Ogłoszenia

Z cyklu "60/60 the best of SPCh" (26) [60 najciekawszych publikacji z 60 lat istnienia SPCh]

2025-08-11

  • Jan F. Drewnowski: Stosowanie logiki symbolicznej w filozofii [Studia Philosophiae Christianae 1(1965)2, s. 53-65].
  • OPIS: Jan Franciszek Drewnowski (1896-1978) był logikiem i myślicielem katolickim. Studia odbył w Warszawie oraz w Piotrogrodzie, doktoryzował się u Tadeusza Kotarbińskiego. Był również uczniem Jana Łukasiewicza oraz Stanisława Leśniewskiego. Ukończywszy kurs inżynieryjny służył w wojsku rosyjskim w stopniu oficera. Później, gdy wrócił z Rosji do Warszawy służył również w polskim wojsku. W czasie Obrony Warszawy w 1939 roku był adiutantem dowódcy saperów. Po kapitulacji przebywał w oflagu do 1945 roku. Po wojnie przebywał w wojsku w Rzymie i Anglii, w 1947 powrócił do kraju. Wraz z o. Józefem Marią Bocheńskim, Bolesławem Sobocińskim oraz ks. Janem Salamuchą współtworzył tzw. Koło Krakowskie. Wspólnie z księdzem Janem Salamuchą zaproponował analizę scholastycznego pojęcia analogii. Pod jego wpływem nawrócił się na katolicyzm. Drewnowski, podobnie jak Jan Łukasiewicz, był zwolennikiem poglądu o możliwości aksjomatyzacji filozofii. Dążył do uściślenia pojęć filozoficznych oraz teologicznych przy wykorzystaniu logiki formalnej. Był pionierem stosowania semiotyki do zagadnień filozoficznych. Głosił potrzebę zasymilowania osiągnięć nowoczesnej logiki w myśli katolickiej. W przypomnianym artykule Drewnowski postuluje, aby zastosowanie logiki symbolicznej do teorii naukowej opierało się na symbolicznym wyposażeniu klasycznego rachunku logicznego. Do symboli tego rachunku należy dodać nowe stałe symbole funkcyjne, a także nowe aksjomaty. Te nowe symbole muszą wyrażać charakterystyczne znaczenia danej teorii naukowej, podczas gdy nowe aksjomaty określają charakterystyczne przesłanki tej teorii. Autor zauważa, że według tomistów egzystencjalnych logika symboliczna jest nieodpowiednia do zastosowania w klasycznej metafizyce. Ich zastrzeżenia nie są jednak dla niego przekonujące, ponieważ utożsamiają one klasyczny rachunek logiczny z rachunkami silnie ekstensjonalnymi. Ponadto właściwe zastosowanie klasycznego rachunku logicznego do metafizyki nie polega ani na metafizycznej interpretacji symboli tego rachunku, ani na tłumaczeniu metafizyki na jej język symboliczny. Zastrzeżenie, że w metafizyce konieczne jest odwołanie się do „intelektualnych dowodów obiektywnych”, nie jest sprzeczne z możliwością zastosowania logiki symbolicznej do metafizyki. Podobnie jak w naukach przyrodniczych, konieczność odwołania się do dowodów empirycznych nie jest sprzeczna z zastosowaniem logiki symbolicznej. Zastosowanie logiki symbolicznej do metafizyki nie ogranicza jej zakresu jedynie do pojęć formalnych i czasoprzestrzennych. Symboliczne sformułowanie pojęć takich jak „wewnętrzna struktura bytu” nigdy nie zostało uznane za niemożliwe. Podobnie nie ma dowodu, że aksjomatyczna teoria metafizyczna musi składać się z kilkudziesięciu aksjomatów i tylko kilku twierdzeń. „(…) nie opublikowano dotąd zadowalającej próby aksjomatyki metafizyki. Ale też i tu nie podano nigdzie dowodu, że jest niemożliwe stworzenie podobnie sprawnej aksjomatyki, jak w matematyce i w niektórych innych naukach. (…) Jednak za taką możliwością przemawiałyby nieograniczone możliwości formalne, jakie otwiera wprowadzanie nowych symboli stałych do klasycznego rachunku logicznego. Nie ma tu bowiem żadnych ograniczeń ani co do ich treści, ani co do treści ich argumentów, ani co do liczby tych argumentów” (s. 63).
  • SPIS TREŚCI: 1. Stosowanie logiki symbolicznej w nauce. 2. Krytyka zastosowań logiki symbolicznej. 3. Ekstensjonalność równoważnościowa, tożsamościowa i zakresowa. 4. Interpretacja metafizyczna symboli logicznych i przekładanie metafizyki na język symboliczny. 5. Jedyność Poruszyciela w dowodzie św. Tomasza. 6. Intelektualna oczywistość przedmiotowa. 7. Niewłaściwe rozłożenie akcentów przez św. Tomasza. 8. Zubożanie i zniekształcanie metafizyki. 9. Aksjomatyzacja metafizyki. 10. Nierozstrzygalność teorii matematycznych.
Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.