Rozwój teologii ekologicznej w Polsce. Od teoekologii do ekoteologii

Krzysztof Małek

doi:10.21697/spch.2022.58.A.06

Opublikowane: 2022-07-31

Tom 58 Nr 1 (2022)

Rozwój teologii ekologicznej w Polsce. Od teoekologii do ekoteologii

Krzysztof Małek

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/spch.2022.58.A.06

Abstrakt

W artykule zaprezentowana została ekoteologia jako jeden ze stosunkowo nowych obszarów badawczych w polskiej teologii. Celem artykułu jest wskazanie zakresu prowadzonych badań oraz dalszych możliwości ich rozwoju. W pierwszej części przedstawiono historię rozwoju dyscypliny. Druga część zawiera biblijne podstawy wskazane przez ekoteologów. W trzeciej części zaprezentowane zostały wypracowane definicje dyscypliny, w tym również zaproponowano nowe, autorskie jej określenie. W zakończeniu wskazano luki w omawianym obszarze badawczym oraz możliwości ich zapełnienia.

---------------------

Zgłoszono: 06/12/2021. Zrecenzowano: 21/02/2022. Zaakceptowano do publikacji: 29/04/2022.

Słowa kluczowe:

teologia ekologiczna, teoekologia, ekoteologia

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Małek, K. (2022). Rozwój teologii ekologicznej w Polsce. Od teoekologii do ekoteologii. Studia Philosophiae Christianae, 58(1), 117–139. https://doi.org/10.21697/spch.2022.58.A.06

Cited by / Share

Bibliografia

Adamczyk, M. (2017). Działalność misyjna w aspekcie ekoteologii. Nurt SVD, 2, 567-584.
Google Scholar

Adamek, E., Czaja, A., Majewski, J. (red.). (2005). Dogmatyka, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Więź.
Google Scholar

Anoszko, S. (2018). Nowe ruchy religijne a koncepcje zrównoważonego rozwoju: ekoteologia Wiary Bahá’í. Studia Europaea Gnesnensia, 18, 147-164. DOI: https://doi.org/10.14746/seg.2018.18.9
Google Scholar

Babiński, J. (2011). Ekoteologia jako odpowiedź na współczesny kryzys ekologiczny. Teologia w Polsce, 5(2), 289-298. DOI: https://doi.org/10.31743/twp.2011.5.2.06
Google Scholar

Babiński, J. (2014). Współczesna ekoteologia w perspektywie swych zadań. Studia Pelplińskie, 47, 25-38.
Google Scholar

Babiński, J. (2020). Ekoteologia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR – Wydawnictwo Instytutu Nauki o Polityce.
Google Scholar

Babiński, J. (2020). Stworzoność człowieka jako fundament ekologicznej odpowiedzialności. Forum Teologiczne, 21, 125-138. DOI: https://doi.org/10.31648/ft.6091
Google Scholar

Barth, G. (2016). Między „bezdomnością” a byciem „zamieszkałym”. Egzystencjalno-soteryjny przyczynek do ekoteologii. W: J. Lipniak (red.), Ekologia wyzwaniem dla teologii, 79-100. Wrocław: Wydawnictwo Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu.
Google Scholar

Batorski, R. (2016). Encyklika Laudato si’ czytana przez biblistę. W: J. Poznański, S. Jaromi (red.), Kościół i nauka w obliczu ekologicznych wyzwań, 93-106. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Berry, T. (2009). The sacred universe. Earth, spirituality, and religion in the twenty-first century. Nowy Jork: Columbia University Press.
Google Scholar

Bołoz, W. (2010). Kościół i ekologia. W obronie człowieka i środowiska naturalnego. Kraków: Wydawnictwo Homo Dei.
Google Scholar

Brusiło, J. (2016). Arka Noego jako teologicznomoralny archetyp zmagań człowieka z przyrodą i zmianami klimatycznymi. Teologia i Moralność, 11(1), 29-45. DOI: https://doi.org/10.14746/tim.2016.19.1.3
Google Scholar

