Pochwała samouctwa w kontekście rozważań nad osobnością i samotnością – na tle koncepcji samokształceniowej władysława m. Kozłowskiego

Katarzyna Wrońska

doi:10.21697/fp.2021.1.13

Published: 2021-10-27

Vol. 11 No. 1 (2021)

The praise of self-instruction in the context of loneliness and solitude – against the context of Władysław M. Kozłowski’s concept of self-education

Katarzyna Wrońska

Pedagogical Forum

Section: Articles and essays

https://doi.org/10.21697/fp.2021.1.13

Abstract

The author considers the present sense and meaning of self-instruction – in connection to the issue of being alone and solitary – against the context of one of historical concepts of self-education in Poland. Aloneness as a mode of human existence, of a thinking being, is a philosophical starting point of our analysis. It is assumed that education has an important role to play in learning to think, which, however, requires being alone (at home with oneself). Therefore, the author proposes to recall one of the concepts of self-instruction developed in Poland during the partitions and interwar period, as an example of experiencing oneself and learning to think in solitude; not outside of education but within it. The hermeneutic analysis and interpretation of the problem allows to demonstrate the validity of self-instruction as a necessary humanizing complement to school education in Poland, balancing between the extremes of encyclopaedism and instrumentalism. Finally, it allows gathering several arguments for education beyond professionalization and education that promotes the human condition as vita activa.

Keywords:

self-instruction; solitude; aloneness; thinking; self-education; education

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Wrońska, K. (2021). The praise of self-instruction in the context of loneliness and solitude – against the context of Władysław M. Kozłowski’s concept of self-education. Pedagogical Forum, 11(1), 211–226. https://doi.org/10.21697/fp.2021.1.13

Cited by / Share

References

Alves A. (2019). The German Tradition of Self-Cultivation (Bildung) and its Historical Meaning. „Educação & Realidade”, nr 2(44), s. 1–18.
Google Scholar

Arendt H. (2016). Życie umysłu. Buczyńska-Garewicz H., Piłat R., Baran B. (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar

Arendt H. (2000). Kondycja ludzka. Łagodzka A. (tłum.). Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Brzezińska A. (1985). Żywotność myśli psychologicznej i pedagogicznej Władysława Mieczysława Kozłowskiego. W: Myśl i życie. O humanizmie polskim Władysława M. Kozłowskiego. Andrzejewski B. (red.). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Fichte J. G. (2002). Powołanie człowieka. Zieleńczyk A. (tłum.). Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Google Scholar

Ingarden R. (1987). Książeczka o człowieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Ingarden R. (1989). Wykłady z etyki. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Kołłątaj H. (1953). Stan oświecenia w Polsce w ostatnich latach panowania Augusta III (1750–1764). Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar

Kozłowski W. (1902). Z haseł umysłowości współczesnej. Kraków: Wydawnictwo Redakcyi „Poglądu na świat”.
Google Scholar

Kozłowski W. (1921). Szkic życia Locke’a i pozostałych dzieł. W: O rozumie ludzkim. Locke J. Warszawa.
Google Scholar

Kozłowski W. (1926). Precz z maturą! Warszawa–Poznań: nakładem własnym autora.
Google Scholar

Kozłowski W. (1927). Uzdrowienie szkoły średniej. „Życie Wolne”, nr 1(4).
Google Scholar

Kozłowski W. (1932). Co i jak czytać? Wykształcenie samego siebie i drogi do niego. Warszawa: Gebethner and Wolff.
Google Scholar

Locke J. (1955). Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego. Gawecki B. (tłum.). T. 1–2. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Nussbaum M. (2016). Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów. Pawłowski Ł. (tłum.). Warszawa: Biblioteka Kultury Liberalnej.
Google Scholar

Oakeshott M. (2001). The Voice of Liberal Learning. Indianapolis: Liberty Fund.
Google Scholar

Oakeshott M. (1959). The Voice of Poetry in the Conversation of Mankind. London: Bowes & Bowes.
Google Scholar

Postman N. (1999). W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość. Frąc R. (tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Tischner J. (2000). Etyka solidarności. Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
Google Scholar

Tischner J. (2002). Myślenie według wartości. Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
Google Scholar

Tischner J. (2008). Spotkanie. Rozmowa Anny Karoń-Ostrowskiej z ks. Józefem Tischnerem. Kraków: Znak.
Google Scholar

deWitt P. (2019). Smartfony odebrały nam samotność. Wywiad z Natalią Szostak, dostępny na: http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,127763,24366252,smartfony-odebraly-nam-samotnosc.html (otwarty: 9.05.2020).
Google Scholar

Wrońska K. (2020). Samouctwo – w myśli pedagogicznej i życiu Władysława M. Kozłowskiego. W: Wielogłos w myśli o wychowaniu. 100 lat polskiej pedagogiki filozoficznej. Sztobryn S., Dworakowska K. (red.). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Wrońska K. (2015). Uwagi o recepcji twórczości pedagogicznej Johna Locke’a w Polsce z perspektywy pedagogiki filozoficznej. W: Filozofia wychowania w Europie Środkowej w kontekście uwarunkowań historycznych, społecznych, politycznych i filozoficznych. Sztobryn S., Kamiński K., Wasilewski M. (red.). Łódź: WN TPF „Chowanna”.
Google Scholar

Wrońska K. (2018). Wychowanie a wolność. Próba wglądu w myślenie pedagogiczne Józefa Tischnera. „Paedagogia Christiana”, nr 1(41), s. 97–115.
Google Scholar

Wrońska K. (2012). Pedagogika klasycznego liberalizmu w dwugłosie John Locke i John Stuart Mill. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Google Scholar