OPIS: Prof. Władysław Krajewski (1919-2006) był związany z Uniwersytetem Warszawskim. W wieku 11 lat wyjechał z matką do Związku Radzieckiego. Szkołę średnią ukończył w Moskwie, następnie w trakcie II wojny światowej ukończył studia na Wydziale Fizyko-Matematycznym jednego z tamtejszych instytutów pedagogicznych. Po studiach przez kilka lat był nauczycielem matematyki i fizyki w szkole średniej. W 1946 roku powrócił do Polski. Należał do PPR i PZPR. Początkowo był zwolennikiem filozofii marksistowskiej. Stosował metodę materializmu dialektycznego w dziedzinie filozofii fizyki i innych nauk przyrodniczych. W połowie lat 70. XX wieku zwrócił się ku scjentyzmowi. Główne dziedziny jego badań i zainteresowań filozoficznych to: rozwój nauk ścisłych, zastosowania metody idealizacji i faktualizacji oraz zasady korespondencji w naukach przyrodniczych. Po 1989 roku – wyznawca krytycznego racjonalizmu, rozwijanego przez Karla Poppera, a w filozofii nauki – hipotetyzmu i idealizacyjnej koncepcji nauki. Jak wspomina w wywiadzie z 2001 roku – jego mistrzami duchowymi byli Bertrand Russell i Karl Popper. Swój stosunek do marksizmu określił w tym wywiadzie następująco: „Odrzucam dziś historiozofię Marksa jako nienaukową i fałszywą, jednakże, w odróżnieniu od niektórych innych marksistów, nie potępiam w czambuł filozofii marksistowskiej. Sądzę, że w materializmie dialektycznym jest wiele cennych idei, które współbrzmią z krytycznym racjonalizmem i z całym realistycznym nurtem współczesnej filozofii nauki”. W SPCh opublikował trzy artykuły, co jest także świadectwem otwartości światopoglądowej czasopisma. Wielokrotnie brał udział w konferencjach i dyskusjach organizowanych w Instytucie Filozofii UKSW. Przypomniany artykuł dotyczy zagadnienia charakteru i znaczenia modeli naukowych. Autor analizując typy modeli naukowych, rozważa kwestię ich prawdziwości. „Prawa fundamentalne są na ogół fałszywe w sensie klasycznym („kłamią”) właśnie dlatego, że są idealizacyjne. Jednakże wiernie opisują M [modele] idealne. Dlatego też wprowadziłem w swoim czasie (…) pojęcie prawdy modelowej (Mtr). Rozumiem przez nie zgodność z modelem idealnym. Jest to zatem wersja korespondencyjnej koncepcji prawdy, różna od wersji klasycznej. Tam – korespondencja z rzeczywistością, tu – z M idealnym. Oczywiście Mtr jest zrelatywizowana do M” (s. 96-97).
STRESZCZENIE : 1. Trzy typy modeli. 2. Model matematyczny. 3. Model teoretyczny. 4. Model idealny. 5. Dwojaka rola obiektów idealnych jako modeli. 6. O prawdzie modelowej.
Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.
English
Język Polski