THE COOPERATIVE MEMBER’S PROPRIETARY RIGHT TO AN APARTMENT: A LEGAL SURVIVAL OF THE PERIOD OF ACTUALLY EXISTING SOCIALISM IN POLISH PRIVATE LAW

Rafał Mańko

doi:10.21697/zp.2015.15.4.08

Opublikowane: 2016-09-20

Tom 15 Nr 4 (2015)

THE COOPERATIVE MEMBER’S PROPRIETARY RIGHT TO AN APARTMENT: A LEGAL SURVIVAL OF THE PERIOD OF ACTUALLY EXISTING SOCIALISM IN POLISH PRIVATE LAW

Rafał Mańko

Zeszyty Prawnicze

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2015.15.4.08

Abstrakt

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest przykładem reliktu prawnego epoki socjalizmu realnego, który przetrwał pomimo przemian społeczno-gospodarczych, politycznych i prawnych zapoczątkowanych w 1989 r. Omawiane prawo zostało powołane do życia w latach 50. XX w., a swoją formę ustawową uzyskało w 1961 r. Jego powstanie było uwarunkowane istniejącymi w minionym okresie stosunkami politycznymi i gospodarczymi, a także względami ideologicznymi. Prawo to miało bowiem zastąpić odrębną własność lokali, przy równoczesnym zapewnieniu uprawnionym możliwości władania, za pomocą prawa in rem, lokalem, którego budowę sfinansowali z własnych środków. Ramy prawne omawianej instytucji w okresie PRL nacechowane były elementami „uspołeczniającymi”, m.in. uniemożliwiając nabycie więcej niż jednego prawa przez tę samą rodzinę, uzależniając podnajęcie lokalu od zgody spółdzielni, czy też wtórne nabycie prawa mortis causa i inter vivos od przyjęcia nabywcy w poczet członków spółdzielni. Po roku 1989 spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie zostało automatyczne przekształcone w odrębną własność lokali, czego można by się spodziewać w kontekście transformacji od gospodarki nakazowo-rozdzielczej do gospodarki rynkowej. Pomimo postępującej konwergencji pomiędzy spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu oraz odrębną własnością lokalu, widocznej zarówno w warstwie prawnej, jak też w szczególności w zakresie funkcji społeczno-gospodarczych, prawo to istnieje nadal w obrocie stanowiąc relikt prawny epoki socjalizmu realnego.

Słowa kluczowe:

prawo spółdzielcze, prawo mieszkaniowe, prawo socjalistyczne, relikty prawne

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Mańko, R. (2016). THE COOPERATIVE MEMBER’S PROPRIETARY RIGHT TO AN APARTMENT: A LEGAL SURVIVAL OF THE PERIOD OF ACTUALLY EXISTING SOCIALISM IN POLISH PRIVATE LAW. Zeszyty Prawnicze, 15(4), 147–176. https://doi.org/10.21697/zp.2015.15.4.08

Cited by / Share

Bibliografia

Andrzejewski A., Zarys polityki mieszkaniowej [An Outline of Housing Policy], Warszawa 1979
Google Scholar

Balcin P. (ed.), Housing Policy in Europe, Abington 1996
Google Scholar

Bengtsson B. et al., Swedish Law: a survey, Lund 1994
Google Scholar

Bieniek G,. Nieruchomości spółdzielni mieszkaniowych [Housing Cooperatives’ Immovbless], [in:] Nieruchomości. Problematyka prawna [Immovables: Legal Issues], ed. G. Bieniek, S. Rudnicki, Warszawa 2005
Google Scholar

Bończak-Kucharczyk E., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz3 [Housing Cooperatives: Commentary], Warszawa 2013
Google Scholar

Butler W.E., Soviet law, London 1983
Google Scholar

Carlson L., The Fundamentals of Swedish Law, Lund 2009
Google Scholar

Cesarski M., Dorobek materialny spółdzielczości mieszkaniowej w Polsce [The Material Output of the Housing Cooperative Sector in Poland], [in:] Historia i przyszłość spółdzielczości mieszkaniowej w Polsce [History and Future of the Housing Cooperative Sector in Poland], ed. Z. Gotfalski, Warszawa 2011
Google Scholar

Drozd-Jaśniewicz, Straty poniesione przez spółdzielczość mieszkaniową w Polsce w okresie transformacji [The Losses Suffered by the Housing Cooperative Sector During the Period of Transformation], [in:] Historia i przyszłość spółdzielczości mieszkaniowej w Polsce [History and Future of the Housing Cooperative Sector in Poland], ed. Z. Gotfalski, Warszawa 2011
Google Scholar

Foryś I., Nowak M., Społdzielnia czy wspólnota? Zarządzanie zasobami mieszkaniowymi [Cooperative or Condominium? Housing Stock Management], Warszawa 2012
Google Scholar

Hardy J., Poland’s New Capitalism, London-New York 2009
Google Scholar

Janczyk T., Spółdzielczość w Polsce Ludowej, Warszawa 1980
Google Scholar

Kleer J., Co dalej ze spółdzielczością [What to do Further with the Cooperative Sector?], Warszawa 1981
Google Scholar

