Uniwersytet wobec problemu różnorodności kulturowej, migracji i uchodźstwa – analiza treści kształcenia na kierunku pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna

Alina Szwarc; Joanna Cukras-Stelągowska

doi:10.21697/fp.2023.2.21

Published: 2023-12-25

Vol. 13 No. 2 (2023)

The Approach of the University towards Cultural Diversity, Migration, and Refugees: An Analysis of Learning Programmes of Preschool and Early School Education

Alina Szwarc , Joanna Cukras-Stelągowska

Pedagogical Forum

Section: Articles and essays

https://doi.org/10.21697/fp.2023.2.21

Abstract

This article deals with the problem of preparing future teachers to work with schoolchildren in a culturally diverse environment from the perspective of ministerial assumptions regarding the knowledge, skills and competences of schoolchildren receiving preschool and early school education. The need for a scientific discussion about and reflection on this aspect of education results primarily from the authors’ observations of problems occurring in academic education. Consequently, students have insufficient knowledge of the issues of migration and refugees. Therefore, the study critically analyzes the learning outcomes, as well as available plans, curricula and syllabuses of classes in the field of preschool and early school education at Polish universities.

Keywords:

cultural diversity, culturally different student, university, preschool and early school education, learning outcomes, syllabus

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Szwarc, A., & Cukras-Stelągowska, J. (2023). The Approach of the University towards Cultural Diversity, Migration, and Refugees: An Analysis of Learning Programmes of Preschool and Early School Education . Pedagogical Forum, 13(2), 295–306. https://doi.org/10.21697/fp.2023.2.21

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Badowska M. (2018). Kompetencje społeczne i międzykulturowe nauczycieli i pedagogów w świetle badań własnych. „Kultura i Edukacja”, nr 3, s. 184-200. DOI: https://doi.org/10.15804/kie.2018.03.12
Google Scholar

Białek K. red. (2015). Międzykulturowość w szkole. Poradnik dla nauczycieli i specjalistów. Warszawa: Wydawnictwo ORE.
Google Scholar

Błeszyńska K. (2017). Edukacja międzykulturowa jako czynnik rozwoju kultury pokoju. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
Google Scholar

Bobryk A., Kochan I. (2022). Between integration and assimilation. Ukrainian students in Polish schools, „Studia z Teorii Wychowania”, nr 4 (41), s. 291-304. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1648
Google Scholar

Bokszański Z. (1997). Stereotypy a kultura, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Christ M., Gałka J. (2018). Wyniki badań własnych dotyczących realizacji edukacji międzykulturowej w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym. „Podstawy Edukacji: Podejście interdyscyplinarne”, nr 11, s.133–146. DOI: https://doi.org/10.16926/pe.2018.11.08
Google Scholar

Chromiec E. (2004). Dziecko wobec odmienności kulturowej, Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Cukras-Stelągowska J. (2020). Edukacja międzykulturowa na poziomie uniwersyteckim w Polsce w kontekście nabywania nowych kompetencji przez młodzież. „Edukacja Międzykulturowa’, nr 13, s. 295-300. DOI: https://doi.org/10.15804/em.2020.02.16
Google Scholar

Czerepaniak-Walczak M. (2018). Proces emancypacji kultury szkoły. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Dąbrowa E , Markowska-Manista U. (2018). Przygotowanie nauczycieli i pedagogów w zakresie edukacji międzykulturowej – prezentacja projektu badawczego. „Edukacja Międzykulturowa”, nr 1 (8), s. 169-184.
Google Scholar

Gołębniak B. D. (2021). Ekspansja uczenia się? Co z nauczaniem? Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Google Scholar

Griffin E. (2003). Podstawy komunikacji społecznej, Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Grudzińska Z., Jaka powinna być polityka edukacyjna wobec uchodźców z Ukrainy?, https://www.batory.org.pl/publikacja/jaka-powinna-byc-polityka-edukacyjna-wobec-uchodzcow-z-ukrainy/ (otwarty 24.04.23).
Google Scholar

Grzybowski P. (2009). Edukacja europejska - od wielokulturowości do międzykulturowości. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Grzybowski P. P. (2019). Lektury do edukacji międzykulturowej dla dzieci. Przewodnik bibliograficzny. W: Szuścik U., Ogrodzka-Mazur E., Minczanowska A. (red.). Edukacja małego dziecka. Konteksty społeczne i kulturowe. Tom 14. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Grzybowski P.P. (2008). Edukacja międzykulturowa - przewodnik. Pojęcia, literatura, adresy. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Grzybowski P.P., Idzikowski G. (2018). Inni, Obcy - ale Swoi. O edukacji międzykulturowej i wspólnocie w szkole integracyjnej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Google Scholar

Grzymała – Moszczyńska H. (2000). Uchodźcy. Podręcznik dla osób pracujących z uchodźcami. Kraków: Wydawnictwo Nomos.
Google Scholar

Harari Y.N. (2018). 21 lekcji na XXI wiek. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Herudzińska M. (2018). Dzieci cudzoziemskie w polskiej szkole. Portret(y), wyzwania i problemy. Wychowanie w Rodzinie, t. XVII (1), 187- 209.
Google Scholar

Hofstede G., Hofstede G.J, Minkov M. (2011). Kultury i organizacje, Warszawa: PWE.
Google Scholar

Januszewska E., Markowska-Manista U. (2017). Dziecko „inne” kulturowo w Polsce. Z badań nad edukacją szkolną. Warszawa: Wyd. APS.
Google Scholar

