Wybrane charakterystyki jezuitów z Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej z donosów informatorów aparatu bezpieczeństwa (1949-1978)

Mateusz Ihnatowicz

doi:10.26142/stgd-2022-024

Opublikowane: 30-12-2022

Tom 51 (2022)

Wybrane charakterystyki jezuitów z Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej z donosów informatorów aparatu bezpieczeństwa (1949-1978)

Mateusz Ihnatowicz

Studia Gdańskie

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2022-024

Abstrakt

W artykule przedstawiono wyciągi z donosów informatorów aparatu bezpieczeństwa z okresu Polski Ludowej dotyczące wybranych jezuitów z Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej Towarzystwa Jezusowego. W artykule wymieniono obszary zainteresowania resortu bezpieczeństwa poszczególnymi zakonnikami. Z analizy dokumentacji wynikało, że aparat bezpieczeństwa przeprowadzał wnikliwą charakterystykę zakonnika. Resort bezpieczeństwa tworzył kompleksowy i syntetyczny obraz danego jezuity. Poznawał jego cechy charakteru, opinie współbraci o nim, funkcje w zakonie, słabe i mocne strony czy też stosunek do władz państwowych. Wiedzę w tym zakresie uzyskano na podstawie wieloletnich badań i analizy dokumentów pozostawionych przez Służbę Bezpieczeństwa w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej (IPN).

Słowa kluczowe:

charakterystyki, donos, Kościół, Polska, tajny współpracownik, jezuici

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Ihnatowicz, M. (2022). Wybrane charakterystyki jezuitów z Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej z donosów informatorów aparatu bezpieczeństwa (1949-1978). Studia Gdańskie, 51, 112–122. https://doi.org/10.26142/stgd-2022-024

Cited by / Share

Bibliografia

Arkusz informacyjny „dossier” na podejrzanych o przestępstwa przeciw Państwu, k. 393, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1105.
Google Scholar

Charakterystyka, k. 82, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1108.
Google Scholar

Dane o jezuicie Wojciechowskim, k. 213-214, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1108.
Google Scholar

Doniesienie, 15 I 1954, k. 478, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1105.
Google Scholar

Doniesienie, k. 614-618, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1106.
Google Scholar

Doniesienie agenturalne, Olsztyn 7 XI 1949, k. 49-50, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1100.
Google Scholar

Doniesienie agenturalne, Olsztyn 16 VI 1950, k. 19-23, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1110.
Google Scholar

Doniesienie ag. Nr 5/60, 5 V 1960, k. 109-120, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Bydgoszczy 001/251, t. 2.
Google Scholar

Grzebień, L. (red.) 2004. Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, Kraków: Wydawnictwo WAM, 289, 753.
Google Scholar

Ihnatowicz, M. 2021. Służby Bezpieczeństwa Polski Ludowej i PRL wobec jezuitów Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej (1945-1989). Poznań: Wydawnictwo Naukowe FNCE.
Google Scholar

Ihnatowicz, M. 2015. Prowincja Wielkopolsko-Mazowiecka Jezuitów w świetle materiałów aparatu bezpieczeństwa (1945-1989). Gdańsk: Uniwersytet Gdański. (praca doktorska)
Google Scholar

Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r.
Google Scholar

Notatka służbowa z opracowania teczki osobowej – BDO, Warszawa 1 IV 1954, k. 395, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1105.
Google Scholar

Omówienie materiałów dot. ks. Jezuity Wilusza Antoniego, k. 178-179, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1108.
Google Scholar

Wniosek o udzielenie informacji ze znajdujących się w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej zbiorów danych, rejestrów i kartotek organów bezpieczeństwa państwa, w tym dotyczących tożsamości tajnych informatorów lub pomocników przy operacyjnym zdobywaniu informacji, składany na podstawie art. 36 ust. 4b ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2018 r. poz. 2032, z późn. zm.). https://ipn.gov.pl/pl/archiw/udostepnianie/rodzaje-realizowanych-w/27546,NAUKOWCY-Wniosek-o-udostepnienie-dokumentow-w-celu-prowadzenia-badan-naukowych.html (dostęp: 03.01.2022).
Google Scholar

Wyciąg z doniesienia z dnia 15 I 1954 r. inf. ps. „Jackowski”, k. 219, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1108.
Google Scholar

Wyciąg z doniesienia inf. „Jackowski” z dnia 15 I 1954, k. 394, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1105.
Google Scholar

Wyciąg z doniesienia inf. „Jackowski” z dnia 25 I 1954 r., k. 155, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1108.
Google Scholar

Wyciąg z notatki służbowej nr 3/66, z dnia 18.04.66 r. ze spotkania z kandydatem na t. w. nr rej. 3715/66, k. 124, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1109.
Google Scholar

Wyciąg z doniesienia z dnia 23.02.1978 r., Warszawa 23 II 1978, k. 1252, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1123, cz. 3.
Google Scholar

Mateusz Ihnatowicz

mateuszihnatowicz@gmail.com
https://orcid.org/0000-0002-8059-101X

Afiliacja:

Instytut Dziedzictwa Solidarności w Gdańsku Polska

Biogram

Dr Mateusz Ihnatowicz – ur. 1984, doktor nauk humanistycznych, historyk dziejów najnowszych Polski, archiwista, muzealnik. Od 2020 r. główny specjalista ds. merytorycznych w Instytucie Dziedzictwa Solidarności w Gdańsku. W latach 2016-2020 specjalista ds. naukowych i edukacji w Muzeum Piaśnickim w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie. W latach 2008-2012 archiwista w Instytucie Pamięci Narodowej w Gdańsku.

27 lipca 2015 r. obronił pracę doktorską pt. „Prowincja Wielkopolsko-Mazowiecka Jezuitów w świetle materiałów aparatu bezpieczeństwa (1945-1989)” (Uniwersytet Gdański, Gdańsk 2015).

Autor monografii: „Villa Musica. Dzieje gniazda rodziny Panków w zarysie” (Muzeum Piaśnickie w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie, Wejherowo 2016). Konsultant naukowy publikacji: Tomasz Mering, „Las Piaśnicki. Fabularyzowany komiks historyczny” (Muzeum Piaśnickie w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie, Wejherowo 2016).

Publikował artykuły oraz recenzje w recenzowanych i punktowanych czasopismach naukowych: „Universitas Gedanensis”, „Almanach Historyczny”, „Studia Gdańskie”, „Roczniki Teologiczne”, „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie”, „Pro Fide Rege et Lege”.

Publikował również w: „Rodzina Osowska”, „Płyń pod prąd”, www.ekumenizm.pl, www.endecja.pl, www.interia360.pl, www.radziejowkujawski.vgh.pl, www.swiatpl.com.

W kręgu jego zainteresowań znajdują się dzieje chrześcijaństwa, zakon jezuitów, nowe ruchy religijne, dzieje ideologii totalitarnych (faszyzm, narodowy socjalizm, komunizm), historia filozofii, historia muzyki oraz klasycy myśli humanistycznej.

Mieszka w Gdańsku.