Pochwała samouctwa w kontekście rozważań nad osobnością i samotnością – na tle koncepcji samokształceniowej władysława m. Kozłowskiego

Katarzyna Wrońska

doi:10.21697/fp.2021.1.13

Opublikowane: 2021-10-27

Tom 11 Nr 1 (2021)

Pochwała samouctwa w kontekście rozważań nad osobnością i samotnością – na tle koncepcji samokształceniowej władysława m. Kozłowskiego

Katarzyna Wrońska

Forum Pedagogiczne

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/fp.2021.1.13

Abstrakt

Autorka rozważa dzisiejszy sens i znaczenie samouctwa w powiązaniu z osobnością i samotnością – na tle jednej z historycznych koncepcji samokształceniowych w Polsce. Osobność jako sposób istnienia człowieka, istoty myślącej, jest filozoficznym punktem wyjścia dla analizy. Zakłada się, że edukacja ma do spełnienia ważną rolę w uczeniu myślenia, które jednak wymaga bycia osobno, ze sobą samym (u siebie). W związku z czym autorka proponuje przywołać jedną z koncepcji samouctwa, rozwijaną w czasach zaborów i w okresie międzywojnia w Polsce, jako przykład doświadczania siebie i uczenia się (szkoły) myślenia w samotności, nie poza edukacją ale w jej ramach. Analiza i interpretacja hermeneutyczna zagadnienia pozwala wykazać aktualność samouctwa jako potrzebnego humanizującego dopełnienia współczesnej szkoły w Polsce, balansującej między skrajnościami encyklopedyzmu i instrumentalizmu. A tym samym pozwala zebrać wiązkę argumentów na rzecz wykształcenia niesprowadzalnego do uzawodowienia a sprzyjającego kondycji ludzkiej jako vita activa.

Słowa kluczowe:

samouctwo, osobność, samotność, myślenie, wykształcenie samego siebie, wychowanie i kształcenie

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Wrońska, K. (2021). Pochwała samouctwa w kontekście rozważań nad osobnością i samotnością – na tle koncepcji samokształceniowej władysława m. Kozłowskiego. Forum Pedagogiczne, 11(1), 211–226. https://doi.org/10.21697/fp.2021.1.13

Cited by / Share

Bibliografia

Alves A. (2019). The German Tradition of Self-Cultivation (Bildung) and its Historical Meaning. „Educação & Realidade”, nr 2(44), s. 1–18.
Google Scholar

Arendt H. (2016). Życie umysłu. Buczyńska-Garewicz H., Piłat R., Baran B. (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar

Arendt H. (2000). Kondycja ludzka. Łagodzka A. (tłum.). Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Brzezińska A. (1985). Żywotność myśli psychologicznej i pedagogicznej Władysława Mieczysława Kozłowskiego. W: Myśl i życie. O humanizmie polskim Władysława M. Kozłowskiego. Andrzejewski B. (red.). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Fichte J. G. (2002). Powołanie człowieka. Zieleńczyk A. (tłum.). Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Google Scholar

Ingarden R. (1987). Książeczka o człowieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Ingarden R. (1989). Wykłady z etyki. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Kołłątaj H. (1953). Stan oświecenia w Polsce w ostatnich latach panowania Augusta III (1750–1764). Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar

Kozłowski W. (1902). Z haseł umysłowości współczesnej. Kraków: Wydawnictwo Redakcyi „Poglądu na świat”.
Google Scholar

Kozłowski W. (1921). Szkic życia Locke’a i pozostałych dzieł. W: O rozumie ludzkim. Locke J. Warszawa.
Google Scholar

Kozłowski W. (1926). Precz z maturą! Warszawa–Poznań: nakładem własnym autora.
Google Scholar

Kozłowski W. (1927). Uzdrowienie szkoły średniej. „Życie Wolne”, nr 1(4).
Google Scholar

Kozłowski W. (1932). Co i jak czytać? Wykształcenie samego siebie i drogi do niego. Warszawa: Gebethner and Wolff.
Google Scholar

Locke J. (1955). Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego. Gawecki B. (tłum.). T. 1–2. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Nussbaum M. (2016). Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów. Pawłowski Ł. (tłum.). Warszawa: Biblioteka Kultury Liberalnej.
Google Scholar

Oakeshott M. (2001). The Voice of Liberal Learning. Indianapolis: Liberty Fund.
Google Scholar

Oakeshott M. (1959). The Voice of Poetry in the Conversation of Mankind. London: Bowes & Bowes.
Google Scholar

Postman N. (1999). W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość. Frąc R. (tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Tischner J. (2000). Etyka solidarności. Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
Google Scholar

Tischner J. (2002). Myślenie według wartości. Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
Google Scholar

Tischner J. (2008). Spotkanie. Rozmowa Anny Karoń-Ostrowskiej z ks. Józefem Tischnerem. Kraków: Znak.
Google Scholar

deWitt P. (2019). Smartfony odebrały nam samotność. Wywiad z Natalią Szostak, dostępny na: http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,127763,24366252,smartfony-odebraly-nam-samotnosc.html (otwarty: 9.05.2020).
Google Scholar

Wrońska K. (2020). Samouctwo – w myśli pedagogicznej i życiu Władysława M. Kozłowskiego. W: Wielogłos w myśli o wychowaniu. 100 lat polskiej pedagogiki filozoficznej. Sztobryn S., Dworakowska K. (red.). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Wrońska K. (2015). Uwagi o recepcji twórczości pedagogicznej Johna Locke’a w Polsce z perspektywy pedagogiki filozoficznej. W: Filozofia wychowania w Europie Środkowej w kontekście uwarunkowań historycznych, społecznych, politycznych i filozoficznych. Sztobryn S., Kamiński K., Wasilewski M. (red.). Łódź: WN TPF „Chowanna”.
Google Scholar

Wrońska K. (2018). Wychowanie a wolność. Próba wglądu w myślenie pedagogiczne Józefa Tischnera. „Paedagogia Christiana”, nr 1(41), s. 97–115.
Google Scholar

Wrońska K. (2012). Pedagogika klasycznego liberalizmu w dwugłosie John Locke i John Stuart Mill. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Google Scholar