PERSONALISTYCZNA PERSPEKTYWA STAROŚCI I JEJ IMPLIKACJE DLA PEDAGOGII OSOBY

KATARZYNA UZAR-SZCZEŚNIAK

doi:10.21697/fp.2015.2.05

Opublikowane: 2016-11-17

Tom 5 Nr 2 (2015)

PERSONALISTYCZNA PERSPEKTYWA STAROŚCI I JEJ IMPLIKACJE DLA PEDAGOGII OSOBY

KATARZYNA UZAR-SZCZEŚNIAK

Forum Pedagogiczne

Dział: Dział tematyczny

https://doi.org/10.21697/fp.2015.2.05

Abstrakt

Starość jest jednym ze współczesnych wyzwań pedagogicznych. Rozwijane są coraz szerzej teoretyczne i praktyczne aspekty geragogiki. Personalistyczna koncepcja człowieka stanowić może dla nich odpowiednią podstawę. Wynikająca z niej realistyczna i pozytywna, ugruntowana metafizycznie i etycznie wizja starości jako czasu najbliższego osiągnięcia pełni osobowego rozwoju uzasadnia podejmowanie działań wychowawczych dotyczących tego etapu życia. Przyjmować mogą one postać wychowania do starości, w starości i przez starość oraz obejmować osoby i społeczeństwa. Potencjalny projekt integralnego, permanentnego wychowania w perspektywie starości napotyka jednak obiektywne przeszkody uwarunkowane specyfiką funkcjonowania osób starszych i śro- dowisk, w których żyją. Przeżywanie starości na miarę posiadanej godności osobowej, będące celem personalistycznej pedagogii starości zaprezentowanej w artykule, stanowi możliwe, lecz wymagające wyzwanie dla seniorów i starzejących się społeczeństw.

Słowa kluczowe:

starość, personalistyczna koncepcja starości, wychowanie w perspektywie starości, pedagogia osoby

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

UZAR-SZCZEŚNIAK, K. (2016). PERSONALISTYCZNA PERSPEKTYWA STAROŚCI I JEJ IMPLIKACJE DLA PEDAGOGII OSOBY. Forum Pedagogiczne, 5(2), 77–93. https://doi.org/10.21697/fp.2015.2.05

Cited by / Share

Bibliografia

Blieweis T. i in. (red.). Wieczór życia. tłum. Schultz E., Węcławski M. Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha.
Google Scholar

Chudy W. (1999). Jesień i zima człowieka. „LOS”, nr 11, s. 33-35.
Google Scholar

Chudy W. (1998). Oblicza personalizmu i ich konsekwencje. „Kwartalnik Filozofi zny”, t. 26, z. 6, s. 63-81.
Google Scholar

Chudy W. (2007). Odchodzenie z nadzieją. U podstaw pedagogiki umierania.
Google Scholar

„Ethos”, nr 79-80, s. 21-42.
Google Scholar

Czerniawska O. (2000a). Czas i jego wymiary. W: Czerniawska O. Drogi i bez- droża andragogiki i gerontologii. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Google Scholar

Czerniawska O. (2000b). Edukacja osób „trzeciego wieku”. W: Czerniawska O. Drogi i bezdroża andragogiki i gerontologii. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Google Scholar

Google Scholar

Derejczyk J. i in. (2008). Gerontologia i geriatria w Polsce na tle krajów Europy – czy należy inwestować w ich rozwój w naszym kraju? „Gerontologia Polska”, nr 3, s. 149-159.
Google Scholar

Dubas E. (2005). Geragogika – dyscyplina pedagogiczna o edukacji w starości i do sta- rości. W: Fabiś A. (red.). Seniorzy w rodzinie, instytucji i społeczeństwie. Wybrane zagadnienia współczesnej gerontologii. Sosnowiec: Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu w Sosnowcu.
Google Scholar

Dubas E. (2013). Starość znana i nieznana – wybrane refleksje nad współczesną starością. „Rocznik Andragogiczny”, nr 20, s. 135-152.
Google Scholar

Gangl J. (1976). Starzenia trzeba się uczyć. W: Blieweis T. i in. (red.). Wieczór życia.
Google Scholar

tłum. Schultz E., Węcławski M. Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha.
Google Scholar

Gołdys A. i in. (2012). Zoom na UTW. Raport z badania, dostępny na: http:// zoomnautw.pl/wp- content/uploads/2012/05/Zoom_na_UTW_RAPORT_ca- losciowy_www.pdf (otwarty 14.07.2015).
Google Scholar

Homplewicz J. (2003). Gerontologia wyzwaniem dla pedagogiki XXI wieku. Wykład inauguracyjny wygłoszony na uroczystości XX-lecia UTW przy UR w Rzeszowie 20 czerwca 2003 roku. W: Księga Pamiątkowa XX-lecia UTW. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Google Scholar

Jan Paweł II (2002). Ludzie starsi w życiu społeczeństwa. List papieski do uczestników II Światowego Zgromadzenia poświęconego problemom starzenia się ludności. „L’Osservatore Romano”, nr 6, s. 8-9.
Google Scholar

Jan Paweł II (1993). Środki przekazu społecznego a problemy ludzi starych. Tekst opracowany przez Papieską Komisję Środków Przekazu Społecznego. W: Weron E.,
Google Scholar

