FUNKCJONOWANIE KOMUNIKACYJNE I SPOŁECZNE DZIECKA/UCZNIA ZE SPEKTRUM ZABURZEŃ AUTYSTYCZNYCH (ASD) I DZIECKA/UCZNIA Z MUTYZMEM WYBIÓRCZYM (MW) – PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE

Renata Marciniak-Firadza

doi:10.21697/fp.2023.1.04

Opublikowane: 2023-09-01

Tom 13 Nr 1 (2023)

FUNKCJONOWANIE KOMUNIKACYJNE I SPOŁECZNE DZIECKA/UCZNIA ZE SPEKTRUM ZABURZEŃ AUTYSTYCZNYCH (ASD) I DZIECKA/UCZNIA Z MUTYZMEM WYBIÓRCZYM (MW) – PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE

Renata Marciniak-Firadza

Forum Pedagogiczne

Dział: Dział tematyczny

https://doi.org/10.21697/fp.2023.1.04

Abstrakt

Autyzm i mutyzm, chociaż mają wspólne komponenty (por. np. trudności z werbalnym komunikowaniem się, problemy w nawiązywaniu interakcji społecznych, trudności z kontaktem wzrokowym, nadwrażliwość na dotyk czy dźwięk), to stanowią dwa odmienne etiologicznie zaburzenia. Celem artykułu jest wskazanie podobieństw i różnic między tymi dwoma zaburzeniami w sferze funkcjonowania komunikacyjnego i społecznego dziecka/ucznia. Wiedza dotycząca funkcjonowania dziecka/ucznia z mutyzmem wybiórczym i ze spektrum autyzmu pozwoli specjalistom na prawidłową diagnozę różnicową, jak i wykluczającą.

Słowa kluczowe:

spektrum zaburzeń autystycznych, mutyzm wybiórczy, funkcjonowanie komunikacyjne, funkcjonowanie społeczne

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Marciniak-Firadza, R. (2023). FUNKCJONOWANIE KOMUNIKACYJNE I SPOŁECZNE DZIECKA/UCZNIA ZE SPEKTRUM ZABURZEŃ AUTYSTYCZNYCH (ASD) I DZIECKA/UCZNIA Z MUTYZMEM WYBIÓRCZYM (MW) – PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE. Forum Pedagogiczne, 13(1), 45–59. https://doi.org/10.21697/fp.2023.1.04

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Atwood T. (1998). Zespół Aspergera, tłum. Łamacz M. Poznań: Wydawnictwo Zysk S-ka.
Google Scholar

Baron-Cohen S. (2001). Theory of mind in normal development and autism. „Prisme”, nr 34, s. 174-183.
Google Scholar

Błeszyński J.J. (2010). Analiza różnicująca wybranych zespołów zaburzeń autystycznych. Zarys rewalidacji. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar

Błeszyński J.J. (2018). Wprowadzenie do problematyki komunikacji osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W: Błeszyński J.J. (red.). Komunikacja – mowa – język osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Bystrzanowska M. (2017). Mutyzm wybiórczy. Poradnik dla rodziców, nauczycieli i specjalistów. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Bystrzanowska M., Bystrzanowska E. (red.). (2019). Mutyzm wybiórczy. Skuteczne metody terapii. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Dekowska M., Jaśkowiak P. (2011). W świecie masek, czyli o tym, jak osoby z autyzmem spostrzegają ludzką twarz. „Roczniki Psychologiczne”, nr XIV(1), s. 91-125.
Google Scholar

Gałkowski T. (2012). Wczesne wspomaganie rozwoju językowego u dzieci ze spektrum zaburzeń autystycznych. W: Obrębowski A. (red.). Wprowadzenie do neurologopedii. Poznań: Wydawnictwo Termedia.
Google Scholar

Holka-Pokorska J., Piróg-Balcerzak A., Jarema M. (2018). Kontrowersje wokół diagnozy mutyzmu wybiórczego – krytyczna analiza trzech przypadków w świetle współczesnych badań oraz kryteriów diagnostycznych. „Psychologia Polska”, nr 52(2), s. 323-343. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/76088
Google Scholar

Janik I. (2012). Mutyzm dziecięcy. W: Skibska J., Larysz D. (red.). Neurologopedia w teorii i praktyce. Wybrane zagadnienia diagnozy i terapii dziecka. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej.
Google Scholar

Johnson M., Wintgens A. (2018). Mutyzm wybiórczy. Kompendium wiedzy. Gdańsk: Harmonia.
Google Scholar

Kochanowska E., Skibska J., Wojciechowska J. (2013). Indywidualne potrzeby dziecka – ucznia z autyzmem. Komunikacja – interakcje społeczne – edukacja. „Konteksty Pedagogiczne”, nr 1, s. 29-43.
Google Scholar

Kristensen H. (2000). Selective mutism and comorbidity with developmental disorder/delay, anxiety disorder, and elimination disorder. „Journal of American Academy of Child and Adolescent Psychiatry”, nr 39(2), s. 249-256. DOI: https://doi.org/10.1097/00004583-200002000-00026
Google Scholar

