Death of the saint Clement. The new evidence concerning tradition about Saint’s

RADOSŁAW ANDRZEJ  GAWROŃSKI; RADOSŁAW I KARASIEWICZ-SZCZYPIORSK

doi:10.21697/sc.2020.27.1.1

Published: 2020-09-23

Vol. 27 No. 1 (2020)

Death of the saint Clement. The new evidence concerning tradition about Saint’s

RADOSŁAW ANDRZEJ GAWROŃSKI

, RADOSŁAW I KARASIEWICZ-SZCZYPIORSK

Saeculum Christianum. Historical Writings

Section: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.1.1

Abstract

Zgodnie z późnoantyczną tradycją cesarz Trajan zesłał papieża Klemensa na Krym, aby pracował w kamieniołomie położonym w pobliżu Chersonezu Taurydzkiego. Według legendy Papież poniósł męczeńską śmierć w miejscu wygnania, wrzucony do morza z kotwicą u szyi. Wiarygodność tego świadectwa była często kwestionowana. Autorzy niniejszego artykułu starają się argumentować, że niektóre elementy wyżej wspomnianej tradycji mogły zawierać rdzeń prawdy. Badania zabytków kamiennych znalezionych w rzymskiej świątyni położonej nieopodal fortu w Bałakławie-Kadykowce i próbek z fortyfikacji Chersonezu Taurydzkiego wskazują, że w Inkermanie pod nadzorem rzymskiej armii pracował kamieniołom wapienia. Niestety, najwcześniejszą działalność tego typu można datować dopiero na czasy Antoninusa Piusa. Jednak analiza próbek kamienia uzyskanych z fortyfikacji Chersonezu Taurydzkiego sugeruje, że za panowania Trajana w pobliżu murów miejskich pod nadzorem armii rzymskiej działał inny kamieniołom. Wydaje się, że miejscowa tradycja dotycząca obecności rzymskiego kamieniołomu w Inkermanie została później wymieszana z wcześniejszymi legendami o męczeństwie papieża Klemensa.

Keywords:

Święty Klemens, rzymskie kamieniołomy, Inkerman, armia rzymska, fortyfikacje rzymskie, Chersonez Taurydzki

Download files

PDF

Citation rules

GAWROŃSKI, R. A., & KARASIEWICZ-SZCZYPIORSK, R. I. (2020). Death of the saint Clement. The new evidence concerning tradition about Saint’s . Saeculum Christianum. Historical Writings, 27(1), 5–16. https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.1.1

Cited by / Share

References

Dio Cassius, Roman History, Volume II: Books 12-35, translated by E. Cary, H. B. Foster, Cambridge 1914, “Loeb Classical Library”, vol. 37.

Eusebius, Ecclesiastical History, vol. 1: Books 1-5, translated by K. Lake, Cambridge 1926, “Loeb Classical Library”, vol. 153.

Rufinus Aquilensis, De Adulteratione Librorum Origenis 2.18. Edizione critica di cura di Antonio Dell'erra, L'Aquila 1983.

Tyrannii Rufini Aquileiensis Presbyteri Opera Omnia: Quæ De Suo Elucubravit, Collecta, Ordinate Disposita, Ab Alienis Sejuncta, Aucta, Et Ad Mss. Codices Quamplurimos Necnon Vetustiores Editiones Castigata, Notis Atque Observationibus Continenter Illustrata. Composite est ex editions Crateri, quod dolet Arnaldus, et opere pene absoluto demnm se ani madversum dicit., Forgotten Books 2018.

Sancti Iranaei episcopi Lugdunensis Libros Quinque Adversus Haereses, ed. W. Wigan Harvey S.T.B. (Vol. 2.), Canabrigia 1857.

Lives of the Caesars & on Teachers of Grammar and Rhetoric (C. Suetoni Tranquilli de Uita Caesarum Libri VIII Et de Grammaticis Et Rhetoribus Liber), ed. R. A. Kaster, Oxford 2016.

Cotelier J-B., Patres aevi apostolici, vol. 1, Amsterdam 1724.

Cotelier J-B., SS. Patrum qui temporibus apostolicis floruerunt, Barnabæ, Clementis, Hermæ, Ignatii, Polycarpi opera edita et non edita, vera et supposita, græce et latine, cum notis, vol. 2, Paris 1672.

Dvornik F., Byzantine Missions Among the Slavs SS. Constantine-Cyril and Methodius, New Brunswick, New Jersey 1970.

Dvornik F., Les légendes de Constantin et de Méthode vues de Byzance, Prague 1933.

Hakluyt R., The principall Navigations, Voyages, Traffiques and Discoveries of the English nation, made by sea or overland, to the remote and farthest distant quarters of the Earth, at any time within the compasse of these 1600 yeres, Imprinted at London by George Bishop, Ralph Newberie and Robert Barker, Anno 1599.

Jastrzębowska E., The cult of St. Clement at Tauric Chrsonesos in the light of archaeological researches, in: St Clement’s Papers Materials of the Sixth International Conference „Church Archaeology: Chersonesos – the city of St Clement”, ed. T. Âšaeva, Sevastopol 2013, pp. 429-439.

Karasiewicz-Szczypiorski R., Forty i posterunki rzymskie w Scytii i Taurydzie w okresie pryncypatu, Warszawa 2015, „Światowit Supplement Series A: Antiquity”, vol. 15.

Karasiewicz-Szczypiorski R., Savelâ O. Ǻ., Balaklava (Sevastopol, Ukraine) – Season 2012. Some remarks on the chronology and spatial layout of the Roman fort, „Światowit”, 10(51/A)/2013(2012), pp. 123-138.

Karasiewicz-Szczypiorski R., Savelâ O. Ǻ., Excavations in Balaklava (Sevastopol, Ukraine) – Season 2011. Discovery of Fortifications of a Roman Fort in Balaklava, „Światowit”, 9(50/A)/2012(2011), pp. 173-182.

Karasiewicz-Szczypiorski R., Savelâ O. Ǻ., Excavations in Balaklava (Sevastopol, Ukraine) – Season 2013. Discovery of Praetorium, „Światowit”, 11(52/A)/2014(2013), pp. 162-172.

Karasiewicz-Szczypiorski R., Savelâ O. Ǻ., In the Heart of a Roman Fort in Crimea. Excavations in Balaklava (Sevastopol, Ukraine). Season 2009-2010, „Światowit”, 8(49/A)/2011(2009-2010), pp. 173-175.

Karasiewicz-Szczypiorski R., Savelja O. Ja., Gawroński R. A., The Remains of the Roman Fort at Kadykovka (Balaklava) in the Crimean Peninsula, in: Limes XXII. Proceedings of the 22nd International Congress of Roman Frontier Studies Ruse, Bulgaria, September 2012, eds. L. Vagalinski, N. Sharankov, Sofia 2015, „Bulletin of the National Archaeological Institute”, 42, pp. 285-290.

Karasiewicz-Szczypiorski R., The Roman Army and the Walls of Chersonesos, „Światowit”, 11(52/A)/2014(2013), pp. 87-112.

Karasiewicz-Szczypiorski R., The Roman Fort in Balaklava and Its Surroundings, „Światowit”, 12(53/A)/2015(2014), pp. 53-79.

Klenina E., Chersonesus Taurica in the Principate. Some Aspects of Economic History According to Archaeological Data, Poznań 2018.

Lardner N., The Works of Nathaniel Lardner. With a life of Dr. Kippis. In Ten Volumes, vol. 2, London 1838.

McClintock J., Cyclopædia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, Harper 1874.

Sarnowski T., Römische Militärziegel von der südwestlichen Krim. Probleme der Produktionstätigkeit und Produktionsorte, „Archeologia (Warsaw)”, 56/2006(2005), pp. 91-101.

Sarnowski T., Savelja O. Ja., Balaklava. Römische Militärstation und Heiligtum des Jupiter Dolichenus, Warschau 2000.

Sarnowski T., The Phantom Squadron of the Ravennate Fleet on the Black Sea in the 1st Century AD, „Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik”, 157/2006, pp. 256-260.

