Klasztory kapucynów w strukturze urbanistycznej barokowych miast Śląska

Bogna Ludwig

doi:10.21697/sc.2020.27.1.12

Opublikowane: 2020-09-30

Tom 27 Nr 1 (2020)

Klasztory kapucynów w strukturze urbanistycznej barokowych miast Śląska

Bogna Ludwig

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.1.12

Abstrakt

Po wojnie trzydziestoletniej w miastach śląskich rosnące znaczenie miały zespoły klasztorne. Przebudowywano te przynależne do dawnych zgromadzeń i wznoszono utworzonych w czasach nowożytnych. Wyróżniały się przede wszystkim budynki jezuitów. W zupełnie inny sposób odznaczały się klasztory kapucynów. Tylko dwa z nich zachowały się do dziś, o pozostałych można jednak zebrać podstawowe informacje. Uwidacznia się konsekwentny sposób zakładania konwentów i charakterystyczne cechy stosowanej architektury – powtarzalnych układów o silnie ujednoliconych wymiarach i formach. Manifestacyjna skromność, wyrażana przez schematyczną fasadę kościoła była przekazem duchowości i zasad działania kapucynów.

Słowa kluczowe:

Barok, klasztory kapucyńskie, Śląsk, urbanistyka, XVII w.

Inne teksty tego samego autora

Bogna Ludwig, Nowy wizerunek klasztorów dominikańskich po Soborze Trydenckim w miastach śląskich w cesarstwie habsburskim , Saeculum Christianum: Tom 28 Nr 2 (2021)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Ludwig, B. (2020). Klasztory kapucynów w strukturze urbanistycznej barokowych miast Śląska. Saeculum Christianum, 27(1), 151–164. https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.1.12

Cited by / Share

Bibliografia

APO, Akta m. Brzeg, 394, reskrypt cesarski, 5 II 1681.

APO, Akta m. Nysy, 1109, Klasztor kapucynów w Nysie, 1664-1808.

APO, Akta m. Nysy, 1110, Klasztor kapucynów w Nysie, 1693-1808 (w tym plan ogrodu).

APO, Akta m. Nysy, 45/20/0, 551.

Archiwum Państwowe w Opolu (APO), Akta m. Brzeg, 2583, 1681-1794 (klasztor kapucynów, w tym rys. i plany).

Archiwum Państwowe we Wrocławiu, 82/72/0, Klasztor Kapucynów w Świdnicy, 1538-1751.

Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego (BUWr), J. Mucke, Plan der Stadt Neisse, Freiwaldau 1887, https://polska-org.pl/758073,foto.html?idEntity=518671 (dostęp: 8.09.2019).

Błaszczyk T., Zakony na Śląsku w czasach reformacji i reformy kościelnej oraz ich znaczenie, „Saeculum Christianum”, 8/2001, nr 1, s. 23-39.

Brčák M., Působení kapucínského řádu v Čechách a na Moravě (1618–1673), Univerzita Karlova v Praze, Filozofická fakulta Ústav českých dějin, Praha 2014; https://is.cuni.cz/webapps/zzp/detail/148037/ (dostęp: 20.06.19).

BUWr, F.B. Wernher, Silesia in Compendio seu Topographia das ist Praesentatio und Beschreibung des Herzogthums Schlesiens [...], Pars I, 1750-1800.

BUWr, F.B. Wernher, Topographia oder Prodromus Delineati Principatus Lignicensis Bregensis et Wolaviensis [...], 1750-1800.

BUWr, F.B. Wernher, Topographia oder Prodromus Delineati Silesiae Ducatus [...], 1750-1800.

BUWr, M. Sadebeck, Plan von Breslau, Section 1, Breslau 1866.

Convento OFM Cap Foligno, http://www.fraticappucciniassisi.it/conventi/foligno.html (dostęp: 10.08.2019).

Cuthbert (L.A. Hess), The Capuchins. A Contribution to the History of the Counter-Reformation, London 1928.

D’Alatri M., Gli spazi nei conventi cappuccini: consistenza e destinazione, w: Architettura cappuccina: Atti della giornata di studi storici sull'architettura cappuccina, red. L. Mocatti, S. Chistè, Trento 1995, s. 71-82.

D’Alatri M., I Cappuccini, Storia d’una famiglia francescana, Roma 1994.

Di Cristina U., La Nascita dei Cappuccini,lo svilupo in Sicilia,il restauro del convento in Burgio, w: Francescanesimo e cultura nella provincia di Agrigento, red. I. Craparotta, N. Grisanti, Palermo 2009, s. 69-94.

Dola K., Kapucyni w Nysie 1658-1810, Opole 2012.

