Senatorowie litewscy na sejmach z lat 1664-1667

Andrzej Rachuba

doi:10.21697/sc.2020.27.w.sp.7

Opublikowane: 2020-05-14

Tom 27

Senatorowie litewscy na sejmach z lat 1664-1667

Andrzej Rachuba

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.w.sp.7

Abstrakt

Celem jest pokazanie, czy i na ile senatorowie litewscy wykazywali w okresie wydarzeń tzw. rokoszu Lubomirskiego aktywność na sejmach i czy ów konflikt był dla nich sprawą najistotniejszą. Jak wyglądała frekwencja senatorów litewskich w stosunku do koronnych i jaki był wśród nich układ sił między stronnikami dworu i opozycją? Czy miało to wreszcie przełożenie na ich zachowanie i jakie? W efekcie doszedłem do wniosku, że słabo angażowali się oni w wydarzenia polityczne Rzeczypospolitej, a tym samym nie stanowili dla dworu problemu, gdyż jeśli nawet nie popierali jego polityki, starali się nie brać udziału w ostrych nań atakach.

Słowa kluczowe:

Wielkie Księstwo Litewskie, rokosz Lubomirskiego, senatorowie, sejmy, Rosja

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Rachuba, A. (2020). Senatorowie litewscy na sejmach z lat 1664-1667. Saeculum Christianum, 27, 94–105. https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.w.sp.7

Cited by / Share

Bibliografia

Bobiatyński K., Michał Kazimierz Pac – wojewoda wileński, hetman wielki litewski. Działalność polityczno-wojskowa, Warszawa 2008.

Bobiatyński K., Między dworem a opozycją – polityczne dylematy i wybory kanclerza wielkiego litewskiego Krzysztofa Paca w latach 1667-1676, w: Wobec króla i Rzeczypospolitej. Magnateria XVI-XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Kraków 2012, s. 327-348.

Bobiatyński K., Militarne uwarunkowania negocjacji polsko-moskiewskich w Andruszowie w latach 1666-1667, w: Studia z dziejów stosunków Rzeczypospolitej z Państwem Moskiewskim w XVI-XVII wieku, red. M. Nagielski, K. Bobiatyński, P. Gawron, Zabrze-Tarnowskie Góry 2013, s. 385-403.

Bobiatyński K., Stronnictwo sapieżyńskie w defensywie – lata 1666-1673, w: Леу Сапега (1557-1633 гг.) i яго час. Зборник навуковых артыкулау, red. С. В. Марозава, В. У. Галубовіч, A. I. Груша, Гродна 2007, s. 59-65.

Bobiatyński K., W walce o hegemonię. Rywalizacja polityczna w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1667-1674, Warszawa 2016.

Chrapowicki J.A., Diariusz. Część druga: lata 1665-1669, oprac. A. Rachuba, T. Wasilewski, Warszawa 1988.

Codello A., Pacowie wobec opozycji Jerzego Lubomirskiego (1660-1667), „Przegląd Historyczny”, 49/1958, z. 1, s. 22-27.

Codello A., Rywalizacja Paców i Radziwiłłów w latach 1666-1669, „Kwartalnik Historyczny”, 71/1964, nr 4, s. 913-929.

Czermak W., Ostatnie lata Jana Kazimierza, oprac. i wstępem poprzedził A. Kersten, Warszawa 1972.

Dąbrowski J., W odmętach rokoszu – zerwanie wiosennego sejmu w roku 1666, w: Król a prawo stanów do oporu, red. M. Markiewicz, E. Opaliński i R. Skowron, Kraków 2010, s. 271-295.

Hoffmann M.K., Bitwa pod Częstochową 4 IX 1665, „Ziemia Częstochowska”, 28/2001, s. 25-74.

Jaroszuk J., Radziwiłł Michał Kazimierz, w: Polski Słownik Biograficzny (dalej: PSB), t. 30, Wrocław 1987, s. 292-299.

Kłaczewski W., W przededniu wojny domowej w Polsce. Walka sejmowa lat 1664-1665, Lublin 1984.