Dietl, A. (2020). Ortodoksja i herezja w relacjach ludzi i zwierząt. Stan Rzeczy, 18(1), 179-203. DOI: https://doi.org/10.51196/srz.18.9
Google Scholar

Dołęga, J. (2000). Z zagadnień filozofii nauk ekologicznych. Studia Teologiczne, 18, 295-306.
Google Scholar

Dołęga, J., Czartoszewski, J. (red.). (1999). Ochrona środowiska w filozofii i teologii. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej.
Google Scholar

Dołęga, J., Czartoszewski, J., Skowroński, A. (red.). (2001). Ochrona środowiska społeczno-przyrodniczego w filozofii i teologii. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Google Scholar

Dylus, A. (red.). (2016). Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice Laudato si’. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Google Scholar

Dziewanowska, K., Kacprzak, A. (2013). Ekologiczna konsumpcja na pokaz. Analiza społecznych i marketingowych skutków kreowania „eko-ikon”. W: G. Rosa, A. Smalec (red.), Marketing przyszłości. Trendy. Strategie. Instrumenty. Konsument jako uczestnik procesów rynkowych i odbiorca komunikatów marketingowych, 39-54. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Ferdek, B. (2015). Eko-dogmatyka encykliki Laudato si’. Studia Oecumenica, 15, 5-19. DOI: https://doi.org/10.25167/so.3298
Google Scholar

Fiałkowski, M. (2011). Znaki czasu. Próba definicji w świetle polskich publikacji teologicznych po Soborze Watykańskim II. Teologia Praktyczna, 12, 195-204. DOI: https://doi.org/10.14746/tp.2011.12.12
Google Scholar

Franciszek. (2015). Laudato si’. Częstochowa: Edycja świętego Pawła.
Google Scholar

Goriczewa, T. (2010). Блажен, иже скоты милует, Ljubljana: Logos.
Google Scholar

Gregorios, P. (1978). The human presence. An Orthodox view of nature. Geneva: World Council of Churches.
Google Scholar

Hadryś, J. (2016). Duchowość ekologiczna w świetle Laudato si’ papieża Franciszka. Teologia i moralność, 11(1), 103-111. DOI: https://doi.org/10.14746/tim.2016.19.1.8
Google Scholar

Helios, J., Jedlecka, W. (2017). Okrucieństwo wobec zwierząt. Argumenty etyczne i prawne. W: B. Błońska, W. Gogłoza, W. Klaus, D. Woźniakowska-Fajst (red.), Sprawiedliwość dla zwierząt, 39-62. Warszawa: Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

Hessel, D., Radford Ruether, R. (red.). (2000). Christianity and ecology. Seeking the well-being of earth and humans. Cambridge: Harvard University Press.
Google Scholar

Karczewski, M. (2016). Biblijna teologia stworzenia jako źródło ekologii integralnej. Studia Elbląskie, 16, 135-146.
Google Scholar

Kowalski, D. (2017). Sakramenty święte. (http://augustowbazylika.pl/katecheza/205-czym-jest-sakrament), [dostęp 28/02/2022].
Google Scholar

Lipniak, J. (red.). (2008). Ekoteologia w kościołach chrześcijańskich. Świdnica – Nowa Ruda: Wydawnictwo Maria.
Google Scholar

Lipniak, J. (red.). (2016). Ekologia wyzwaniem dla teologii. Wrocław: Wydawnictwo Papieskiego Wydziału Teologicznego.
Google Scholar

Lipniak, J., Halkowicz, K. (red.). (2018). Ekologia wyzwaniem dla Kościołów chrześcijańskich. Wrocław: Wydawnictwo Papieskiego Wydziału Teologicznego.
Google Scholar

List pasterski Episkopatu Polski na temat ochrony środowiska z 2 maja 1989 r. (1989). Pismo okólne, 23.
Google Scholar

