Surowość czy miłosierdzie? Postawa Cypriana z Kartaginy wobec problemów osób duchownych na podstawie jego korespondencji

Mariusz Szram

doi:10.21697/sc.2020.27.2.2

Opublikowane: 2021-01-20

Tom 27 Nr 2 (2020)

Surowość czy miłosierdzie? Postawa Cypriana z Kartaginy wobec problemów osób duchownych na podstawie jego korespondencji

Mariusz Szram

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.2.2

Abstrakt

Problemy duchowieństwa, poruszane w listach św. Cypriana, biskupa Kartaginy (+ 258) dotyczyły: angażowania się w sprawy materialne, łamania ślubu czystości, nadużyć przy sprawowaniu eucharystii, braku posłuszeństwa przełożonym, niewystarczającej troski o biednych. W większości spraw podejmował on decyzje łączące postawy surowości i miłosierdzia. Dawał szansę nawrócenia przez pokutę, a dopiero gdy to nie przynosiło skutku, posuwał się do kary wyłączenia z Kościoła. Był jednak bezlitosnym rygorystą wobec duchownych angażujących się w sprawy spadkowe, co wiązało się z surowym afrykańskim prawem synodalnym. Natomiast postępowanie akwarian traktował jako zwykłą głupotę, zasługującą na wybaczenie.

Słowa kluczowe:

Cyprian, Północna Afryka, miłosierdzie, surowość, duchowieństwo, działalność charytatywna, herezje

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Szram, M. (2021). Surowość czy miłosierdzie? Postawa Cypriana z Kartaginy wobec problemów osób duchownych na podstawie jego korespondencji. Saeculum Christianum, 27(2), 19–31. https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.2.2

Cited by / Share

Bibliografia

Clemens Romanus, Epistula ad Corinthios, wyd. A. Jaubert, Paris 1971, „Sources Chrétiennes”, t. 167; Klemens Rzymski, List do Kościoła w Koryncie, tłum. A. Świderkówna, w: Ojcowie Apostolscy, Warszawa 1990, „Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy”, t. 45, s. 23-55.
Google Scholar

Cyprianus, De lapsis, wyd. G. Hartel, Wien 1868, „Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum”, t. 3/1, s. 237-264; Cyprian, O upadłych, tłum. J. Czuj, Poznań 1937, „Pisma Ojców Kościoła”, t. 19, s. 196-223.
Google Scholar

Cyprianus, De opere et eleemosynis, wyd. G. Hartel, Wien 1868, „Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum”, t. 3/1, s. 373-394; Cyprian, O uczynku i jałmużnach, tłum. J. Czuj, Poznań 1937, „Pisma Ojców Kościoła”, t. 19, s. 327-347.
Google Scholar

Cyprianus, Epistulae, wyd. G. Hartel, Wien 1871, „Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum”, t. 3/2; Św. Cyprian, Listy, tłum. W. Szołdrski, Warszawa 1969, „Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy”, t. 1.
Google Scholar

Filastrius Bresciensis, Diversarum hereseon liber, wyd. F. Heylen, Turnhout 1957, „Corpus Christianorum. Series Latina”, t. 9
Google Scholar

Andrzejewski R., Święty Cyprian z Kartaginy. Między karnością a łagodnością w oparciu o zasadę jedności Kościoła, „Ateneum Kapłańskie”, 92/1979, s. 372-379.
Google Scholar

Arnauld D., Histoire du christianisme en Afrique. Les sept premiers siècles, Paris 2001.
Google Scholar

Bogucki M., Problemy duszpasterskie w listach św. Cypriana, „Studia Theologica Varsaviensia”, 9/1971, nr 1, s. 191-224.
Google Scholar

Bates W.H., Saint Cyprian and the “Aquarians”, „Studia Patristica”, 15/1975, s. 511-514.
Google Scholar

Czuj J., Święty Cyprian na tle epoki, „Ateneum Kapłańskie”, 36/1935, s. 113-135.
Google Scholar

Czyżewski B., Geneza życia zakonnego. Studium historyczne, „Studia Gnesnensia”, 20/2006, s. 87-104.
Google Scholar

Dattrino L., L’ecclesiologia di San Cipriano nel contesto della chiesa del III secolo, „Lateranum”, 50/1984, s. 127-150.
Google Scholar

Drążek D., Ofiara Eucharystii jako zobowiązanie do jedności i świętości w pismach św. Cypriana, „Verbum Vitae”, 8/2005, s. 151-162. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.1393
Google Scholar

