Śmierć Galeriusza w Historia adversus Paganos Orozjusza

Robert Suski

doi:10.21697/sc.2020.27.2.3

Opublikowane: 2021-01-20

Tom 27 Nr 2 (2020)

Śmierć Galeriusza w Historia adversus Paganos Orozjusza

Robert Suski

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.2.3

Abstrakt

Orozjusz w Historia adversus paganos, opisując chorobę i śmierć cesarza Galeriusza, przypisał mu popełnienie samobójstwa. Żadne inne źródło nie potwierdza tego faktu. W źródłach, z których korzystał Orozjusz, albo bardzo lakonicznie informuje się o zgonie władcy (Breviarium Eutropiusza, Chronicon Hieronima), albo się o tym milczy (Historia Ecclesiastica Rufina z Akwilei). Prawdopodobnie to sam Orozjusz przypisał popełnienie cesarzowi samobójstwa, gdyż uznał, że tak powinien odejść wróg Boga i chrześcijaństwa. W Biblii samobójstwo ukazane jest negatywnie. Podobnie ojcowie Kościoła potępiali popełnienie samobójstwa.

Słowa kluczowe:

Orozjusz, historiografia w późnym antyku, Galeriusz, późne cesarstwo rzymskie

Inne teksty tego samego autora

Robert Suski, Minotaur i Historia Adversus paganos Orozjusza , Saeculum Christianum: Tom 29 Nr 1 (2022)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Suski, R. (2021). Śmierć Galeriusza w Historia adversus Paganos Orozjusza. Saeculum Christianum, 27(2), 33–47. https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.2.3

Cited by / Share

Bibliografia

Ambroży św., De Virginitate liber unus, wyd. Ignazio Cazzaniga, Turin 1954 (cyt.: Ambr. Virg.).

Augustyn św., De Civitas Dei, wyd. B. Dombart, A. Kalb, Turnhout 1955, “Corpus Christianorum. Series Latina”, t. 47 (cyt.: August. Civ. Dei).

Aureliusz Wiktor, Liber de cesaribus, wyd. F. Pichlmayer, popr. R. Gründer, Leipzig 1970, „Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Latinorum Teubneriana” (cyt.: Aur. Vict. Caes).

Epitome de caesaribus, wyd. F. Pichlmayer, popr. R. Gründel, Leipzig 1970, „Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Latinorum Teubneriana” (cyt.: Epit.).
Eutropiusz, Breviarium ab urbe condita, wyd. H. Droysen, Hannower 1879, „Monumenta Germaniae Historica, Auctores Antiquissimi”, t. 2; C. Santini, Stuttgart 1979, „Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Latinorum Teubneriana” (cyt.: Eutrop.).

Euzebiusz z Cezarei, Historia Ecclesiastica, wyd. E. Schwartz, Leipzig 1903-1909 (cyt.: Eus. Hist. Eccl.).

Euzebiusz z Cezarei, Vita Constantini, wyd. F. Winkelmann, Berolini 1975 (cyt.: Eus. V. Const.).

Filon z Aleksandrii, Legatio ad Caium, wyd. A. Pelletier, Paris 1972, „Les œuvres de Philon d’Alexandrie, publiées sous le patronage de l’Université de Lyon”, t. 32 (cyt.: Philo, Leg.).

Hieronim św., Chronikoi kanones, wyd. R. Helm, Berlin 1913-1916, „Eusebius Werke“, t. 7, 1/2 (cyt.: Hier. Chron.)

Józef Flawiusz, De bello Iudaico, wyd. A. Pelletier, t. 1-3, Paris 1975-1982, „Les Belles Lettres” (cyt.: Ios. BJ.).

Laktancjusz, De mortibus persecutorum, wyd. J. Moreau, Lactance: De la mort des persecuteurs, t. 1-2, Paris 1954, „Sources Chrétiennes”, t. 39 (cyt.: Lact. Mort. Pers.).

Laktancjusz, Divinarum institutionum libri septem, wyd. E. Heck, A. Wlosok, Leipzig 2012, „Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Latinorum Teubneriana” (cyt.: Lact. Div. Inst.).

Movses Khorenatsi (Ps-Mojżesz z Chorene), wyd. A. B. Sargsyan, Patmutyun Hayots, Erevan 1991, Eng. Trans. R. Thomson, History of the Armenians, Cambridge 1978 (cyt.: Movses Khorenatsi).

Origo Constantini Imperatoris, wyd. J. Moreau, Leipzig 1961, „Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Latinorum Teubneriana” (cyt.: Orig.).

Orozjusz, Historia adversus paganos, wyd. C. Zangemeister, Leipzig 1882, „Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum”, t. 5; M. P. Arnaud-Lindet, Histoire contre les paiens, Paris 1991, „Les Belles Lettres” (cyt.: Oros.).

XII Panegyrici Latini, wyd. E.Galletier, Panégyriques latins, 3 vols. Paris 1949, 1952, 1955, “Les Belles Lettres” (cyt.: Pan. Lat.).

Rufin z Akwilei, Historia Ecclesiastica, wyd. E. Schwartz, Th. Mommsen, Eusebius Werke, t. 2, 1-3, Berlin 1999 (cyt.: Ruf. Hist. Eccl.).

