Kolory pamięci. Symboliczne i pozasymboliczne znaczenie koloru w kulturze wizualnej cmentarzy

Bartłomiej Gutowski

doi:10.21697/sc.2021.28.spec.9

Published:

No. 28 (2021)

The colors of memory. The symbolic and extrasymbolic meaning of color in the visual culture of cemeteries

Bartłomiej Gutowski

Saeculum Christianum. Historical Writings

Section: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2021.28.spec.9

Abstract

The issues related to the symbolic and extrasymbolic meaning of the coloring of the tombstones which erected in cemeteries from the end of the 18^th century up until the 20^th century has never been the subject of broader academic reflection. The article discusses the symbolism of colors such as white, black, red, and blue. The discussion is based on selected examples, resulting from the documentation works in the cemeteries such as the Rasos Cemetery in Vilnius, or cemeteries from the Ternopil region. Napoleon’s tombstone monument in Paris—which is not located in a cemetery, but is an example of building symbolic meaning through coloring—is a starting point in this discussion. Also presented are the extrasymbolic reasons behind a given color selection, related to aesthetics, the local availability of the stones, and their import.

Keywords:

color symbolism, tombstones, Napoleon’s tombstone, cemetery

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Gutowski, B. (2021). The colors of memory. The symbolic and extrasymbolic meaning of color in the visual culture of cemeteries. Saeculum Christianum. Historical Writings, (28), 104–121. https://doi.org/10.21697/sc.2021.28.spec.9

Cited by / Share

References

Beudant F., Essai d’un cours élémentaire et général des sciences physiques, Paris 1815.
Description du tombeau de l’Empereur, de la chapelle et de l’intérieur de l’Hôtel des Invalides, Paris 1870.
Description du tombeau de Napoléon le Grand. Déposé dans la chapelle ardente de Saint-Jerome, a l’Hotel Royal des Invalides, Paris 1841.
Description du tombeau de Napoléon, de la chapelle et de l’intérieur de l’Hôtel des Invalides, Paris [1870].
Egypt sarcophagus: Mystery black tomb opened in Alexandria, serwis BBC, https://www.bbc.com/news/world-middle-east-44893804, publikacja 2018 (dostęp: 15.03.2021).
El-Behary H., Mysterious sarcophagus to be opened in two days, „Egypt Independent”, https://egyptindependent.com/mysterious-sarcophagus-opened-two-days-egypts-moa-says, publikacja 2018 (dostęp: 12.03.2021).
Harris G. F., Granites and Our Granite Industries, London 1888.
Jagielski A., Raport z wizji lokalnej na cmentarz Bajkowa (Kijów), mps w archiwum projektu dokumentacji cmentarza Bajkowa w Kijowie (kierownik projektu Bartłomiej Gutowski), sierpień 2021 r.
Karta inwentaryzacyjna nagrobka L. Borowskiego, opr. A. S. Czyż, P. Tabulewicz, Cmentarze dawne województwa tarnopolskiego. Badania inwentaryzacyjne, red. A. S. Czyż, B. Gutowski, publikacja 2018, http://cmentarzetarnopolskie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=16679 (dostęp: 10.02.2021).
Karta inwentaryzacyjna nagrobka L. Borowskiego, opr. W. Bielak, Cmentarze dawne województwa tarnopolskiego. Badania inwentaryzacyjne, red. A. S. Czyż, B. Gutowski, publikacja 2019, http://cmentarzetarnopolskie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=18931 (dostęp: 10.02.2021).
Karta inwentaryzacyjna nagrobka rodziny Budryków, opr. B. Gutowski, w: Katalog on-line, Cmentarz Na Rossie w Wilnie. Badania inwentaryzacyjne, red. A. S. Czyż, B. Gutowski, publikacja 2013, http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=4497 (dostęp: 10.02.2021).
Karta inwentaryzacyjna nagrobka rodziny Czapskich, opr. M. Pasieka, K. Węglicka, w: Katalog on-line, Cmentarz Na Rossie w Wilnie. Badania inwentaryzacyjne, red. A. S. Czyż, B. Gutowski, publikacja 2013, http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=3251 (dostęp: 10.02.2021).
Karta inwentaryzacyjna nagrobka Wiktorii Oławskiej, opr. A. Bierzgalska, M. Jedynak, w: Katalog on-line, Cmentarz Na Rossie w Wilnie. Badania inwentaryzacyjne, red. A. S. Czyż, B. Gutowski, publikacja 2013, http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=10878 (dostęp: 10.02.2021).
Lenoir A., Le Tombeau de Napoléon Premier aux Invalides, Paris 1855.
Nandelstaedt E., Die Werk- und Pflastersteine, die Bekleidungs- u. Schottersteine Westdeutschlands, ihre Eigenschaften und Gewinnungsstellen in Deutschland, Frankreich, Belgien, Norwegen u. Schweden etc., Hannover 1910.
Notice historique sur le palais des beaux-arts. Exposition des projets ou plans Pour Le Tombeau Du Grand Napoleon, Paris 1841.
The Napoleon Album, Richmond 1882-1892.
Tombeau de Napoléon 1er érigé dans le Dôme des Invalides par M. Visconti, Paris 1853.

