Zastosowanie metody georadarowej w badaniach dawnej architektury: relikty gotyckiego kościoła w Trzygłowie/Trieglaff (gm. Gryfice, Pomorze Zachodnia)

Fabian Welc

doi:10.21697/sc.2023.30.1.20

Opublikowane: 2023-11-06

Tom 30 Nr 1 (2023)

Zastosowanie metody georadarowej w badaniach dawnej architektury: relikty gotyckiego kościoła w Trzygłowie/Trieglaff (gm. Gryfice, Pomorze Zachodnia)

Fabian Welc

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2023.30.1.20

Abstrakt

Metoda georadarowa jest od wielu lat stosowana z powodzeniem w archeologii. Zaczyna być również standardem w nieinwazyjnych badaniach dawnej architektury. Największym problemem w implementacji tej metody na stanowiskach z reliktami architektonicznymi są rozległe warstwy gruzu, niwelacje, roślinność oraz elementy infrastruktury, które znacząco utrudniają pomiar oraz interpretację uzyskanych wyników. Pomimo tych ograniczeń, prawidłowo zaplanowane i wykonane badania georadarowe, nawet na niewielkim obszarze, mogą dostarczyć bardzo istotnych informacji dotyczących znajdujących się pod ziemią pozostałości dawnych budowli. Co więcej, wyniki profilowania georadarowego zintegrowane z danymi historycznymi pozwalają na trójwymiarową rekonstrukcję niezachowanego na powierzchni ziemi zabytku. Przykładem mogą być prezentowane w niniejszym artykule wyniki badań georadarowych reliktów gotyckiego kościoła św. Elżbiety w Trzygłowie (dawniej Trieglaff – wieś w gminie Gryfice, północno-zachodnia Polska). Świątynię tą rozebrano w 1955 roku. Wyniki rozpoznania geofizycznego w połączeniu z kwerendą materiałów archiwalnych pozwoliły na zobrazowanie przestrzenne (3D) wyglądu nieistniejącego już kościoła i niejako ponowne przywrócenie go lokalnej społeczności. Zaprezentowane tu podejście powinno być standardem w badanych architektonicznych zabytkowych budowli z użyciem metod nieinwazyjnych, co autor niniejszego opracowania proponuje określić terminem geofizyka architektury.

Słowa kluczowe:

georadar, geofizyka, architektura, archeologia, gotyk

Inne teksty tego samego autora

Fabian Welc, Geoarcheologia - nowa specjalizacja badawcza w Instytucie Archeologii UKSW , Saeculum Christianum: Tom 25 (2018)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Welc, F. (2023). Zastosowanie metody georadarowej w badaniach dawnej architektury: relikty gotyckiego kościoła w Trzygłowie/Trieglaff (gm. Gryfice, Pomorze Zachodnia). Saeculum Christianum, 30(1), 285–298. https://doi.org/10.21697/sc.2023.30.1.20

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ulrich U., Die Chronik des Kreises Greifenberg in Hinterpommern: Ein pommersches Heimatbuch, Dötlingen 1990.
Google Scholar

Conyers B.L., Ground-penetrating Radar and Magnetometry for Buried Landscape Analysis, Springer International Publishing 2018. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-70890-4
Google Scholar

Dobracka E., Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski. 1: 50 000. Arkusz Gryfice no. 116, Warszawa 2013.
Google Scholar

Gibczyński M., Kurka G., Uciechowska-Gawron A., Historia znikania. Losy wiejskich kościołów i cmentarzy na przykładzie Gostynia w gminie Świerzno, „Materiały Zachodniopomorskie”, 9/2012, s. 349-374.
Google Scholar

Karczewski J., Zarys metody georadarowej, Kraków 2007.
Google Scholar

Karczewski J., Ortyl Ł., Pasternak Ł., Zarys Metody Georadarowej, Kraków 2011.
Google Scholar

Radarowa penetracja gruntu, red. M. Pasternak, Warszawa 2015.
Google Scholar

Lemcke H., Die Bau und Kunstdenkmäler der Provinz Pommern, T. 2, Bd. 2, H. 11, Kreis Greifenberg, Greifenberg 1914.
Google Scholar

Rutyna J., Sakralna architektura ryglowa na wsi zachodnio-pomorskiej, „Przestrzeń i Forma”, 15/2011, s. 441-464.
Google Scholar

Skibicki Z., Monografia Trzygłowa w latach 1945-1990 (praca magisterska), Szczecin 1990.
Google Scholar

Utsi E.C., Ground Penetrating Radar. Theory and Practice, Butterworth-Heinemann, 2017.
Google Scholar

Welc F, Mieszkowski R., Lipovac Vrkljan G., Konestra K., An attempt to integration of different geophysical method (magnetic, GPR and ERT): a case study from the late Roman settlement on the Island of Rab in Croatia, “Studia Quaternaria”, 34(1)/2017 s. 47-59. DOI: https://doi.org/10.1515/squa-2017-0004
Google Scholar

Welc F., Nebelsick L.D., Wach D., The first Neolithic roundel discovered in Poland reinterpreted with the application of the geophysical Amplitude Data Comparison (ADC) method, “Archaeological Prospection”, 26(4)/2017, s. 283-297. DOI: https://doi.org/10.1002/arp.1744
Google Scholar

Welc F., Rabiega K., Brzostowska I., Wagner A., From field survey to 3D model – application of ground – penetrating radar for studies of historical architecture: a case study of the Wyszyna castle in Poland, “International Journal of Conservation Science”, 13(3)/2022, s. 793-841.
Google Scholar

Welc F., Rousse C., Bencic G., Results of geophysical scanning of a roman senatorial villa in the Santa Marina Bay (Croatia, Istria) using the Amplitude Data Comparison Method, “Studia Quaternaria”, 37(2)/2020, s. 79-90.
Google Scholar

Fabian Welc

https://orcid.org/0000-0001-6122-1884

Afiliacja:

Instytut Archeologii Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa Polska

Biogram

Dr hab. Fabian Welc, prof. ucz. jest archeologiem (UW), geologiem (UW) oraz geofizykiem (AGH) specjalizującym się w implementacji metod geofizycznych na stanowiskach archeologicznych z reliktami architektury (Polska, Litwa, Niemcy, Włochy, Chorwacja, Egipt). Jest również autorem 200 prac naukowych oraz twórcą unikalnej metody i oprogramowania do analizy wyników pomiarów geofizycznych (ADCM – Amplitude Data Comparyson Method).