Kowalak T., Dorobek spółdzielczości w trzydziestoleciu Polski Ludowej [The Output of the Cooperative Sector during the Three Decades of People’s Poland], Warszawa 1975
Google Scholar

Kuper A., Spółdzielnie mieszkaniowe w Polsce – dzieje i przesłanki przetrwania [Housing Cooperatives in Poland: History and Conditions for Survival], [in:] Spółdzielnie mieszkaniowe – relikt przeszłości czy szansa na przyszłość [Housing Cooperatives: A Relic of the Past or a Chance for the Future?], ed. Z. Gotfalski, Warszawa 2006
Google Scholar

Mączyński A., Dawne i nowe instytucje polskiego prawa mieszkaniowego [New and Old Institutions of Polish Housing Law], «Kwartalnik Prawa Prywatnego» 11.1/2002
Google Scholar

Madej K., Spółdzielczość mieszkaniowa. Władze PRL wobec niezależnej inicjatywy spółdzielczej [Housing Cooperatives: The Authorities of the Polish People’s Republic Towards Independent Cooperative Initiative], Warszawa 2003
Google Scholar

Malinowski B., A Scientific Theory of Culture and Other Essays, New York 1961 [1944]
Google Scholar

Mańko R., ‘We Do Not Recognise Anything “Private”’: Public Interest and Private Law Under the Socialist Legal Tradition and Beyond, [in:] Private Interest and Public Interest in European Legal Tradition, ed. B. Sitek et al., Olsztyn 2015
Google Scholar

Mańko R., Is the Socialist Legal Tradition ‘Dead and Buried?’ The Continuity of the Certain Elements of Socialist Legal Culture in Polish Civil Procedure, [in:] Private Law and the Many Cultures of Europe, ed. T. Wilhelmsson et al., Alphen aan den Rijn 2007
Google Scholar

Mańko R., Legal Survivals: A Conceptual Tool for Analysing Post-Transformation Continuity of Legal Culture, [in:] Tiesību efektivitāte postmodernā sabiedrībā [Effectivness of Law in post-modern Society], ed. J. Rozenfelds et al., Riga 2015
Google Scholar

Mańko R., Quality of Legislation Following a Transition from Really Existing Socialism to Capitalism: A Case Study of General Clauses in Polish Private Law, [in:] The Quality of Legal Acts and Its Importance in Contemporary Legal Space, ed. J. Rozenfelds et al., Riga 2012
Google Scholar

Mańko R., Relikty w kulturze prawnej. Uwagi metodologiczne na tle pozostałości epoki socjalizmu realnego w polskim prawie prywatnym, «Przegląd Prawa i Administracji» 52/2015
Google Scholar

Myczkowski, L. Nowa ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych [The New Housing Cooperatives Act], Zielona Góra 2001
Google Scholar

Najwyższa Izba Kontroli [Supreme Chamber of Control], Informacja o wynikach kontroli: Realizacja zadań w zakresie gospodarki mieszkaniowej przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego [Information About Control Results: Realisation of Tasks in the Field of Housing by Bodies of Governmental Administration and Local Government Bodies], document no. 170/2011/P/11/108/KIN, Warszawa 10.1.2012, available at <http://www.nik.gov.pl/plik/id,3581,vp,4565.pdf>, last accessed 10 November 2015
Google Scholar

Ochendowski E., Prawo mieszkaniowe i polityka mieszkaniowa [Housing Law and Housing Policy], Toruń 1980
Google Scholar

Ost D., The Defeat of Solidarity: Anger and Politics in Postcommunist Europe, Cornell 2006
Google Scholar

Pietrzykowski K., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz7 [Housing Cooperatives: A Commentary], Warszawa 2013
Google Scholar

Pietrzykowski K., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz5, Warszawa 2010
Google Scholar

Renner, K. The Institutions of Private Law and Their Social Functions, translated by A. Schwarzschild, London 1976 [1904].
Google Scholar

Skotarczak T., Śpiewak-Szyjka M., Spółdzielnie mieszkaniowe w nowym otoczeniu społeczno-gospodarczym, [in:] Spółdzielnie mieszkaniowe: Dylematy funkcjonowania i rozwoju, ed. T. Skotarczak, Warszawa 2015
Google Scholar

Skotarczak T., Nowe funkcje spółdzielni mieszkaniowych, [in:] Spółdzielnie mieszkaniowe: Dylematy funkcjonowania i rozwoju, ed. T. Skotarczak, Warszawa 2015
Google Scholar

Van der Merwe C., Apartment Ownership, Leiden 1994
Google Scholar

Wasilkowski J., Prawo własności w PRL. Zarys wykładu [Right of Ownership in the Polish People’s Republic: Outline of a Lecture], Warszawa 1969
Google Scholar

Weber M., Economy and Society: An Outline of Interpretive Sociology, Berkeley-Los Angeles 1978
Google Scholar

Zweigert K., Kötz H. Introduction to Comparative Law, I: The Framework2, Oxford 1987
Google Scholar