Łukomski, J. (1998). Próba zbudowania chrześcijańskiej etyki środowiska naturalnego. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Google Scholar

Łuszczyńska, M. (2020). Problematyka ochrony środowiska naturalnego w doktrynie Kościoła katolickiego. Studia Iuridica Lublinensia, 29(4), 165-178. DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2020.29.4.165-178
Google Scholar

Łyko, Z. (1992). Elementy ekoteologii. Rocznik Teologiczny ChAT, 34(1), 106-116.
Google Scholar

Nagórny, J. (red.). (2002). Ekologia. Przesłanie moralne Kościoła. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Napiórkowski, C., Koc, W. (red.). (1992). Chronić, by przetrwać: materiały z Sympozjum Ekologicznego w Łodzi-Łagiewnikach, 19-20 listopada 1988. Łódź: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów.
Google Scholar

Naumowicz, C. (2009). Eko-teologia jako forma chrześcijańskiej diakonii wobec stworzenia. Studia Ecologiae et Bioethicae, 7(1), 221-233. DOI: https://doi.org/10.21697/seb.2009.7.1.15
Google Scholar

Niziński, S. (red.). (2009). Ekologia a duchowość chrześcijańska. Poznań: Wydawnictwo Flos Carmeli.
Google Scholar

Pieniek, J. (2008). Drzewa owocowe zakwitną wraz z trawą. Ekoteologia Kościoła Anglii. Świdnica: Świdnicka Kuria Biskupia.
Google Scholar

Program nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkołach. (https://katecheza.diecezja.pl/wp-content/uploads/sites/4/2018/01/program-nauczania--religii-KWEP-19.07.2010.pdf), [dostęp 7/11/2021].
Google Scholar

Radford Ruether, R. (1994). Gaia and God. An ecofeminist theology of earth healing. New Jork: HarperOne.
Google Scholar

Rogowski, R. (1981). Teoekologia. Szkic z teologii doświadczenia. Colloquium Salutis: Wrocławskie Studia Teologiczne, 13, 191-201.
Google Scholar

Rogowski, R. (1986). Światłość i tajemnica. Z problematyki teologii egzystencjalnej. Katowice: Wydawnictwo Księgarni Świętego Jacka.
Google Scholar

Rzym, M. (2018). Przyroda jako pierwsza księga objawienia. Chrześcijańskie podstawy ekologii. Nurt SVD, 2, 292-310.
Google Scholar

Singer, P. (2018). Wyzwolenie zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy.
Google Scholar

Sittler, J., Bouma-Prediger, S., Bakken, P. (red.). (2000). Evocations of grace. The writing of Joseph Sittler on ecology, theology, and ethics. Cambridge: William B. Eerdmans Publishing Company.
Google Scholar

Skierkowski, M. (2004). Ekoteologiczny charakter niedzieli. Studia Ecologiae et Bioethicae, 2, 739-748. DOI: https://doi.org/10.21697/seb.2004.2.1.46
Google Scholar

Skolimowski, H. (1991). Ocalić Ziemię: świat filozofii ekologicznej. Warszawa: Wydawnictwo K. Staszewskiego.
Google Scholar

Szafrański, A. (1993). Chrześcijańskie podstawy ekologii. Lublin: Wydawnictwo Zakładu Ekologii Człowieka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Ślipko, T. (2004). Kościół a ruch ekologiczny w Polsce. Państwo i Społeczeństwo, 2, 51-63.
Google Scholar

Tyburski, W. (2017). Myśl humanistyczna na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego. Ruch Filozoficzny, 73(1), 53-65. DOI: https://doi.org/10.12775/RF.2017.003
Google Scholar

Wodecki, B. (1996). Kongres biblijny w Ljubljanie (1996). Ruch Biblijny i Liturgiczny, 49(4), 263-267. DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.845
Google Scholar

Wyrostkiewicz, M. (2019). Osoba i środowisko: studia teologiczno-ekologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Google Scholar