Dunn G.D., Cyprien of Carthage and the Episcopal Synod of Late 254, „Revue des Études Augustiniennes”, 48/2002, s. 229-247. DOI: https://doi.org/10.1484/J.REA.5.104853
Google Scholar

Fitzgerald P.J., A Model for Dialogue: Cyprian of Carthage on Ecclesial Discernment, „Theological Studies”, 59/1998, s. 236-253. DOI: https://doi.org/10.1177/004056399805900203
Google Scholar

Grzywaczewski J., Great Persecutions and the Reconciliation of the Lapsi, Warszawa 2015.
Google Scholar

Grzywaczewski J., The Biblical Idea of Divine Mercy in the Early Church, Warszawa 2016.
Google Scholar

Hamman A.G., Życie codzienne w Afryce Północnej w czasach św. Augustyna, tłum. M. Stafiej-Wróblewska, E. Sieradzińska, Warszawa 1989.
Google Scholar

Hunink V., St Cyprian, a Christian and Roman Gentleman, w: Cyprian of Carthage. Studies in His Life, Language and Thought, red. H. Bekker, P. van Geest, H. van Loon, Leuven-Paris-Walpole 2010, s. 29-41.
Google Scholar

Kaczmarek T., Organizacja dzieł charytatywnych Kościoła w Kartaginie pod kierunkiem św. Cypriana, „Studia Włocławskie”, 2/1999, s. 125-131.
Google Scholar

Kaczmarek T., Tajemnica kielicha Pańskiego według Listu 63 św. Cypriana, w: Pokarm nieśmiertelności. Eucharystia w życiu pierwszych chrześcijan, red. W. Myszor, E. Stanula, Katowice 1987, s. 144-155.
Google Scholar

Krzyżaniak J., Materia i forma Eucharystii według św. Cypriana, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, 5/1958, z. 3, s. 27-47.
Google Scholar

Longosz S., Pisma przeciw synezaktom, „Vox Patrum”, 13-15/1993-1995, t. 24-29, s. 337-365.
Google Scholar

Maier T., L’idée de conciliarité ou de synodalité aux conciles des IIe et IIIe siècles, Toulouse 1993.
Google Scholar

Mateja L., Oblicza miłosierdzia. Historyczne uwarunkowania rozwoju doktryny o miłosierdziu. Studium dzieł Tertuliana i świętego Cypriana, Kraków 2003.
Google Scholar

Michalski M., Wstęp, w: Św. Cyprian, Listy, tłum. W. Szołdrski, Warszawa 1969, „Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy”, t. 1, s. 9-26.
Google Scholar

Myszor W., Zagadnienie herezji w listach św. Cypriana, „Studia Theologica Varsaviensa”, 9/1971, z. 1, s. 147-190.
Google Scholar

Pankiewicz R., Pieniądz w działalności publicznej św. Cypriana, „Vox Patrum”, 10/1990, t. 19, s. 671-680.
Google Scholar

Pietrusiak P., Materia Eucharystii w Kościele pierwszych wieków, „Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej”, 18-20/2011-2013, s. 47-63.
Google Scholar

Renaud B., Eucharistie et culte eucharistique selon Saint Cyprien, Louvain 1967.
Google Scholar

Szram M., “Varii errores qui ab origine mundi emerserunt”. The Semantic Scope of the Term “Heresy” in Philastrius’ of Brescia “Diversarum hereseon liber”, „Vox Patrum”, 37/2017, t. 68, s. 315-325. DOI: https://doi.org/10.31743/vp.3358
Google Scholar

Wysocki M., Model doskonałego chrześcijanina w pismach św. Cypriana z Kartaginy, „Vox Patrum”, 30/2010, t. 55, s. 699-720. DOI: https://doi.org/10.31743/vp.4366
Google Scholar

Wysocki M., Przebaczenie w pismach św. Cypriana, „Verbum Vitae”, 18/2010, s. 187-211. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.2019
Google Scholar

Zmire P., Recherches sur la collégialité épiscopale dans l’Église d’Afrique, „Recherches Augustiniennes”, 7/1971, s. 3-72. DOI: https://doi.org/10.1484/J.RA.5.102236
Google Scholar

Mariusz Szram

m.szram@wp.pl
http://orcid.org/0000-0002-8646-6295

Afiliacja:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Polska

Biogram

Ks. Mariusz Szram, profesor nauk teologicznych, kierownik Katedry Patrologii Greckiej i Łacińskiej na Wydziale Teologii KUL, wykładowca patrologii i języków klasycznych, specjalista w zakresie teologii patrystycznej, szczególnie egzegezy, chrystologii i eschatologii Orygenesa.