Krakowiak P., Dwa sejmy w 1666 roku, Toruń 2010.

Majewski A.A., Walka Paców z Radziwiłłami o dominację w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1666-1669, „Studia Historyczno-Wojskowe”, 2015, t. 6, s. 57-90.

Maroń J., Kampania zadnieprzańska Jana Kazimierza 1663/1664, w: Od armii komputowej do armii narodowej (XVI-XX w.), red. W. Rezmer, Z. Karpus, Toruń 1998, s. 73-88.

Matwijów M., Ostatnie sejmy przed abdykacją Jana Kazimierza 1667 i 1668, Wrocław 1992.

Nagielski M., Druga wojna domowa w Polsce. Z dziejów polityczno-wojskowych Rzeczypospolitej u schyłku rządów Jana Kazimierza Wazy, Warszawa 2011.

Nagielski M., Rokosz Jerzego Lubomirskiego w 1665 roku, Warszawa 1994.

Nagielski M., Stanowisko elity władzy Rzeczypospolitej w dobie rokoszu Jerzego Lubomirskiego w latach 1665-1666, w: Władza i prestiż. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. J. Urwanowicz, E. Dubas-Urwanowicz, P. Guzowski, Białystok 2003, s. 181-203.

Nagielski M., Z dziejów „tańca gonionego” po Rzeczypospolitej doby rokoszu Jerzego Sebastiana Lubomirskiego w 1665 roku, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, 44/2007, s. 115-130.

Ochmann S., Frekwencja senatorów na sejmach za panowania Jana Kazimierza Wazy (1649-1668), „Zeszyty Naukowe WSP w Opolu”, Historia, 26/1988, s. 117-128

Ochmann-Staniszewska S., Staniszewski Z., Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, t. 1-2, Wrocław 2000, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, nr 2258, Historia, t. 147.

Rachuba A., Boje Jana Kazimierza o Litwę w latach 1656-1668. Sukces stronnictwa dworskiego w walce z opozycją, w: Dwór a kraj. Między centrum a peryferiami władzy. Materiały konferencji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski na Wawelu, Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytut Historii Akademii Pedagogicznej w Krakowie w dniach 2-5 kwietnia 2001, red. R. Skowron, Kraków 2003, s. 428-429.

Rachuba A., Konwokacja litewska w Białej w 1665 roku, w: Studia historyczno-prawne. Prace dedykowane Profesorowi Janowi Seredyce w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestopięciolecie pracy naukowej, red. J. Dorobisz, W. Kaczorowski, Opole 2004, s. 267-278.

Rachuba A., Litewski korpus posiłkowy przeciw rokoszowi Lubomirskiego w 1665 r., „Przegląd Historyczny”, 102/2011, z. 3, s. 451-458.

Rachuba A., Litwa wobec sądu nad Jerzym Lubomirskim, „Kwartalnik Historyczny”, 93/1986, nr 3, s. 679-707.

Rachuba A., Opozycja litewska wobec wyprawy Jana Kazimierza na Rosję (1663/4 r.), „Kwartalnik Historyczny”, 89/1982, nr 1, s. 15-29.

Rachuba A., Zabiegi Dworu i Jerzego Lubomirskiego o pozyskanie Litwy w 1664 r., „Przegląd Historyczny”, 78/1987, z. 1, s. 1-17.

Rachuba A., Zabójstwo Wincentego Gosiewskiego i jego polityczne następstwa, „Przegląd Historyczny”, 71/1980, z. 4, s. 705-724.

Sawicki M., Dom sapieżyński 1666-1685. Droga do hegemonii w Wielkim Księstwie Litewskim, Opole 2016.

Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. 1, Województwo wileńskie XIV-XVIII wiek, red. A. Rachuba, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, U. Jemialianczyk, A. Macuk, Warszawa 2004.

Wasilewski T., Kopciowa Lukrecja Maria, w: PSB, t. 13, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967-1968, s. 616-617.

Wójcik Z., Traktat andruszowski i jego geneza, Warszawa 1959. Google Scholar