Inspiracja zjednoczeniowa motywem Kongresów Welehradzkich (1907–1936)

Jarosław Moskałyk

doi:10.21697/ct.2025.95.4.07

Opublikowane: 2025-11-13

Tom 95 Nr 4 (2025)

Inspiracja zjednoczeniowa motywem Kongresów Welehradzkich (1907–1936)

Jarosław Moskałyk

Collectanea Theologica

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ct.2025.95.4.07

Abstrakt

Słowiańscy Apostołowie Cyryl i Metody pozostawili w IX w. Europie wielki skarb – duchowe braterstwo, równość i jedność w różnorodności wielu narodów. Owo dziedzictwo z okresu niepodzielonego chrześcijaństwa nigdy nie straciło swojej mocy ani siły oddziaływania. Przypominali o tym wyraźnie zwolennicy cyrylometodiańskich idei zjednoczeniowych w dobie wzrastającej wrażliwości ekumenicznej w pierwszej połowie XX w. w Welehradzie. Celem niniejszego artykułu jest teologiczna wykładnia istotnych aspektów projektu dialogicznego Kongresów Welehradzkich, podczas których główną rolę odegrali katolicy rzymscy i wschodni oraz wyznawcy prawosławni tradycji moskiewskiej. W pierwszej części zwrócono uwagę na proces historycznej debaty teologicznej i ekumenicznej. Druga część dotyczy liturgicznego źródła tradycji Kościoła, które we właściwy sobie sposób jednoczy wiernych. W trzeciej części został podjęty temat unii kościelnych, stanowiący od dawna element sporu i kontrowersji w dialogu. W czwartej części wskazano na podstawy trwałej i odpowiedzialnej perspektywy zjednoczeniowej.

Słowa kluczowe:

Kongresy Welehradzkie, unia, liturgia, tradycja Kościoła, zjednoczenie

Inne teksty tego samego autora

Jarosław Moskałyk, Od ortodoksyjnej do „neokolonialnej” eklezjologii , Collectanea Theologica: Tom 92 Nr 2 (2022)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Moskałyk, J. (2025). Inspiracja zjednoczeniowa motywem Kongresów Welehradzkich (1907–1936). Collectanea Theologica, 95(4), 809–826. https://doi.org/10.21697/ct.2025.95.4.07

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Acta I Conventus Velehradensis.1908. Pragae Bohemorum: Olomucii Rohlíček & Sievers. (= ACV-I).
Google Scholar

Acta II Conventus Velehradensis. 1910. Pragae Bohemorum: Olomucii Rohlíček & Sievers. (= ACV-II).
Google Scholar

Acta III Conventus Velehradensis.1912. Pragae Bohemorum: Olomucii Rohlíček & Sievers. (= ACV-III).
Google Scholar

Acta IV Conventus Velehradensis. 1925. Olomucii: Rohlíček & Sievers. (= ACV-IV).
Google Scholar

Acta V Conventus Velehradensis. 1927. Olomucii: Rohlíček & Sievers. (= ACV-V).
Google Scholar

Acta VI Conventus Velehradensis. 1933. Olomucii: Rohlíček & Sievers. (= ACV-VI).
Google Scholar

Acta VII Conventus Velehradensis. 1937. Olomucii: Rohlíček & Sievers. (= ACV-VII).
Google Scholar

Babiak, Augustyn. 2007. Des Ukrainiens aux Congrès de Velehrad (1907–1936). Paris: Société Scientifique Ševčenko.
Google Scholar

Babiak, Augustyn. 2014. “Udział i rola Cerkwi greckokatolickiej w Kongresach Welehradzkich (1907–1936).” Studia Historyczno-Teologiczne Śląska Opolskiego 34:153–77.
Google Scholar

Baum, Gregory. 1965–1966. “Eklezjologiczna rzeczywistość innych Kościołów.” Concillium 1–2 (1–10): 299–313.
Google Scholar

Blaza, Marek. 2018. Kościół w stanie epiklezy. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Brückner, Aleksander. 1933. “Cyriilo-Methodiana.” Kwartalnik Historyczny 67:529–55.
Google Scholar

Budniak, Józef. 2016. “Leonarda Górki dziedzictwo ojców wezwaniem do jedności w różnorodności.” Roczniki Teologiczne 63 (7): 73–93. DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2016.63.7-9
Google Scholar