Klus-Stańska D. (2005). Rzecz o ryzyku kulturowej nieadekwatności edukacji szkolnej. „Forum Oświatowe”, nr 1 (32), s. 21-40.
Google Scholar

Klus-Stańska D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Korczyński M., Świdzińska A. (2017). Wrażliwość międzykulturowa studentów z pogranicza polsko-ukraińskiego. „Edukacja Międzykulturowa”, nr 1 (6), s. 113-129. DOI: https://doi.org/10.15804/em.2017.07
Google Scholar

Lewowicki T., Suchodolska J. red. (2012). Dzieci w procesie kształtowania postaw kulturowych. Przewodnik po ścieżkach edukacji regionalnej, wielo- i międzykulturowej: materiały dla nauczycieli gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Lewowicki T., Szczurek – Boruta A., Grabowska B. (red.). (2009). Społeczne uwarunkowania edukacji międzykulturowej. Problemy praktyki oświatowej. Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Maggio A., Jacyna M., Kolasiński T., Kotrych Z., Owczarek A., Pujszo P., Stolarski P., Stysło M., Witkowska J., Żurawska W. (2022). Rekomendacje systemowe dotyczące integracji dzieci-uchodźców z Ukrainy, https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:CpWuDEzqRUkJ:https://transatlanticforum.org/wp-content/uploads/2022/03/TLFL-Raport-o-integracji-dzieci-z-Ukariny_web.pdf&cd=6&hl=pl&ct=clnk&gl=pl (otwarty 24.04.23).
Google Scholar

Matsumoto D. Juang L. (2007). Psychologia międzykulturowa, Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Melosik Z. (2007). Teoria i praktyka edukacji wielokulturowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Misiejuk D. (2013). Dziedzictwo i dziedziczenie w kontekście procesów socjalizacji. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w BIałymstoku.
Google Scholar

Misiejuk D., Świdzińska A., Młynarczuk-Sokołowska A. (2016). Kompetencje międzykulturowe. Materiały edukacyjne dla rad pedagogicznych. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Google Scholar

Młynarczuk-Sokołowska, K. Potoniec, K. Szostak-Król (2011). Przygody Innego. Bajki w edukacji międzykulturowej. Białystok, dostępne na stronie: http://www.platformakultury.pl/files/2012-08-01/Przygody_Innego_Bajki_w_edukacji_miedzykulturowej.pdf (otwarty 24.04.23)
Google Scholar

Nikitorowicz J. (2005). Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Nikitorowicz J. (2020). Edukacja międzykulturowa w perspektywie paradygmatu współistnienia kultur. Białystok : Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Nikitorowicz J.(2009). Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Obwieszczenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 kwietnia 2021 w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, Dz. U. z 2021, poz. 890; Załącznik nr 2: Standard kształcenia przygotowujący do wykonywania zawodu nauczyciela przedszkola i edukacji wczesnoszkolnej (klasy I – III szkoły podstawowej).
Google Scholar

Ogrodzka-Mazur E. (2007). Kompetencja aksjologiczna dzieci w młodszym wieku szkolnym. Studium porównawcze środowisk zróżnicowanych kulturowo. Katowice: US.
Google Scholar

Ogrodzka-Mazur E., Szuścik U., Szafrańska A. (red.). (2019). Edukacja małego dziecka, t.14: Konteksty społeczne i międzykulturowe. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Pyrzalski J., Łuczyńska A., Kata G., Plichta P., Poleszak W. Raport z badania. Warszawa: Fundacja Szkoła z klasą. Available from: https://www.researchgate.net/publication/363535374_Pyzalski_J_i_in_2022_Razem_w_klasie_Dzieci_z_Ukrainy_w_polskich_szkolach_Potencjaly_i_wyzwania_w_budowaniu_wielokulturowej_szkoly_w_kontekscie_wojny_w_Ukrainie_wedlug_nauczycieli_i_nauczycielek_Raport (otwarty 24.04.23).
Google Scholar

Reynolds S., Valentine D. (2009). Komunikacja międzykulturowa. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Sobecki M. (2007). Kultura symboliczna a tożsamość. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.
Google Scholar

Starzewski Ł. (2022). Problemy edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy - rekomendacje RPO. Odpowiedź MEiN https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-edukacja-ukraina-dzieci-rekomendacje-mein-odpowiedz) (otwarty 24.04.23).
Google Scholar

Szwarc A. (2021). Treści (między)kulturowe w procesie kształcenia przedszkola i edukacji wczesnoszkolnej - na podstawie analizy aktualnych podstaw programowych. „Edukacja Międzykulturowa”, nr 2, s. 379-393. DOI: https://doi.org/10.15804/em.2021.02.21
Google Scholar

Śliwerski B. (2017). Meblowanie szkolnej demokracji. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Weigl B. (1999). Stereotypy i uprzedzenia etniczne u dzieci i młodzieży, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Google Scholar

Weigl B., Maliszkiewicz B. (1998). Inni to także my: mniejszości narodowe w Polsce Białorusini, Cyganie, Litwini, Niemcy, Ukraińcy, Żydzi. Program edukacji wielokulturowej w szkole podstawowej. Gdańsk: GWP.
Google Scholar

Alina Szwarc

a.szwarc@uwb.edu.pl

Affiliation:

a:1:{s:5:"pl_PL";s:26:"Uniwersytet w Białymstoku";} Poland

Joanna Cukras-Stelągowska

https://orcid.org/0000-0003-0120-9693

Affiliation:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Poland