Obraz Boga w filmie Miloša Formana Amadeusz

Adam Romejko

doi:10.26142/stgd-2018-017

Published: 2021-03-06

Vol. 42 (2018)

God’s Image in the Film Amadeus by Miloš Forman

Adam Romejko

Gdańsk Studies

Section: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2018-017

Abstract

After the Second World War, several European filmmakers managed to succeed in the USA. The Czechoslovak director Miloš Forman (1932-2018) was one of them. His life was not easy. During the war he lost his parents, and later his homeland, because he decided to emigrate. The beginnings of his artistic activity in the US were marked by failure. The breakthrough came with the movie One Flew Over the Cuckoo’s Nest (1975), and the great success Amadeus (1984). Next to the titular Mozart, the main character of the film is Antonio Salieri, a musician from northern Italy. He wants to be a famous composer and prays fervently for that. It seems to him that his prayer has been heard, until he meets Mozart, a musical genius who – according to Salieri – did not deserve this gift. Salieri rebels against God’s ‘extravagance’. He does not want to acknowledge that he is wrong. God’s generosity is unlimited. Both Mozart and Salieri derive from this divine abundance. Salieri persists against God. He never experiences relief and suffering does not lead him to recognize his own mistake (sin). With pain, but also with pride, he expresses his opinion about the righteousness of his own conduct.

Keywords:

Forman, Girard, God, Mozart, Salieri, Schwager

Most read articles by the same author(s)

1 2 > >>

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Romejko, A. (2021). God’s Image in the Film Amadeus by Miloš Forman. Gdańsk Studies, 42, 261–279. https://doi.org/10.26142/stgd-2018-017

Cited by / Share

References

Amadeus by Peter Shaffer 2016, https://youtu.be/QiJMiGeAEhs [16.08.2018]. Amadeusz, reż. M. Forman, USA 1984 (wersja reżyserska 2002).
Google Scholar

Encyklopedia teatru polskiego, http://encyklopediateatru.pl [18.08.2018].
Google Scholar

Amadeusz, www.filmweb.pl/Amadeusz [13.08.2018].
Google Scholar

Amadeusz. Nagrody, www.filmweb.pl/Amadeusz/awards [16.08.2018].
Google Scholar

Boschini, D.J., Keltner, N.L., Different Generations Review One Flew Over the Cuckoo’s Nest Miloš Forman (Director), „Perspectives in Psychiatric Care” 1 (2009), s. 75-79.
Google Scholar

Budzik, S., Kategorie dramatyczne w teologii na przykładzie R. Girarda H.U. von Balthasara i R. Schwagera, Tarnów 1997.
Google Scholar

Budzik, S., Teologia dramatyczna Raymunda Schwagera, w: R. Schwager, Grzech pierworodny i dramat zbawienia w kontekście ewolucji, inżynierii genetycznej i Apokalipsy, Tarnów 2002, s. 7-43.
Google Scholar

Carbonnier, A., Geniusz widziany oczami obłąkanego. Amadeus Miloša Formana, „Film na Świecie” 318-319 (1985), s. 9-13.
Google Scholar

Choczaj, M., Amadeusz. Miloš Forman i Peter Shaffer, „Przestrzenie Teorii” 18 (2012), s. 173-200.
Google Scholar

Dembowski, I., Amadeus, „Film na Świecie” 318-319 (1985), s. 7-9.
Google Scholar

Encyklika Ojca Świętego Jana Pawła II o Bożym miłosierdziu Dives in misericordia, Warszawa 1981.
Google Scholar

Forman, M., Novak, J., Rückblende. Erinnerungen, tł. B. Jakobeit, Hamburg 1994.
Google Scholar

Girard, R., Sacrum i przemoc, t. 1, Poznań 1993.
Google Scholar

Girard, R., Things Hidden since the Foundation of the World, Stanford 1987.
Google Scholar

Girard, R., Widziałem szatana spadającego z nieba jak błyskawica, Warszawa 2002.
Google Scholar

Gwóźdź, A., Amadeusz, znaczy przez Boga umiłowany, „Kino” 5 (1985), s. 48-49.
Google Scholar