Chomin, Petro. 1924. “Unistycznyj Kongres na Welehradi.” Nywa 19 (9): 308–12. DOI: https://doi.org/10.2307/3254529
Google Scholar

Cinek, František. 1936. Welehrad viry. Duchovni dějiny Velehradu. Olomouc: Druzina literárni umelecká.
Google Scholar

Drozd, Jan. 1947. “Andreas Szeptycki. Metropolita Leopoliensis, praeses Academiae Velehradensis.” Acta Academiae Velehradensis 18:92–102.
Google Scholar

Dvornik, František. 1964. “Die Bedeutung des Brüder Cyrill und Method für die Slaven und Kirchengeschichte.” In Prolegomena ad Acta Congressus Historiae Slavicae Salisburgensis, 17–32. Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
Google Scholar

Dziedzictwo misji słowiańskiej Cyryla i Metodego. Materiały sesji naukowej WSP w Kielcach, 3–4.12.1985. 1988. Edited by C. Bartula. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Google Scholar

Esterka, Peter. 1971. “Toward Union: The Congresses at Velehrad.” Journal of Ecumenical Studies 4 (1): 10–51.
Google Scholar

Gordillo, Mauricius. 1957. “Velehrad e i suoi Congressi Unionisti (1907–1957).” La Civilta Catholica 2:569–83.
Google Scholar

Górka, Leonard. 1991. “Trwałe wartości tradycji cyrylo-metodiańskiej.” In Cyryl i Metody. Apostołowie i Nauczyciele Słowian, edited by Jan Sergiusz Gajek and Leonard Górka, 185–94. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar

Górka, Leonard. 1995. Dziedzictwo Ojców. Ekumeniczny charakter tradycji welehradzkiej. Warszawa: Wydawnictwo Księży Werbistów “Verbinum.”
Google Scholar

Górka, Leonard. 2001. Święci Cyryl i Metody a pojednanie. Słowiańskie dziedzictwo w służbie jedności Kościołów i narodów. Warszawa – Lublin: Wydawnictwo Księży Marianów.
Google Scholar

Górka, Leonard. 2006–2007. “Velehrad – symbol pojednania. W setną rocznicę inicjacji Kongresów Welehradzkich (1907–1936).” Roczniki Teologiczne 53–54 (7):73–86.
Google Scholar

Kasalaj, Anton. 1972. “Das cyrillo-methodianische Velehrad und seine Unionskongresse.” Slovak Studies 12:153–91.
Google Scholar

Koren, Adam. 1975. “Obsežnost ekumenskega gibanja.” V Edinosti 6:109–11.
Google Scholar

Lobkowicz, Nikolaus. 1985. “Die Europäische Bedeutung der Heilien Cyrill und Methodius.” Forum Katholische Theologie 1 (4): 242–63.
Google Scholar

Moskałyk, Jarosław. 2018. Od wiary do ekumenii. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Teologiczny.
Google Scholar

Slipyj, Josyf. 1922. “Na Welehradi.” Nywa 17 (10): 337–45. DOI: https://doi.org/10.1243/PIAE_PROC_1922_017_027_02
Google Scholar

Sobór Watykański II. 2002a. Dekret o ekumenizmie Unitatis redintegratio. (= UR).
Google Scholar

Urban, Jan. 1912a. “Kwestya zjednoczenia Kościołów na zjeździe Welehradzkim.” W Katolicyzm a prawosławie, 25–37. Kraków: Nakład autora.
Google Scholar

Urban, Jan. 1912b. “Welehradzkie utopie.” W Katolicyzm a prawosławie, 74–92. Kraków: Nakład autora.
Google Scholar

Vašica, Josef. 1922. “Unionistyckẏ sjezd na Velehradě.” Acta Cyrillo-Methodiana 13:114–57.
Google Scholar

Waczyński, Bogusław. 1936. “VII Kongres unijny w Welehradzie.” Oriens 4:142–45.
Google Scholar

Wolsza, Kazimierz Marek. 2023. “Ekumeniczne aspekty słowiańskich koncepcji zjednoczeniowych w ujęciu Czesława Głombika.” Studia Oecumenica 23:73–94. DOI: https://doi.org/10.25167/so.5059
Google Scholar