Zosimos, Historia Nova, wyd. L. Mendelssohn, Leipzig 1867, z tłum. franc. F. Paschoud, Paris 1971-1989, „Les Belles Lettres” (cyt.: Zos. Hist.).
Adams J. N., A Medical Theory and the Text at Lactantius, Mort. Persec. 33.7 and Pelagonius 347, “The Classical Quarterly”, 38/1988, s. 522-527.

Africa Th., Worms and the Death of Kings: A Cautionary Note on Disease and History, “Classical Antiquity”, 1/1982, s. 1-17.

Amundsen D. W., Suicide and Early Christian Values, w: Suicide and Euthanasia: Historical and Contemporary Themes, red. B. A. Brody, Dordrecht 1989, s. 77-153.

Arnaud-Lindet M.-P., Orose, Histoires contre les païens, t. 3, Paris 1991.

Barnes T. D., New Empire of Diocletian and Constantine, Cambridge Mass- London, 1982.

Christensen T. C., Galerius Valerius Maximinus, Kopenhavn 1973.

Christiansen T., Rufinus of Aquileia and the Historia Ecclesiastica, Lib. VIII-IX, of Eusebius, Copenhagen 1989.

Ciecieląg J., Konwersja królewskiego domu Adiabene na judaizm, w: Hortus Historiae. Księga pamiątkowa ku czci profesora Józefa Wolskiego w setną rocznicę urodzin, red. E. Dąbrowa, M. Salamon, S. Sprawski, Kraków 2010, s. 331-339.

Drake H. A., A Century of Miracles. Christians, Pagans, Jews, and the Supernatural, 312-410, Oxford 2017.

Enßlin W., Zu Orosius VII 25,9 und zum Perserfeldzug des Cäsars Maximianus Galerius, „Philologische Wochenschrift”, 60/1940, s. 669-671.

Enßlin W., Zur Ostpolitik des Kaisers Diokletian, München 1942.

Fear A. T., Orosius, Seven Books of History Against the Pagans, Liverpool 2010.

Goetz H. W., Die Geschichtstheologie des Orosius, Darmstadt 1980.

Grmek M., Les Maladies à l’aube de la civilisation occidentale, Paris 1983.

Henten van J. W., The Maccabean Martyrs as Saviours of the Jewish People, Leiden 1997.

Kuhoff W., Diokletian und die Epoche der Tetrarchie. Das römische Reich zwischen Krisenbewältigung und Neuaufbau (284-313 n. Chr.), Frankfurt am Main 2001.

Lippold A,, Orosius. Die antike. Weltgeschichte in christlicher Sicht. Band 2, Zürich 1986.

Moreau J., Lactance: De la mort des persécuteurs, „Sources Chrétiennes”, t. 39, Paris 1954.

Nakamura J. B., When did Diocletian die? New evidence for an old problem, “Classical Philology”, 98/2003, s. 283- 289.

Nuffalen van P., Orosius and the Rhetoric of History, Oxford 2012.

Opelt I., Epitome, w: Reallexicon der Antike Christendum, t. 5, Berlin 1962, s. 944-973.

Paschoud F., Richiamo di una verità offuscata: il secondo libro dei Maccabei quale modello del De Mortibus Persecutorum di Lattanzio, w: Constantinoprima e dopo Constantino, Constantine before and after Constantine, red. G. Bonamente, N. Lenski, R. Lizzi Testa, Bari 2012, s. 373-380.

Polichetti A., Le ‘historiae’ di Orosio e la ‘storiografia ecclesiastica’ occidentale (311-417 d.C.), Naples 2000.

Rougé J., Le De mortibus Persecutorum, 5e livre des Macchabées, “Studia Patristica”, 12/1971, s. 135-143.

Scheid J., La mort du tyran. Chronique de quelques morts programmées, w: Du châtiment dans la cité. Supplices corporels et peine de mort dans le monde antique. Table ronde de Rome (9-11 novembre 1982), red. Y. Thomas, Rome 1984, “Publications de l’École française de Rome”, t. 79, s. 177-193.

Suski R., Cesarz, wódz i prześladowca, Kraków 2016.

Suski R., O śmierci prześladowcy. Okoliczności śmierci Galeriusza, w: Chrześcijaństwo u schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze, red. T. Derda, E. Wipszycka, Warszawa 1997, s. 123-152.

Suski R., Orozjusz i zabójstwo Kleitosa Czarnego (Oros. III 18.8-9), „Studia Antiquitatis et Medii Aevi Incohantis”, 4/2019, s. 107-125.

Suski R., The Epitome – Passive Copying or a Creative Reinterpretation of the Abridged Text, „Res Gestae”, 5/2017, s. 25-34. Google Scholar

Robert Suski

r.suski@uwb.edu.pl
http://orcid.org/0000-0001-5227-2743

Biogram

Robert Suski dr hab., profesor Uniwersytetu w Białymstoku, historyk starożytności, autor książek Konsolidacja Cesarstwa Rzymskiego za panowania Aureliana (Kraków 2008), Jowisz, Jahwe, Jezus. Religie w „Historia Augusta” (Warszawa 2014), Galeriusz. Wódz, cesarz i prześladowca (Kraków 2016).