335
Google Scholar

B. Pentcheva, Hagia Sophia and Multisensory Aesthetics, „Gesta”, 50/2/2011, s. 93–114. DOI: https://doi.org/10.2307/41550552
Google Scholar

R. Popowski, Starożytny przewodnik po neapolitańskiej pinakotece [w:] Filostrat Starszy, Obrazy, przeł. komentarzem i przypisami opatrz. R. Popowski, Warszawa 2004, „Biblioteka Antyczna”, s. 13–87.
Google Scholar

A. Różycka Bryzek, Hagia Sophia [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. O. Jurewicz, Warszawa 2002, s. 193–195.
Google Scholar

N. Schibille, Hagia Sophia and the Byzantine Aesthetic Experience, Farnham 2014.
Google Scholar

W. Siwakowska, Prokopios [w:] Słownik pisarzy antycznych, red. A. Świderkówna, Warszawa 1082, s. 390–391.
Google Scholar

R. Taylor, A Literary and Structural Analysis of the First Dome on Justinian's Hagia Sophia, Constantinople, „Journal of the Society of Architectural Historians”, 55/1996, nr 1, s. 66–78. DOI: https://doi.org/10.2307/991056
Google Scholar

Magdalena Garnczarska

saeculum.christianum@uksw.edu.pl

Afiliacja:

UJ Polska

Biogram

Magdalena Garnczarska odbywa obecnie studia doktoranckie na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz studia z filologii klasycznej. Do jej głównych zainteresowań badawczych należą sztuka bizantyńska, zwłaszcza jej ikonografia, a także bizantyńskie teksty dotyczące zagadnień artystycznych.