Fischer Ch.F.E., Zeitgeschichte der Städte Schlesiens, t. 1, Schweidnitz 1819.

Gerlach P., L’architettura dei Cappuccini, w: Architettura cappuccina: Atti della giornata di studi storici sull'architettura cappuccina, red. L. Mocatti, S. Chistè, Trento 1995, s. 148-189.

Giovanazzi F., Le tracce dell 'insegnamento di Antonio da Pordenone nei conventi cappuccini trentini, w: Architettura cappuccina: Atti della giornata di studi storici sull'architettura cappuccina, red. L. Mocatti, S. Chistè, Trento 1995, s. 122-147.

Godula Fr., Klasztor OO. Kapucynów w Prudniku, „Ziemia Śląska”, 8/1934, nr 23, s. 1-3.

Gomolky D., Des Kurtz-gefaßten Inbegriffs der vornehmsten Merckwuerdigkeiten in der Kayser- und Koenigl. Stadt Breßlau in Schlesien, Breslau 1733.

Knie J.G., Geographische Beschreibung von Schlesien preußischen Antheils [...], t. 3, Breslau 1830.

Komosiński Z., Założenie klasztoru Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów w Nysie, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, 9/1976, s. 231-254.

Komosiński Z., Założenie pierwszego klasztoru kapucyńskiego na Śląsku w Prudniku, „Prawo Kanoniczne”, 19/1976, nr 1-2, s. 185-201.

Le Prime Costituzioni Cappuccine, Roma 1536, w: Costituzioni dei frati Minori Cappuccinie, Ordinazionidei Capitoli Generali, Regola e Testamento del Serafico Padre San Francesco, San Giovanni Rotondo 2015, s. 381-445.

Małachowicz M., Mury obronne Świdnicy, w: Encyklopedia Świdnicy, https://blogkazamata.wordpress.com/2016/08/01/encyklopedia-swidnicy-mury-obronne-swidnicy/ (dostęp: 10.06.19).

Mandziuk J., Postacie śląskiego Kościoła Katolickiego w czasach nowożytnych (c.d.), „Saeculum Christianum”, 16/2009, nr 2, s. 89-132.

Muzeum Ziemi Prudnickiej, Fluchtlinien Plan von Neustadt Schl., Breslau, Rath 1920, Blatt 22.

Neisse: ein Führer durch die Stadt und ihre Geschichte, Neisse 1922.

Nösselt F., Breslau und dessen Umgebungen, Breslau 1825.

Roland G., Vollständige Topographie von Breslau […], Breslau 1840.

San Lorenzo da Brindisi (1559-1619), http://www.cappuccinitriveneto.it/2018/01/23/san-lorenzo-da-brindisi/ (dostęp: 10.06.2019).

Schmidt J., Geschichte der Stadt Schweidnitz, t. 2, Schweidnitz 1848.

Schönwälder K.F., Geschichtliche Ortsnachrichten von Brieg und seinen Umgebungen, t. 2, 1819.

Schubert H., Bilder aus der Geschichte der Stadt Schweidnitz, Schweidnitz 1911.

Seznam kapucínských kostelů v Česku, http://www.wikiwand.com/cs/Seznam_kapuc%C3%ADnsk%C3%BDch_kostel%C5%AF_v_%C4%8Cesku (dostęp: 10.08.2019).

Vlček P., Sommer P., Foltýn D., Encyklopedie českých klášterů, Praha 2002.

Zimermann F.A., Beiträge zur Beschreibung von Schlesien, t. 1, Brieg 1789. Google Scholar

Bogna Ludwig

http://orcid.org/0000-0002-7755-5835

Afiliacja:

Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej Polska

Biogram

Dr hab. inż. arch. Bogna Ludwig, profesor Politechniki Wrocławskiej. Wydział Architektury, Katedra Konserwacji Architektury i Rewaloryzacji Krajobrazu Kulturowego. Zakres badań: badania problematyki kształtowania przestrzeni i jej oddziaływania na odbiorcę w historii urbanistyki i architektury czasów nowożytnych i współczesnych, w szczególności zagadnienia urbanistyki barokowej na Śląsku, osiedli mieszkaniowych XIX w. i czasów wczesnego modernizmu, publikacje książkowe: Rozwiązania urbanistyczne barokowych zespołów budowli jezuickich na Śląsku a problem akomodacji w działalności misyjnej jezuitów: na przykładzie Kłodzka, Nysy, Legnicy i Wrocławia, Wrocław 1997; Fundacje sakralne Czettritzów w Wałbrzychu i okolicach, Wrocław 2014, Osiedla mieszkaniowe w krajobrazie wałbrzyskiego okręgu górniczo-przemysłowego (1850-1945), Wrocław 2010.