McHolm A.E., Cunningham C.E., Vanier M.K. (2005). Helping your child with selective mutism: Practical steps to overcome a fear of speaking. Oakland: New Harbinger.
Google Scholar

Minczakiewicz E. (2018) Autyzm a efekty rozwoju funkcji komunikacyjnej i językowej u dzieci objętych programem wieloprofilowego ich usprawniania. W: Błeszyński J.J. (red.). Komunikacja – mowa – język osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Młynarska M., Smereka T. (2017). Zaburzenia mowy w autyzmie. W: Tarkowski Z. (red.). Patologia mowy. Gdańsk: Harmonia.
Google Scholar

Mokros Ł., Witusik A., Nowakowska-Domagała K., Pietras T. (2022). Epidemiologia spektrum autyzmu. W: Pietras T., Podgórska-Jachnik D., Sipowicz K., Witusik A. (red.). Spektrum autyzmu – od diagnozy i terapii do integracji i inkluzji. Wrocław: Continuo.
Google Scholar

Ołdakowska-Żyłka B., Grąbczewska-Różycka K. (2017). Mutyzm wybiórczy. Strategie pomocy dziecku i rodzinie. Warszawa: Difin.
Google Scholar

Pietras T. (2016). Neurorozwojowe uwarunkowania mutyzmu. Wystąpienie na II Łódzkim Seminarium Logopedycznym. Łódź.
Google Scholar

Paul R., Wilson K.P. (2017). Diagnoza mowy, języka i komunikowania się w zaburzeniach ze spektrum autyzmu. W: Goldstein S., Naglieri J.A., Ozonoff S. (red.). Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu, tłum. Andruszko R. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Pisula E. (2012). Autyzm, przyczyny, symptomy, terapia. Gdańsk: Harmonia.
Google Scholar

Pluta A. (2012). Mechanizmy poznawcze teorii umysłu. „Roczniki Psychologiczne”, nr XV(1), s. 7-30.
Google Scholar

Prentka M. (2015). Aetiology of Theory of Mind disorders for people with Autism Spectrum Disorder. Neurocognitive therapeutic intervention. „Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji”, nr 10, s. 87-100.
Google Scholar

Prizant B.M., Fields-Meyer T. (2017). Niezwyczajni ludzie. Nowe spojrzenie na autyzm, tłum. Bilmin-Odrowąż J. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Rozenek E.B., Orlof W., Nowicka Z.M., Wilczyńska K., Waszkiewicz N. (2020). Mutyzm wybiórczy – opis zaburzenia i etiologia: czy wybiórczy brak mowy jest zaledwie wierzchołkiem góry lodowej? „Psychiatria Polska” nr 54(2), s. 333-349. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/108503
Google Scholar

Skawina B. (2016). Autyzm i zespół Aspergera. Objawy, przyczyny, diagnoza i współczesne metody terapeutyczne. Nová sociálna edukácia človeka V Medzinárodná interdisciplinárna vedecká konferencia, Prešov, 7. 11. 2016, s. 234-245.
Google Scholar

Skoczek A. (2015). Mutyzm. Zagadnienia teorii i praktyki. Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Stasiak M. (2018). Diagnoza i terapia logopedyczna dziecka z autyzmem atypowym – studium przypadku. „Informator Polskiego Związku Logopedów”, nr 1(15), s. 73-98.
Google Scholar

Warchał A., Warchał M. (2012). Współwystępowanie mutyzmu wybiórczego w zaburzeniach nerwicowych. W: Skibska J., Larysz D. (red.). Neurologopedia w teorii i praktyce. Wybrane zagadnienia diagnozy i terapii dziecka, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej.
Google Scholar

Wciórka J., Pużyński S. (2021). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”.
Google Scholar

Winczura B. (2008). Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Winczura B. (2011). Rozwój emocjonalny dziecka z autyzmem w rodzinie. „Wychowanie w Rodzinie”, nr 4, s. 63-86.
Google Scholar

Winczura B. (2019). Wczesne rozpoznawanie autyzmu u małych dzieci – sygnały ostrzegawcze dla diagnozy zaburzeń ze spektrum autyzmu. „Psychiatria i Psychologia Kliniczna”, nr 19(2), s. 216-225.
Google Scholar

Wojciechowska A. (2011). Charakterystyka języka i komunikacji osób z autyzmem i zespołem Aspergera. W: Obrębska M. (red.). O utrudnieniach w porozumiewaniu się. Perspektywa języka i komunikacji. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Google Scholar

Wojciechowska A. (2022). Rozwój mowy, języka i komunikacji u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W: Pietras T., Podgórska-Jachnik D., Sipowicz K., Witusik A. (red.). Spektrum autyzmu – od diagnozy i terapii do integracji i inkluzji. Wrocław: Continuo.
Google Scholar