Biblioteki klasztorne i kościelne w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim w świetle Kursu bibliografii z 1831 r. Łukasza Gołębiowskiego (1773-1849)

Jacek Puchalski

doi:10.21697/sc.2022.29.2.16

Pubblicato il: 2022-12-30

V. 29 N. 2 (2022)

Biblioteki klasztorne i kościelne w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim w świetle Kursu bibliografii z 1831 r. Łukasza Gołębiowskiego (1773-1849)

Jacek Puchalski

Saeculum Christianum

Sezione: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2022.29.2.16

Abstract

Wiedzę na temat programu nauczania bibliografii (bibliologii) w Polsce w pierwszej połowie XIX w. poszerza Kurs bibliografii – wykład przygotowywany w 1831 r. dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego przez historyka, ludoznawcę, tłumacza, wydawcę i bibliotekarza Łukasza Gołębiowskiego (1773-1849). Został on opracowany przez Jacka Puchalskiego i Elżbietę Maruszak (bibliografia, indeksy) pod redakcją naukową Barbary Bieńkowskiej i wydany w 2017 r. Dorobek rękopisoznawczy i edytorski Ł. Gołębiowskiego doceniano już w XIX w. Jego prace bibliotekarskie oraz informacje zawarte w Kursie bibliografii mają fundamentalne znaczenie dla wiedzy o kodeksach rękopiśmiennych przechowywanych niegdyś w bibliotekach polskich, zwłaszcza klasztornych. Rękopis Kursu bibliografii zawiera również informacje na temat ilości książek zabranych w 1819 r. z bibliotek klasztornych i kościelnych uwzględniające woluminy zarekwirowane z konwentów nieobjętych kasatą. Wśród zgromadzeń, które nie ucierpiały wskutek książkowych rekwizycji, była biblioteka augustianów w Warszawie, krótko opisana przez Ł. Gołębiowskiego na podstawie katalogu opracowanego w 1810 r. Niniejszy artykuł zawiera prezentację i omówienie właśnie tych informacji, ze szczególnym uwzględnieniem książnicy augustianów.

Puoi leggere altri articoli dello stesso autore/i

Jacek Puchalski, Zbiory Sekretariatu Arcybiskupa Mohylewskiego metropolity Rosji w Warszawie (1925-1931) , Saeculum Christianum: V. 2 N. 30 (2023)

Scarica file

PDF (Język Polski)

Regole di citazione

Puchalski, J. (2022). Biblioteki klasztorne i kościelne w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim w świetle Kursu bibliografii z 1831 r. Łukasza Gołębiowskiego (1773-1849). Saeculum Christianum, 29(2), 218–228. https://doi.org/10.21697/sc.2022.29.2.16

