OPIS: Stanisław Butryn (1941-2025) filozof, specjalizujący się w zagadnieniach filozofii nauki, w szczególności fizyki i astronomii. Był autorem licznych książek i publikacji, m.in. „Zarys filozofii Alberta Einsteina” oraz prac związanych z ontologią materialistyczno-dialektyczną. Współpracował z Instytutem Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk (IFIS PAN). W maju 1989 roku odbyło się w Krakowie sympozjum poświęcone matematyczność przyrody. Referaty wygłoszone na nim zostały opublikowane w roku następnym przez Papieską Akademię Teologiczną w tomie zatytułowanym „Matematyczność przyrody”. Przypomniany artykuł był próbą wznowienia dyskusji na ten temat. Autor przeprowadził analizę stanowisk wybranych autorów, zajmujących się zagadnieniem matematyczności przyrody. Stwierdził, że o ile przekonanie o empirycznych korzeniach matematyki i pogląd, że jeśli pojęciom jakiejś teorii matematycznej przypiszemy odpowiedniki w postaci istniejących realnie przedmiotów i zjawisk, to teoria ta przeobrazi się w teorię przyrodniczą, opierają się na jakichś znaczących argumentach, o tyle teza, że matematyka jako taka jest nauką przyrodniczą, jest nie do utrzymania. Pogląd negujący matematyczność przyrody nie ma dziś wielu zwolenników. Współcześnie dominuje bowiem przekonanie, że przyroda jest matematyczna. Istnieje bowiem podobieństwo między strukturą wszechświata a strukturami tworzonymi przez matematykę. Podobieństwo to stanowi dla niego podstawę do utożsamiania obydwu tych rodzajów struktur, traktowania ich jako identycznych. A skoro struktury te są identyczne, to przyroda jest matematyczna w tym sensie, że jest zbudowana z matematyki. „Jak widać, argument na rzecz jedności nauk przyrodniczych ugruntowany na takim rozumieniu matematyczności i prostoty przyrody, jakiemu hołdował Einstein, budzi współcześnie wątpliwości zarówno w płaszczyźnie ontologicznej jak i epistemologicznej. Niemniej jednak dążenie do urzeczywistnienia idei tej jedności na bazie matematyczności przyrody wydaje się dzisiaj być najlepszą drogą prowadzącą do celu. (…) Jednakże dziś realizacja jedności nauk przyrodniczych na podłożu matematyczności przyrody jest przedsięwzięciem znacznie trudniejszym i złożonym niż sądził Einstein, ze względu na możliwość istnienia różnych jakościowo przejawów tej matematyczności, a przede wszystkim ze względu na odkrycie i uprzytomnienie sobie epistemologicznych implikacji twierdzeń limitacyjnych, z których wynika, że realizacja pewnych idei epistemologicznych, takich jak rozpatrywany wyżej postulat Einsteina, jest niemożliwa” (s. 101).
Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.
English
Język Polski