Abu El-Enen M. M., Lorenz J. et al, A Famous Ancient Dimension Stone from the Eastern Desert of Egypt – Petrogenesis and Cultural Relevance, „International Journal of Earth Sciences”, 107/2018, z. 7, s. 2393-2408.
Berlin B., Kay P., Basic Color Terms. Their Universality and evolution, Berkley-Los Angeles, 1969.
Daly C., Architecture funéraire contemporaine: spécimens de tombeaux, chapelles funéraires, mausolées, sarcophages, stèles, pierres tombales, croix, etc., Paris 1873.
Delangle C., La graniterie du Pont de Miellin, Syndykat 2019.
Driskel M. P., As Befits a Legend. Building a Tomb for Napoleon, 1840-1861, Kent 1993.
Gutowski B., Dwudziestowieczne dzieje i sztuka cmentarza Na Rossie, w: Cmentarz Na Rossie w Wilnie. Historia, sztuka, przyroda, red. A. S. Czyż, B. Gutowski, Warszawa 2019, s. 17-255.
Hamon F., Ch. MacCallum, Louis Visconti. 1791-1853, Paris 1991.
Jurek K., Znaczenie symboliczne i funkcje koloru w kulturze, „Kultura Media Teologia”, 2011, nr 6, s. 68-80.
Koutsotvitis P., Kanellopoulos Ch. et al., Mineralogical, Petrological and Geochemical Features of the Unique Lapis Lacedaemonius (Krokeatis Lithos) from Laconia, Greece: Approach On Petrogenetic Processes Within The Triassic Volcanic Context, „Bulletin of the Geological Society of Greece”, 2016, nr 50, s. 1903-1911.
Małkowski S., Czy są nam potrzebne skały tatrzańskie jako materiały budowlane?, „Ochrona Przyrody”, 1934, nr 4, s. 49.
Maxfield V., Peacock D., Rome’s diverse Egyptian deserts, London 2001.
Perna S., The Colours of Death. Roman Cinerary Urns in Coloured Stone, w: Interdisciplinary Studies on Ancient Stone. Proceedings of the IX ASMOSIA Conference, red. A. Gutiérrez Garcia-M., P. Lapuente Mercadal, I. Rodà de Llanza, Tarragona 2012, s. 787-800.
Porfido Rosso Antico, „Journal Architettura di Pietra”, http://www.architetturadipietra.it/wp/?p=5068, publikacja 2011 (dostęp: 12.02.2021).
Porfido Verde Antico, „Journal Architettura di Pietra”, http://www.architetturadipietra.it/wp/?p=3101, publikacja 2011 (dostęp: 12.02.2021).
Ikram S., Ancient Egypt, Cambridge 2010.
Shekov K., Shekov V., The Fate of Shokha Quartzite as a Building and Decorative Stone, „Hereditas Minariorum”, 2017, nr 4, s. 171-182.
Sparavigna A. C., Robert Grosseteste and the Colours, „International Journal of Sciences”, 3/2014, nr 1, s. 1-7.
Touret J., Bulakh A., From Russia with Rocks. The Tombstone of Napoleon, „Les Annales des Mines”, 2017, s. 70-83.
Touret J., Bulakh A., Shoksha quartzite, a heritage stone of international importance from Russia, „Geological Society, London, Special Publications”, 2020, nr 486, s. 295-303.
Touret J., Bulakh A., Цветной камень гробницы Наполеона в Париже: искусство, геология, география, „Науки о Земле”, 2017, nr 62, s. 20-30.
Touret J., Bulakh A., The Russian Contribution to the Edification of the Napoleon Tombstone in Paris, „Вестник СПбГУ”, Сер. 15, 2016. Вып. 3, s. 70-83.
Wiszniewska J., Tołkanowicz E., Surowce skalne Zagłębia Wołyńskiego w okresie II Rzeczypospolitej i ich wykorzystanie, „Przegląd Geologiczny”, 63/2015, nr 19, s. 525-530.
Zabel B., Ciglenečk J., The Early Explorers of the Eastern Desert and the History of Monasticism. Sir John Gardner Wilkinson and James Burton, „Clotho”, 2019, nr 1, s. 75-113. Google Scholar

Bartłomiej Gutowski

http://orcid.org/0000-0002-7833-7485

Affiliation:

Wydział Nauk Historycznych Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Dr Bartłomiej Gutowski: Instytut Historii Sztuki UKSW; zajmuje się historią i sztuką cmentarzy, koncepcjami miast współczesnych i ich utopijnego charakteru oraz współczesną kulturą wizualną.