Sarnowski T., Ti. Plautius Silvanus, Chersonesus Taurica and classis Moesica, „Dacia”, 50/2006, pp. 85-92.

Бертье-Делагардъ А. Л., Древности Южной Россіи: Раскопки Херсонеса. Матеріалу по Архелогіи Россіи № 12, Санкт-Петербургъ 1893: Типографія И.Н. Скороходова, Надеждинская: 43.

Бертье-Делагардъ А. Л., Остатки древнихъ сооруженій въ окрестностяхъ Севастополя и пещерные города Крыма, „Записки Императорскаго Одесскаго Общества Исторіи и Древностей“ 14, Одесса 1886: тип. А. Шульце, Ланжероновская улица, домъ Карузо № 36, pp. 166-279.

Карасевич-Щыпёрски Р., В стороне от проторенных путей? Несколько слов о значении и месте Ольвии на периферии римского мира, in: The Crimea and the Northern Coasts of the Black Sea in Archaeological Research 1956-2013 (Крым и Северное Причерноморье в археологических исследованиях 1956-2013 гг.), eds. M. Matera, R. Karasiewicz-Szczypiorski, Warszawa 2017, pp. 87-102.

Косцюшко-Валюжиничь К. К., Важное археологическое открытіе въ Крыму, in: Извѣстія Таврической Ученой Архивной Комиссіи 13. Под редакціей члена Комиссіи Арсенія Маркевича, Симфероль 1891: Типографія газеты Крымъ, pp. 55-61.

Кутайсов В., Четырехапсидный храм Херсонеса, „Советская Археология”, 1982, № 1, pp. 155-168.

Латышевъ В. В., Житія св. епископовъ Херсонскихъ. Изслѣдованіе и тексты. Записки Императорской Академіи Наукъ по историко-филологичесҝому отделенію – т. VIII, № 3, Санкт-Петербургъ 1906.

Маркевичь А. И., Островокъ въ Казачьей бухтѣ какъ предплагаемое мѣсто кончины св. Клемента, папы римскаго, in: Извѣстія Таврической Ученой Архивной Комиссіи № 43. Под редакціей Предсѣдателя Комиссіи А. И. Маркевича, pp. 105-114, Симфероль 1909: Паровая типогр. Таврич. Губерн. Земства.

Пуцко В., Мраморный саркофаг Ярослава Мудрого, „Byzantino-bulgarica”, 8/1986, pp. 287-312.

Ростовцевъ М. И., Античная декоративная живопись на югѣ Россіи. Атлас иллюстраций, Санкт-Петербургъ 1913: Издание Императорской Археологической Комиссіи.

Сарновски Т., Плавтий Силван и ескадра-призрак на Чёрном море в I в. н. э., „Вестник Древней Истории” 225/2006, № 1, pp. 117–131.

Спиридоновъ Д. С., Къ вопросу о мученіи св. Клемента, папы римскаго въ Крыму, in: Извѣстія Таврической Ученой Архивной Комисіи № 43. Под редакціей Предсѣдателя Комисіи А. И. Маркевича, pp. 115-124. Симфероль 1909: Паровая типогр. Таврич. Губерн. Земства. Google Scholar

RADOSŁAW ANDRZEJ GAWROŃSKI

http://orcid.org/0000-0001-5324-7830

Affiliation:

WNHS UKSW, Warszawa Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Roman army archaeologist and historian. Interested in Roman army equipment and tactics. Also working with written sources. Before 2014 he took part in archeological excavations at various sites in the Crimean peninsula.

RADOSŁAW I KARASIEWICZ-SZCZYPIORSK

http://orcid.org/0000-0002-6235-9313

Affiliation:

IA UW, Warszawa Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Roman army archaeologist. Interested in Roman military architecture and in the presence of the Roman army outside of the Empire. Excavations: Roman fort in Balaklava and attached observation towers on the Sapun hill (Crimea), Roman fort Apsaros (Adjaria, Georgia). The most important discoveries: Roman garrison baths and the commander's house at Apsaros (Gonio).