Jaroch A. (oprac.). Nauczanie papieskie. T. 5, cz. 1. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Kamiński A. (1986). Pedagogika w służbie starości. W: Sawicka F.W., Maryańska B., Stańczuk E. (red.). Encyklopedia seniora. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Katz S., Marshall B. (2003). New sex for old: lifestyle, consumerism, and the ethics of aging well. „Journal of Aging Studies”, nr 17 (1), s. 3-16. DOI: https://doi.org/10.1016/S0890-4065(02)00086-5
Google Scholar

King U. (2004). The dance of life. Spirituality, ageing and human flourishing. W: Jewell A. (red.). Ageing, spirituality and well-being. London: Jessica Kingsley Publishers.
Google Scholar

Kluczyńska U. (2010). Dziadkowie, ojcowie, synowie a przemiany męskości w kul- turze współczesnej. W: Bugajska B. (red.). Młodość i starość. Integracja pokoleń. Szczecin: ZAPOL.
Google Scholar

Krąpiec M.A. (1991). Ja – człowiek. Dzieła. T. 9. Lublin: RW KUL.
Google Scholar

Krąpiec M.A. (2000). Starzenie się – dojrzewaniem człowieka. „Studia Philosophiae Christianae”, nr 2 (36), s. 107-113.
Google Scholar

Leclercq J. (1978). Radość zmierzchu, tłum. Burska E. Warszawa: PAX.
Google Scholar

Machowicz J. (2003). Osobowość ludzi starszych. W: Homplewicz J. (red.). Pedagogika jesieni. Problemy wychowawcze ludzi starszych. Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego.
Google Scholar

Google Scholar

McIntyre M. (2003). Dignity in dementia: Person-centered care in community. „Journal of Aging Studies”, nr 17 (4), s. 473-484. DOI: https://doi.org/10.1016/S0890-4065(03)00064-1
Google Scholar

Myszka-Wieczerzak M., Sękalska M. (red.). (2009). „Jestem od zamiatania drogi do Kościoła”, z Elżbietą Sujak rozmawia Cezary Sękalski. Kraków: Serafin.
Google Scholar

Owsiany E. (2003). Zaproszenie do wieczności. „Pastores”, nr 2, s. 7-15.
Google Scholar

Pastuszka J. (1999). Starość człowieka. Rozważania psychologiczne. „Ethos”, nr 47, s. 29-55.
Google Scholar

Pawlukiewicz P. (1998). Porozmawiajmy spokojnie o starości. Warszawa: Libertyn. Pietrasiński Z. (1990). Rozwój człowieka dorosłego. Warszawa: Wiedza
Google Scholar

Powszechna. Racław M. (2011). Opiekunowie nieformalni – „niewidoczne” podmioty. W: Racław
Google Scholar

M. (red.). Publiczna troska, prywatna opieka. Społeczności lokalne wobec osób starszych. Warszawa: IPS, dostępny na: http://www.archiwum.isp.org.pl/pub- likacja/wyszukiwarka/1419/znajdz (otwarty 14.07.2015).
Google Scholar

Ringel E. (1976). Sztuka akceptowania starości. W: Blieweis T. i in. (red.). Wieczór życia, tłum. Schultz E., Węcławski M. Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha.
Google Scholar

Spaemann R. (2001). Osoby. O różnicy między kimś a czymś, tłum. Merecki J. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Starowieyska-Morstinowa Z. (1982). Patrzę i wspominam. Kraków: Znak. Steuden S. (2011). Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Straś-Romanowska M. (2010). Możliwości i ograniczenia rozwoju człowieka starszego związane z przemianami cywilizacyjnymi. W: Kobylarek A., Kozak E. (red.).
Google Scholar

Starość u progu XXI wieku: Uniwersytety Trzeciego Wieku wobec problemów starzejącego się społeczeństwa. Wrocław: Argi.
Google Scholar

Szarota Z. (2004). Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Google Scholar

Szczepański J. (1988). Sprawy ludzkie. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Ślipko T. (1999). Sens życia – sens starości w chrześcijaństwie. „Ethos”, nr 47, s. 15-28. Tarnowski J. (1992). Pedagogika dialogu. W: Śliwerski B. (red.). Edukacja alterna- tywna. Dylematy teorii i praktyki. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Tomasz z Akwinu (1964). Suma teologiczna. Roztropność, tłum. Bełch S. T. 17.
Google Scholar

Londyn: Veritas.
Google Scholar

Tomczyk Ł. (2010). Seniorzy w świecie nowych mediów. „E-mentor”, nr 4, dostępny na: http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/36/id/776 (otwarty 14.07.2015).
Google Scholar

Uzar K. (2011). Wychowanie w perspektywie starości. Personalistyczne podstawy geragogiki. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Wałejko M. (2010). Horyzont osobowego spełnienia – między osamotnieniem a sa- motnością osób starszych. Perspektywa antropologiczno-etyczno-pedagogiczna. W: Bugajska B. (red.). Młodość i starość. Integracja pokoleń. Szczecin: ZAPOL. Woroniecki J. (1986). Katolicka etyka wychowawcza. T. 2, cz. 1. Lublin: RW KUL.
Google Scholar

Zych A. (2007). Leksykon gerontologii. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar