Recepcja ustroju polsko-litewskiego w Mołdawii Mohyłów (1595-1611). Część I

Cristian Antim  Bobicescu

doi:10.21697/sc.2022.29.2.10

Opublikowane: 2022-12-30

Tom 29 Nr 2 (2022)

Recepcja ustroju polsko-litewskiego w Mołdawii Mohyłów (1595-1611). Część I

Cristian Antim Bobicescu

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2022.29.2.10

Abstrakt

Artykuł przedstawia problem recepcji polsko-litewskich instytucji w Mołdawii za pierwszych Mohyłów (1595-1611). Ten okres zaznaczył się zarówno współpracą, jak i konfliktami między Hospodarstwem Mołdawskim i Rzecząpospolitą Obojga Narodów. Zygmunt III i Jan Zamoyski starali się ograniczyć władzę hospodarską w zakresie karania zdrady w celu ukształtowania grupy społecznej Mołdawian popierającej zbliżenie Hospodarstwa z Koroną. Posługiwali się instytucją szlachectwa polskiego i suwerennością króla polskiego nad hospodarstwem. Artykuł bada też postawę hospodarów i bojarów mołdawskich wobec recepcji tych polsko-litewskich pożyczek ustrojowych.

Słowa kluczowe:

Jan Zamoyski, Jeremi Mohyła, prawo polskie, Mołdawia, orientalizm

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Bobicescu, C. A. . (2022). Recepcja ustroju polsko-litewskiego w Mołdawii Mohyłów (1595-1611). Część I. Saeculum Christianum, 29(2), 126–138. https://doi.org/10.21697/sc.2022.29.2.10