Hames, P., Forman, w: Five Filmmakers. Tarkovsky, Forman, Polanski, Szabó, Makavejev, red. D.J. Goulding, Bloomington – Indianapolis 1994, s. 50-91.
Google Scholar

Katechizm. Podstawowe dane katechizmowe, https://opoka.org.pl/biblioteka/T/trans/nauczanie/kompendia/kkk/podstawowe.html [18.08.2018].
Google Scholar

Kesey, K., Lot nad kukułczym gniazdem, Warszawa 1994.
Google Scholar

Klejsa, K., Kino kontestacji w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej, w: Historia kina, t. 3, Kino epoki nowofalowej, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2015, s. 613-657.
Google Scholar

Kołodyński, A., Miloš Forman: Co cię nie zabije… „Kino” 10 (2010), s. 76-77.
Google Scholar

Konieczna, A., Salieri Antonio, w: Encyklopedia muzyczna PWN, t. 9, S-Sł, red. E. Dziębowska, Kraków 2007, s. 20-22.
Google Scholar

Kosecka, B., Forman Miloš, w: Encyklopedia kina, red. T. Lubelski, współpr. A. Garbicz, Kraków 2010, s. 331-332.
Google Scholar

Léon-Dufour, X., Słownik Nowego Testamentu, tł. K. Romaniuk, Poznań 1993.
Google Scholar

Miloš Forman, www.filmweb.pl/person/Milos.Forman [23.08.2018].
Google Scholar

Milos Forman, www.imdb.com/name/nm0001232/ [23.08.2018].
Google Scholar

Miloš Forman: Co cię nie zabije…, reż. M. Šmídmajer, Czechy 2009.
Google Scholar

Nowok, A., „Amadeusz” Milosza Formana. Część I – Fakty i mity, http://meakultura.pl/publikacje/amadeusz-milosza-formana-czesc-i-fakty-i-mity-391 [16.08.2018].
Google Scholar

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu „Biblia Tysiąclecia”, Poznań 2008.
Google Scholar

Roberts, S., Stanley Bard, Who Ran Chelsea Hotel as a Bohemian Sanctuary, Dies at 82, „The New York Times”, 15.02.2017, s. A21.
Google Scholar

Romejko, A., Dramat zbawienia – Raymunda Schwagera teologiczna recepcja i transformacja teorii mimetycznej, „Studia Gdańskie” 21 (2007), s. 173-193.
Google Scholar

Romejko, A., Lecz ja wiem: Wybawca mój żyje (Hi 19,25). Idea ofiary w myśli René Girarda, „Studia Gdańskie” 21 (2007), s. 59-77.
Google Scholar

Romejko, A., Teoria mimetyczno-ofiarnicza – wprowadzenie do antropologii René Girarda, „Studia Gdańskie” 15-16 (2002-2003), s. 55-64.
Google Scholar

Sowińska, I., Kino Czechosłowacji: cud i po cudzie, w: Historia kina, t. 3, Kino epoki nowofalowej, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2015, s. 381-439.
Google Scholar

Staszczyszyn, B., Dwaj dyrygenci. Miloš Forman o sobie, „Tygodnik Powszechny” 46 (2010), s. 37.
Google Scholar

Tereszczuk, J., Świat karnawału – karnawał świata. Wizja rzeczywistości skarnawalizowanej w filmie Miloša Formana „Amadeusz”, „Kwartalnik Filmowy” 45 (2004), s. 146-162.
Google Scholar

Von Böhmen nach Hollywood, https://orf.at/stories/2434161/2434160/ [23.08.2018].
Google Scholar

www.filmweb.pl.
Google Scholar

www.pavelforman.com.
Google Scholar

www.pensionrut.cz.
Google Scholar

Wywiad z Milošem Formanem (Amadeus), „Film na Świecie” 318-319 (1985), s. 13-23.
Google Scholar

Zarębski, K.J., Forman słucha Mozarta, „Kino” 10 (2010), s. 16-18.
Google Scholar