Działalność prymasa Stefana Wyszyńskiego w perspektywie aparatu bezpieczeństwa

Adam Dziurok

doi:10.21697/sc.2022.29.1.20

Published: 2022-10-03

Vol. 29 No. 1 (2022)

The activities of Primate Stefan Wyszyński from the perspective of the security apparatus

Adam Dziurok

Saeculum Christianum. Historical Writings

Section: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2022.29.1.20

Abstract

The functionaries of the security apparatus, who kept Primate Stefan Wyszyński under surveillance throughout his term in office, drew a simplified vision of his activities, reduced to the political and social sphere. They emphasized his anti-communist attitude, noting at the same time systematically “hostile” speeches. Attention was paid to his centralism and autocratic management of the Church, but at the same time he was perceived as a personality of great format, completely devoted to the Church. At the very end of his life, the security apparatus painted a slightly different picture of the Primate, pointing to his patriotism, ability to reach agreement and political sense.

Keywords:

Primate Stefan Wyszyński, security apparatus, Church-state relations, Polish People’s Republic

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Dziurok, A. (2022). The activities of Primate Stefan Wyszyński from the perspective of the security apparatus. Saeculum Christianum. Historical Writings, 29(1), 258–269. https://doi.org/10.21697/sc.2022.29.1.20

Cited by / Share

References

Czaczkowska E., Kardynał Stefan Wyszyński. Biografia, Warszawa 2013.
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem katolickim 1944-1990. W świetle dokumentów MSW, Warszawa 2000.
Dziurok A., „Ignorować Wyszyńskiego. My go przeżyjemy i zwyciężymy”. Notatka z wykładu wicedyrektora Departamentu IV MSW płk. Zenona Gorońskiego z kwietnia 1969 r., „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989”, 2006, nr 2 (4), s. 255-263.
Instrukcje, wytyczne, pisma Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z lat 1962-1989. Wybór dokumentów, red. i oprac. A. Dziurok, F. Musiał, Kraków–Katowice 2017.
Łatka R., Episkopat Polski wobec stosunków państwo–Kościół i rzeczywistości społeczno-politycznej PRL 1970-1989, Warszawa 2019.
Majchrzak G., „Otoczenie, w którym się obraca, ma go za człowieka świętego”. Prymas Wyszyński oczami bezpieki, https://dzieje.pl/wiadomosci/otoczenie-w-ktorym-sie-obraca-ma-go-za-czlowieka-swietego-prymas-wyszynski-oczami (dostęp: 24.03.2022).
Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych 1945-1989, wstęp, wybór dokumentów, red. A. Dziurok, Warszawa 2004.
Modzelewski – Werblan. Polska Ludowa, rozmawia R. Walenciak, Warszawa 2017.
Plany pracy Departamentu IV MSW na lata 1972-1979, wstęp P. Tomasik, wybór i oprac. M. Biełaszko, A. K. Piekarska, P. Tomasik, C. Wilanowski, Warszawa 2007.
Stefan Kardynał Wyszyński Prymas Polski w dokumentach aparatu bezpieczeństwa PRL (1953-1956), oprac. B. Piec, Warszawa 2001.
W służbie Boga i Polski. Komunistyczna bezpieka wobec kardynała Stefana Wyszyńskiego, red. J. Marecki, F. Musiał, oprac. J. Marecki, P. Nitecki, R. Szczypta-Szczęch, Kraków 2014.
Żaryn J., Prymas Wyszyński w aktach SB, „Studia Prymasowskie”, 6/2012, s. 181-190. Google Scholar

Adam Dziurok

http://orcid.org/0000-0001-6631-0544

Affiliation:

Instytut Historii Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa Instytut Pamięci Narodowej, Katowice Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Adam Dziurok – dr hab. nauk humanistycznych, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach; specjalizuje się w badaniach nad historią powojenną Górnego Śląska oraz dziejami Kościoła w PRL. Ostatnio opublikował m.in. Prymas Stefan Wyszyński a Górny Śląsk – kontakty, wizyty, wystąpienia, Katowice–Warszawa 2020 (wspólnie z Jerzym Myszorem).