The God of the Philosophers and the God of Faith according to Joseph Ratzinger: Analysis in the Context of the Ambiguity of the Concept of God in the History of Ancient and Modern Philosophy

Tomasz Stępień

doi:10.21697/ct.2023.93.4.04

Opublikowane: 2023-11-15

Tom 93 Nr 4 (2023)

The God of the Philosophers and the God of Faith according to Joseph Ratzinger

Analysis in the Context of the Ambiguity of the Concept of God in the History of Ancient and Modern Philosophy

Tomasz Stępień

Collectanea Theologica

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ct.2023.93.4.04

Abstrakt

Niniejszy artykuł proponuje rewizję koncepcji zaproponowanej przez Josepha Ratzingera, którą pierwszy raz sformułował podczas wykładu wygłoszonego w 1959 roku. Teolog z Ratyzbony bronił w nim pojęcia teologii naturalnej przed radykalnym jej odrzuceniem dokonanym w kręgu teologów dialektycznych, a szczególnie przez Emila Brunnera. Choć odrzucenie tez owych teologów jest całkowicie słuszne, to problematyczne pozostaje traktowanie Boga filozofów jako czystej myśli (reines Denken). Artykuł niniejszy wykazuje, że Bóg filozofów starożytnych nie może być tak postrzegany, bo taka wizja opiera się na kategoriach filozofii nowożytnej i współczesnej. Zaproponowane ujęcie Boga filozofów pozwala na odrzucenie tez teologów protestanckich w nowy sposób, przy jednoczesnym przyznaniu im racji co do idei Boga w filozofii nowożytnej i współczesnej jako antropomorficznego bożka.

Słowa kluczowe:

Benedykt XVI, Joseph Ratzinger, Emil Brunner, Bóg filozofów, Bóg wiary

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Stępień, T. (2023). The God of the Philosophers and the God of Faith according to Joseph Ratzinger: Analysis in the Context of the Ambiguity of the Concept of God in the History of Ancient and Modern Philosophy. Collectanea Theologica, 93(4), 19–35. https://doi.org/10.21697/ct.2023.93.4.04

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aristoteles, Aristotelis ethica Nicomachea (ed. I. Bywater; Oxford: Clarendon Press 1894; repr. 1962); Aristoteles, Nicomachean Ethics, in The Complete Works of Aristotle (ed. J. Barnes; Oxford: Princeton University Press 1984) II; Polish translation: Arystoteles, Etyka nikomachejska, in Arystoteles, Dzieła wszystkie (trans. D. Gromska; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2000) V, 77–300.
Google Scholar

Aristoteles, Aristotle’s metaphysics (ed. W.D. Ross; Oxford: Clarendon Press 1953; repr. 1970) I–II; Aristoteles, Metaphysics, in: The Complete Works of Aristotle (ed. J. Barnes; Oxford: Princeton University Press 1984) II; Polish translation: Arystoteles, Metafizyka, in Arystoteles, Dzieła wszystkie (trans. K. Leśniak; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1990) II, 615–857.
Google Scholar

Benedict XVI, Encyclical Letter Spe salvi (2007).
Google Scholar

Brunner, E., Die Christliche Lehre von Gott. Dogmatik (Zürich: Zwingli-Verlag 1946) I; English translation: E. Brunner, The Christian Doctrine of God. Dogmatics (trans. O. Wyon; Philadelphia, PA: The Westminster Press 1949) I.
Google Scholar

Domański, J., Metamorfozy pojęcia filozofii (Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN 1996).
Google Scholar

Elders, L. J., Filozofia Boga. Filozoficzna teologia św. Tomasza z Akwinu (trans. M. Kiliszek – T. Kuczyński; Warszawa: Agencja Wydawnicza Katolików Mag 1992).
Google Scholar

Gilson, E., Bóg i filozofia (trans. M. Kochanowska; Warszawa: Pax 1982).
Google Scholar

Gilson, E., Tomizm (trans. J. Rybałt; Warszawa: Pax 1998).
Google Scholar

Gilson, E. – Langan, T., Modern Philosophy: Descartes to Kant (New York, NY: Random House 1963).
Google Scholar

Hadot, P., What is Ancient Philosophy? (trans. M. Case; Cambridge, MA: Belknap Press 2002).
Google Scholar

Louth, A., The Origins of Christian Mystical Tradition: From Plato to Denys (Oxford: Oxford University Press 2007); Polish translation: A. Louth, Początki mistyki chrześcijańskiej (trans. H. Bednarek; Kraków: Wydawnictwo M 1997).
Google Scholar

Pepliński, M., “Cele teologii naturalnej i filozoficznej a preferowane wartości poznawcze,” Przegląd Religioznawczy 2(212) (2004) 3–11.
Google Scholar

Plotinus, Enneades: Plotini Opera (ed. P. Henry – H.R. Schwyzer; Oxford: Clarendon Press 1964–1983) I–III; English translation: Plotinus, The Six Enneads (trans. S. McKenna – B.S. Page; Chicago – London – Toronto: William Benton Publisher 1952); Polish translation: Plotyn, Enneady I–VI (trans. A. Krokiewicz; Warszawa: Akme 2004) I–III.
Google Scholar

Ratzinger, J., Der Gott des Glaubens und der Gott der Philosophen. Ein Beitrag zum Problem der theologia naturalis (Bonn: Paulinus Verlag 2006); Polish translation: J. Ratzinger, “Bóg wiary i Bóg filozofów. Przyczynek do problemu theologia naturalis,” in J. Ratzinger, Bóg wiary i Bóg filozofów, Rozum filozoficzny – Kultura – Europa – Społeczeństwo (eds. K. Góźdź – M. Górecka; trans. J. Merecki; Opera omnia 3/1; Lublin: KUL 2021) 149–168.
Google Scholar

Ratzinger, J., Introduction to Christianity (trans. J.R. Foster; New York, NY: Herder and Herder 1970); German ed.: Ratzinger, J., Einführung in das Christentum (München: Kösel 1968); Polish translation: J. Ratzinger, Wprowadzenie w chrześcijaństwo (trans. Z. Włodkowa; Kraków: Znak 1970).
Google Scholar

Ratzinger, J., Prawda w teologii (trans. M. Mijalska; Kraków: Wydawnictwo M 2005).
Google Scholar

Ratzinger, J., “Wiara i filozofia,” Bóg wiary i Bóg filozofów, Rozum filozoficzny – Kultura – Europa – Społeczeństwo (eds. K. Góźdź – M. Górecka; trans. J. Merecki; Opera omnia 3/1; Lublin: KUL 2021) 193–204.
Google Scholar