##plugins.themes.libcom.share##

Riferimenti bibliografici

Bartoszewicz J., Kościoły warszawskie rzymsko-katolickie opisane pod względem historycznym, Warszawa 1855.
Błażejewicz O., Samuel Bogumił Linde – bibliotekarz i bibliograf, Wrocław 1975.
Brückner A., Apokryfy średniowieczne. Część pierwsza, Kraków 1900.
Cubrzyńska-Leonarczyk M., Kolekcje klasztorne w zbiorze starych druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie: historia i współczesność, w: Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i na Śląsku na tle procesów sekularyzacyjnych w Polsce i Europie, t. 3: Źródła. Skutki kasat XVIII i XIX w. Kasata w latach 1954-1956, red. M. Derwich, przy współpr. K. Bock i M.L. Wójcika, Wrocław 2014, s. 173-183.
Gach P.P., Kasaty zakonów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i Śląska 1773-1914, Lublin 1984.
Gołębiowski Ł., Kurs bibliografii przez […] przygotowany; kiedy jako bibliotekarz publicznej biblioteki, a razem Professor Uniwersytetu, miał zapowiedziano [sic!], wykładać bibliografią, uczniom tegoż Uniwersy[tetu], Biblioteka Narodowa i Parlamentu im. I. Chavchavadze w Tbilisi, rkps, sygn. K-937. S-1-8.
Gołębiowski Ł., Kurs bibliografii, 1831, oprac. E. Maruszak, J. Puchalski, red. nauk. B. Bieńkowska, Warszawa 2017. Rękopis Kursu… dostępny jest na płycie CD i online: https://fbc.pionier.net.pl/details/nnR3dTc.
Jastrzębski C., Kasaty klasztorów w Królestwie Polskim w 1864 r., w: Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i na Śląsku na tle procesów sekularyzacyjnych w Europie, t. 1: Geneza. Kasaty na ziemiach zaborów austriackiego i rosyjskiego, red. M. Derwich, Wrocław 2014, s. 349-367.
Kaliszuk J., Codices deperditi. Średniowieczne rękopisy łacińskie Biblioteki Narodowej utracone w czasie II wojny światowej, t. 1: Dzieje i charakterystyka kolekcji, t. 2, cz. 1-2: Katalog rękopisów utraconych, t. 3: Indeksy, aneks, bibliografia, oprac. A. Chamera-Nowak, Wrocław 2016.
Kaliszuk J., Szyller S., Badanie rękopisów średniowiecznych według Łukasza Gołębiowskiego, „Analecta”, 19/2020, z. 1, s. 7-69.
Kośka M., Dekret abpa Franciszka Skarbka-Malczewskiego z 17 IV 1819 r. w sprawie supresji klasztorów w Królestwie Polskim, „Hereditas Monasteriorum”, 8/2016, s. 367-378.
Kratochwil Z., Augustianie w Warszawie. Kościół i klasztor Św. Marcina (1356-1864), „Warszawskie Studia Teologiczne”, 7/1994, s. 191-216.
Kwiatkowski W., Biblioteka Archidiecezjalna przy seminarium św. Jana w Warszawie, Warszawa 1938 [odbitka z „Wiadomości Archidiecezjalnych Warszawskich”].
Lelewel J., Bibliograficznych ksiąg dwoje, w których rozebrane i pomnożone zostały dwa dzieła Jerzego Samuela Bandtke: Historia drukarń krakowskich tudzież Historia Biblioteki Uniw[ersytetu] Jagiell[ońskiego] w Krakowie a przydany Katalog inkunabułów polskich, t. 2, Wilno 1826.
Łodyński M., Materiały do dziejów państwowej polityki bibliotecznej w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (1807-1831), Wrocław 1958.
Malej W., Biblioteka Archidiecezjalna w Warszawie, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 2/1961, nr 1-2, s. 294-297.
Marszalska J.M., Księgi ze skasowanych w XIX wieku klasztorów w Królestwie Polskim w obecnym zasobie starych druków Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku, w: Życie zakonne w Królestwie Polskim w latach 1832-1864. Polityka caratu – Kasaty – Represje, red. ks. W. Graczyk, J.M. Marszalska, Kraków 2015, s. 37-84.
Maruszak E., Drugi po Joachimie Lelewelu?: komunikat, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”, 7-8/2013-2014, s. 273-275.
Niedzielski A., Żywoty braci Polaków zakonu pustelników s. ojca Augustyna [1815 r.], Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, rkps, sygn. 3-238.
Pamiętnik o życiu Łukasza Gołębiowskiego, wydany przez jego syna, Warszawa 1852.
Petrani A., Kasata domów zakonnych w warszawie w 1864 roku w świetle źródeł rosyjskich, „Prawo Kanoniczne”, 15/1972, nr 1-2, s. 267-275.
Pobóg-Lenartowicz A., Attending the Sick in Augustinian Monasteries in Silesia in the Middle Ages, w: La vie quotidienne des moines et chanoines réguliers au Moyen Age et Temps modernes. Actes du Premier Colloque International du L.A.R.H.C.O.R. Wrocław-Książ, 30 novembre-4 decembre 1994, red. M. Derwich, Wrocław 1995, s. 203-214.
Ptaszyk M., Biblioteka Publiczna przy Królewskim Uniwersytecie Warszawskim w latach 1817-1831, w: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie 1817-2017. Miscellanea. Monumenta Universitatis Varsoviensis 1816-2016, red. J. Talbierska, Z. Olczak, Warszawa 2017, s. 21-226.
Radziszewski F., Wiadomość historyczno-statystyczna o znakomitszych bibliotekach i archiwach publicznych i prywatnych, tak niegdyś byłych jako i obecnie istniejących w krajach dawną Polskę składających, a mianowicie: w Królestwie Polskiem, Galicyi, W. Ks. Poznańskiem i Zachodnich guberniach Państwa Rossyjskiego porządkiem abecadłowym miejsc ułożona, Kraków 1875.
Słodkowska E., Biblioteki w Królestwie Polskim 1815-1830, Warszawa 1996.
Strzyżewska Z., Konfiskaty warszawskich zbiorów publicznych po powstaniu listopadowym. Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego i Warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Materiały i dokumenty z archiwów rosyjskich, Warszawa 2000.
Stummer W., Biblioteka Sądu Apelacyjnego 1810-1865, „Roczniki Biblioteczne”, 2/1958, s. 425-431.
Warda K., Inwentarze bibliotek klasztornych jako źródło do dziejów książki polskiej w XIX w., „Studia o Książce”, 15/1985, s. 115-124.
Wilejszys B., Biblioteka Akademii Duchownej Rzymsko-Katolickiej w Warszawie. Geneza i dzieje, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 39/1979, s. 127-168. Google Scholar