OPIS: Autorką tekstu jest prof. Anna Lemańska, wieloletnia pracowniczka WFCh ATK/UKSW, zajmująca się głównie filozofią przyrody i filozofią matematyki. Przez wiele lat była także członkinią redakcji SPCh, pełniąc funkcję sekretarza i zastępcy redaktora naczelnego. W rozmowie przeprowadzonej w 2021 roku powiedziała: „Uważam się za realistkę krytyczną. Rzeczywistość przyrodniczą widzę zatem tak, jak mi to mówią moje zmysły oraz nauki przyrodnicze. Uważam zarazem, że rzeczywistość przyrodnicza to nie wszystko, że istnieje rzeczywistość transcendentna wobec świata materialnego. (…) Moim zdaniem pełne zrozumienie rzeczywistości to nie tylko jej opis, nawet najbardziej dokładny, którego dostarczają nauki przyrodnicze, ale również, a nawet przede wszystkim, dotarcie do jej istoty, do jej sensu, do tego, dlaczego ta rzeczywistość w ogóle jest i dlaczego jest taka, jaka jest. Na te pytania same nauki przyrodnicze nie udzielą odpowiedzi. Trzeba zatem zaangażować filozofię. A ponieważ uważam, że istnieje rzeczywistość poza światem przyrody, to konieczna staje się także odpowiednia teologia, aby ująć rzeczywistość we wszystkich jej aspektach. (…) Zauważam, że przeciętny współczesny człowiek jest w coraz większym stopniu irracjonalny: z jednej strony nieufny, z drugiej zaś gotowy przyjąć każde wyjaśnienie odwołujące się do jakichś tajemniczych czynników, stąd jego obraz rzeczywistości jest również irracjonalny. Jest to zagrożenie, gdyż irracjonalny obraz rzeczywistości nie ma nic wspólnego z rzeczywistością, która jest racjonalna. Jeżeli obraz rzeczywistości jest z gruntu fałszywy, to nie ma szans na podejmowanie właściwych decyzji, zarówno tych osobistych, jak i dotyczących całego społeczeństwa” (Dwie Anny i filozofia, Liber Libri 2021). Problem relacji między naukami przyrodniczymi a wiarą religijną jest ważną kwestią w filozofii nauki, filozofii religii i filozofii przyrody. Naturalizm nauk przyrodniczych to termin używany w dyskusjach dotyczących problemów pojawiających się w tym kontekście. Zazwyczaj rozróżnia się co najmniej dwa rodzaje naturalizmu: ontologiczny i metodologiczny. W artykule autorka próbuje odpowiedzieć na następujące pytania: Czy nauki przyrodnicze są naturalistyczne? Czy naturalizm (metodologiczny lub ontologiczny) jest założeniem nauk? Czy założenie to jest niezbędne dla owocnej praktyki nauk przyrodniczych? Naturalizm ontologiczny jest założeniem metafizycznym, nie mającym wpływu na metodę nauk przyrodniczych ani nie wynikającym z nich. Naturalizm metodologiczny nie jest założeniem nauk przyrodniczych, jest raczej konsekwencją dążenia naturalistów do maksymalnej obiektywizacji i międzypodmiotowej weryfikowalności swoich odkryć.
FRAGMENT: „(…) naturalizm ontologiczny i naturalizm epistemologiczny są tezami metafizyczno-epistemologicznymi zewnętrznymi w stosunku do nauk przyrodniczych. Nauki przyrodnicze ani ich nie zakładają, ani nie implikują. W tym sensie można powiedzieć, że przypisywanie naukom przyrodniczym tego typu naturalizmu jest mitem. Z kolei słabsza wersja naturalizmu metodologicznego zdaje się być związana z metodą nauk przyrodniczych. Jednak traktowana jako założenie konieczne dla uprawiania nauk przyrodniczych jest utopią, gdyż nauki przyrodnicze, jeżeli mają się owocnie rozwijać, nie mogą zamykać się w sztywnych regułach postępowania” (s. 91).
Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.
English
Język Polski