Cited by / Share

Bibliografia

Barwiński, E., Dyaryusze sejmowe z roku 1597, Kraków 1907, „Scriptores Rerum Polonicarum”, t. 20.
Bielski, J., Dalszy ciąg kroniki polskiej, wyd. F. M. Sobieszczański, Warszawa 1851.
Corfus I., Documente privitoare la istoria României culese din arhievele Poloniei, Secolul al XVI-lea, Bucureşti 1979.
Corfus I., Documente privitoare la istoria României culese din arhievele Poloniei, Secolul al XVII-lea, Bucureşti 1983.
Corfus, I., Documente polone privitoare la domnia lui Simion Movilă în Țara Românească, „Codrul Cosminului”, 10/1936-1939, s. 159-206.
Corfus, I., Corespondență inedită asupra relațiunilor lui Mihai Viteazul cu Polonia, „Codrul Cosminului” 9/1935, s. 3-67.
Documente privitoare la istoria Ardealului, Moldovei și Țării Românești, vol. 3: Acte și scrisori (1588-1592), wyd. A. Veress, București 1931.
Documente privitoare la Istoria Românilor, supl. 2: 1510-1600, vol. 1: Urmare la colecţiunea lui Eudoxiu de Hurmuzaki, Documente culese din arhive şi biblioteci polone, coordonate şi adnotate de Ioan Bogdan, cu traducerea franceză a documentelor polone de I. Skupiewski, Bucuresci 1893.
Documente privitoare la Istoria Românilor, supl. 2: 1601-1640, vol. 2: Urmare la colecţiunea lui Eudoxiu de Hurmuzaki, Documente culese din arhive şi biblioteci polone, coordonate şi adnotate de Ioan Bogdan, cu traducerea franceză a documentelor polone de I. Skupiewski, Bucuresci 1896.
Panaitescu P.P., Documente privitoare la istoria lui Mihai Viteazul, București 1936.
Pielgrzymowski E., Poselstwo i krótkie spisanie rozpraway z Moskwą, wyd. R. Krzywy, Warszawa 2010.
Volumina Constitutionum, t. 2: 1550-1609, vol. 1: 1550-1585, do druku przygotowali St. Grodziski, I. Dwornicka, W. Uruszczak, Warszawa 2005.
Volumina Constitutionum, t. 2: 1550-1609, vol. 2: 1587-1609, do druku przygotował S. Grodziski, Warszawa 2008.
Barwinski E. de, Știri nouă asupra familiei Ureche, w: Prinos lui D. A. Sturdza la împlinirea celor 70 de ani, București 1903, s. 199-211.
Bobicescu C., Câteva observații pe marginea unor izvoare inedite cu privire la relațiile dintre Polonia și Moldova sub Movilești, w: Relații româno-polone w istorie și cultură, red. S. Iachimovschi, E.W. Calistru, Suceava 2010, s. 114-118.
Bobicescu C., Considerații preliminare cu privire la raporturile lui Luca Stroici cu Jan Zamoyski, “Anuarul Institutului de Istorie A. D. Xenopol”, 56/2019, s. 33-42.
Bobicescu C., Între integrare și păstrarea autonomiei. Modelul polonez și controlul domnilor în Moldova și Țara Românească la cumpăna secolelor XVI-XVII, w: Movileștii. Istorie și spiritualitate românească, t. 2: Ieremia Movilă. Domnul. Familia. Epoca, Suceava 2006, s. 227-247.
Bobicescu C., Tiranny and Colonizaton. Preliminary Considerations about the Colonization Plans of Moldavia during the Timo of Jan Zamoyski, „Revue des Études Sud-Est Européennes”, 53/2016, nr 1-4, s. 99-118.
Bobicescu C., Unia, inkorporacja czy lenno? Kilka uwag o stosunkach Mołdawii z Rzecząpospolitą podczas panowania Jeremiego Mohiły (1595-1606), w: Rzeczpospolita w XVI-XVII wieku. Państwo czy wspólnota?, red. B. Dybaś, P. Hanczewski, T. Kempa, Toruń 2007, s. 219-241.
Brătianu G., Sfatul domnesc și adunarea stărilor în Principatele Române, București 1994.
Ciobanu V., Idei politice la Nestor Ureche: determinări, surse, motivații, „Anuarul Institutului de Istorie A. D. Xenopol”, 29/1992, s. 277-284.
Ciobanu V., La cumpănă de veacuri (Țările Române în contexul politicii poloneze la sfîrșitul secolului al XVI-lea și la începutul secolului al XVII-lea), Iași 1991.
Drévillon H., Les Rois absolus, 1629-1715, Gallimard 2021.
Eremia I., “Tratatul” moldo-polon din anul 1595, „Analele Științifice ale Universității de Stat din Moldova”, Seria “Științe socioumanistice”, t. 2, 2001, s. 199-201.
Gierowski J.A., Historia Polski 1505-1764, Warszawa 1987.
Grigoraș N., Instituții feudale din Moldova, I. Organizarea de stat pînă la mijlocul sec. al XVIII-lea, București 1971.
Grzybowski K., Teoria reprezentacji w Polsce epoki Odrodzenia, Warszawa 1959.
Kantorowicz E.H., Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej, tłum. M. Michalski, A. Krawiec, Warszawa 2008.
Lazăr G., Modelul politic polonez și reflectarea acestuia în sursele documentare românești, secolul al. XVII-lea, „Studii și Materiale de Istorie Medie”, 17/1999, s. 55-74.
Lulewicz H., Gniewów o unię ciąg dalszy. Stosunki polsko-litewskie w latach 1569-1588, Warszawa 2002.
Malcolm N., Agenții imperiului. Cavaleri, corsari, iezuiți, și spioni în Mediterana secolului al XVI-lea, Târgoviște 2019.
Panaitescu P.P., Influența polonă în opera și personalitatea cronicarilor Grigore Ureche și Miron Costin, „Academia Română. Memoriile Secțiunii Istorice”, Seria 3, 1925, t. 4, s. 150-372.
Panaitescu P.P., La grande assemblée du pays, institution du régime féodal en Moldavie et en Valachie, w: Nouvelles Études d’Histoire, 3, (Publiées à l’occasion du XII Congrès des Sciences Historiques, Vienne, 1965), tirage à part, Bucharest 1966, s. 117-139.
Rezachevici C., Cronologia domnilor din Țara Românească și Moldova, a. 1324-1881, t. 1: Secolele XIV-XVI, București 2001.
Rezachevici C., Indigenatul polon – o formă însemnată de integrare a nobilimii românești în cea europeană în Evul Mediu, „Arhiva Genealogică”, 3(8)/1996, nr 3-4, s. 205-216.
Rezachevici C., Privilegii de indigenat polon acordate locuitorilor din Țările Române, „Revista de Istorie”, 28/1975, nr 7, s. 1095-1098.
Rzońca J., Rzeczpospolita Polska w latach 1596-1599. Wybrane zagadnienia polityki wewnętrznej i zagranicznej, Opole 1990.
Stoicescu N., Dicționar al marilor dregători din Țara Românească și Moldova. Sec. XIV-XVII, București 1971.
Szekely M.M., O carieră de dregător moldovean: Nestor Ureche, „Acta Moldaviae Meridionalis”, 12-14/1990-1992, s. 129-153.
Wisner H., Unia lubelska i III Statut litewski z roku 1588, „Zapiski Historyczne”, 51/1986, s. 23-44.
Wisner H., Zygmunt III Waza, Wrocław 2006. Google Scholar

Cristian Antim Bobicescu

http://orcid.org/0000-0001-6284-5074

Afiliacja:

Instytut Archeologii „V. Pârvan” RAN Mołdawia - Republika

Biogram

Rumuński badacz, magister UAM, doktorant Instytutu im. Nicolae Iorgi w Bukareście, który studiował w Bukareszcie, Poznaniu i Toruniu, zajmujący się dziejami rodu Mohyłów, ich związkami z Rzecząpospolitą i zagadnieniem recepcji kultury szlacheckiej w Mołdawii „długiego” XVII wieku.