Gelingen und Scheitern der Reformation in Polen

Janusz Małłek

doi:10.21697/sc.2022.29.1.8

Published: 2022-10-03

Vol. 29 No. 1 (2022)

The success and failure of the Reformation in Poland

Janusz Małłek

Saeculum Christianum. Historical Writings

Section: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2022.29.1.8

Abstract

The article consists of three parts: the first one is devoted to the causes and beginnings of the Reformation in Poland in the 1620s; the second shows the climax of the Reformation movement in the 1660s-70s; and the third depicts its twilight in the last decades of the 16th century and the beginning of the 17th century. The reasons for the Reformation in Poland were similar to those in other European countries and related to the crisis in the Catholic Church. In turn, the causes of the collapse of the Reformation in Poland were manifold. The weakness of the Polish Reformation and probably the main reason for its decline and fall was the fact that it did not cover evenly all the estates. The Polish Reformation was primarily a reformation of the gentry.

Keywords:

Reformation, Walerian Krasiński, Anti-Lutheran Edicts, Augsburg Confession, Sandomierz Agreement

Download files

PDF (Deutsch)

Citation rules

Małłek, J. (2022). The success and failure of the Reformation in Poland. Saeculum Christianum. Historical Writings, 29(1), 100–110. https://doi.org/10.21697/sc.2022.29.1.8

Cited by / Share

References

Acta Nunciaturae Polonae, Tomus II, Zacharias Ferreri (1519-1521) et Nuncii Minores, edidit H. D. Wojtyska CP, Romae 1992, Nr. 46, S. 17-18 „Relatio Zachariae Ferreri de librorum Lutheri concrematione“ und Nr. 48, S. 108-116.
Akta synodów różnowierczych w Polsce, Bd. 1, hrsg. von M. Sipayłło, Warszawa 1966, S. 1.
Die Berichte und Briefe des Rats und Gesandten Herzog Albrecht von Preussen Asverus von Brandt, hrsg. von A. Bezzenberger, Leipzig 1921, H.4, Nr. 201, S.507.
Corpus iuris Polonici, hrsg. O. Balzer, Kraków 1906, Bd. III, Nr. 234,237,263; Bd. IV, Kraków 1910, Nr. 1.33, 34.
Elementa ad fontium editiones, Bd. XLIX, edidit C. Lanckorońska, Romae 1980, Nr. 420, S. 3 und Nr. 440, S. 42.
Biskup M., Historia Torunia, Bd. II, Teil 1, Toruń 1992.
Brückner A., Dzieje kultury polskiej, Bd. II, Warszawa 1957.
Dembińska A., Polityczna walka o egzekucję dóbr królewskich w latach 1559-1564, Warszawa 1935.
Dworzaczek W., Hetman Jan Tarnowski, Warszawa 1985.
Kaniowska I., Małopolska reprezentacja stanowa za czasów Zygmunta Augusta 1548-1572, Warszawa 1974.
Kneifel E., Die Gründe des Verfalls der Reformation in Polen, in: Gestalten und Wege der Kirche in Osten, hrsg. v. H. Kruska, Ulm 1958.
Krasiński V., Historical Sketch of the Rise, Progress and Decline of the Reformation in Poland, Vol. I-II, London 1838-1840. In polnischer Fassung unter dem Titel: Zarys dziejów powstania i upadku reformacji w Polsce, hrsg. v. E. Bursche, Warszawa 1903-1905.
Kriegseisen W., Stosunki wyznaniowe w relacjach państwo–kościół między reformacją a oświeceniem. (Rzesza Niemiecka-Niderlandy Północne-Rzeczpospolita polsko-litewska), Warszawa 2010.
Litak S., Kościół polski w okresie reformacji i odnowy potrydenckiej, in: Historia Kościoła, Warszawa 1986, Bd. 3, S. 343-416.
Małłek J., Preussen und Polen. Politik, Stände und Kultur vom 16. bis. 18. Jahrhundert, Stuttgart 1992.
Małłek J., Sandomir, Consensus von, Theologische Realenzyklopädie, Bd. XXX, Lieferung 1, Berlin–New York 1998.
Małłek J., Wewnętrzne przyczyny regresu Reformacji w Polsce, in: Cała historia to dzieje ludzi. Studia z historii społecznej ofiarowane profesorowi Andrzejowi Wyczańskiemu w 80-rocznicę urodzin i 55 lecie pracy naukowej, hrsg. v. C. Kukla, P. Guzowski, Białystok 2004, S. 101-108.
Merczyng H., Zbory i senatorowie w dawnej Polsce, Warszawa 1905.
Neumeyer H., Kirchengeschichte von Danzig und Westpreussen in evangelischer Sicht, Bd. I, Leer 1971.
Nowakowska N., King Sigismund of Poland and Martin Luther. The Reformation before Confessionalisation, Oxford 2018.
Pawlak M., Studia uniwersyteckie młodzieży z Prus Królewskich w XVI-XVIII w., Toruń 1988.
Schramm G., Reformation und Gegenreformation in Krakau, „Zeitschrift für Ostforschung, Jg.“, 19(1970), Heft 1, S. 3-42.
Urban W., Epizod reformacyjny (dt. Reformationsepisode), Kraków 1988, „Dzieje Narodu i Państwa Polskiego” (dt. Die Geschichte des polnischen Staates und der polnischen Nation).
Wojciechowski Z., Zygmunt Stary (1506-1548), Warszawa 1979.
Wojtyska H. D., Papiestwo–Polska 1548-1563, Lublin 1977.
Wotschke T., Geschichte der Reformation in Polen, Leipzig 1911. Google Scholar

Janusz Małłek

http://orcid.org/0000-0002-9134-0136

Affiliation:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Prof. Janusz Małłek, PhD, wurde 1937 in Działdowo, in einer masurischen Familie geboren. Seit 1955 ist er mit der Nicolaus-Copernicus-Universität in Toruń verbunden. Aktives Mitglied der Polnischen Akademie der Gelehrsamkeit. Er ist spezialisiert auf die Geschichte Preußens und Skandinaviens. Die Bibliographie seiner Werke umfasst über sechshundert Artikel, von denen über hundert in Fremdsprachen verfasst wurden.