The Life and Iconography of Gratian: a ‘mise au point’ part 2.

Giovanna Murano

doi:10.21697/sc.2025.32.2.1

Opublikowane: 2025-11-17

Tom 32 Nr 2 (2025)

Życie i ikonografiia Gracjana: “mise au point” (Część II)

Giovanna Murano

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2025.32.2.1

Abstrakt

W pierwszej części tego opracowania przeanalizowałam nieliczne dostępne informacje dotyczące biografii Gracjana (…–1145), autora zbioru prawa kanonicznego znanego jako Concordia discordantium canonum lub Dekret Gracjana. Jak widać, różne źródła są zgodne co do tego, że był on mnichem, a niektóre podają, że pod koniec życia pełnił funkcję biskupa Chiusi w Toskanii. Badania przeprowadzone w drugiej części wykażą, czy te dane biograficzne znalazły odzwierciedlenie w ikonografii, które informacje przeważyły nad innymi w kształtowaniu wizerunku Gracjana oraz jakie różne decyzje podejmowali artyści we Włoszech i poza Alpami, zwłaszcza we Francji, przedstawiając autora Dekretu.

Słowa kluczowe:

Gracjan, ikonografia, prawo kanoniczne, rękopisy, średniowiecze

Inne teksty tego samego autora

Giovanna Murano, The Life and Iconography of Gratian: a ‘mise au point’ (part ) , Saeculum Christianum. Pismo Historyczne: Tom 32 Nr 1 (2025)

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Murano, G. (2025). Życie i ikonografiia Gracjana: “mise au point” (Część II). Saeculum Christianum. Pismo Historyczne, 32(2), 5–19. https://doi.org/10.21697/sc.2025.32.2.1

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Boncompagni Rhetorica Novissima, ed. A. Gaudenzi, in: Scripta Anecdota Glossatorum, II, Bononiae 1892.
Google Scholar

Buberl P., Beschreibendes Verzeichnis der illuminierte Handscriften in Oesterreich, IV: Die illuminierten Handschriften in Steiermark, I, Leipzig 1911.
Google Scholar

Cacciamani G.M., Appunti di storia camaldolese sul monastero dei santi Nabore e Felice di Bologna, “Culta Bononia,” 2/1970, p. 11-21.
Google Scholar

Duecento. Forme e colori del Medioevo a Bologna, ed. M. Medica, Venezia 2000.
Google Scholar

Eheim F., Die Handscriften des Decretum Gratiani in Österreich, “Studia Gratiana,” 7/1959, p. 125-173.
Google Scholar

Fronska J., The Images of Gratian: The Author’s Portrait and Historical Evidence, in: Tribute to Elly Miller Opening Manuscripts, ed. S. Panayotova, L. Freeman Sandler, T. Miller Wand, London–Turnhout 2024, p. 108-125.
Google Scholar

Histoire du Droit et des institutions canoniques de l’Église en Occident, VII: L’âge classique (1140-1378). Sources et théorie du droit, ed. G. Le Bras, Ch. Lefebvre, J. Rambaud, Paris 1965.
Google Scholar

Kuttner S., Repertorium der Kanonistik (1140-1234). Prodromus corporis glossarum I, Città del Vaticano 1937, “Studi e testi,” 71.
Google Scholar

La bibliothèque de l’abbaye de Clairvaux du XIIe au XVIIIe siècle, II: Manuscrits conservés. Quatrième partie. Droit, médecine, grammaire, logique, rhétorique, poésie, philosophie, coutume monastiques, ed. J.-P. Rothschild, C. Heid, Paris 2024.
Google Scholar

Landau P., Patristische Texte in den beiden Rezensionen des Decretum Gratiani, “Bulletin of Medieval Canon Law,” 23/1999, p. 77-84.
Google Scholar

Melnikas A. , The Corpus of Miniatures in the Manuscripts of Decretum Gratiani, I-III, Città del Vaticano 1975, “Studia Gratiana,” XVI-XVIII.
Google Scholar

Munier C., Le sources patristiques du droit de l’Eglise du VIIIe au XIIIe siècle, Mulhouse 1957.
Google Scholar

Murano G., Copisti a Bologna (1265-1270), Turnhout 2006. DOI: https://doi.org/10.1484/M.TEMA-EB.5.107161
Google Scholar

Murano G., Graziano e il Decretum nel secolo XII, “Rivista Internazionale di Diritto Comune”, 26/2015, p. 61-139.
Google Scholar

Murano G., Graziano, monaco benedettino, magister e vescovo di Chiusi. Le testimonianze iconografiche, “Studia Gratiana. Collectanea Historiae Iuris Canonici.” “Gratianus magister decretorum. Il Decretum tra storia, attualità e prospettive di universalità”, ed. M. Sodi, F. Reali, Città del Vaticano 2020, p. 105-122.
Google Scholar

Murano G., Il Decretum in Europa nel secolo XII, in: Medieval Europe in Motion 3. The Circulation of Jurists, Legal Manuscripts and Artistic, Cultural and Legal Practices in Medieval Europe (13th-15th centuries), ed. M.A. Bilotta, Palermo 2021, p. 301-312.
Google Scholar

Murano G., Manoscritti prodotti per exemplar e pecia conservati nelle biblioteche austriache, Wien 2003.
Google Scholar

Noonan J.T., Gratian Slept Here: The Changing Identity of the Father of the Systematic Study of Canon Law, “Traditio,” 35/1979, p. 145-172. DOI: https://doi.org/10.1017/S0362152900015038
Google Scholar

Odofredi iuris utriusque peritissimi in secundam Digesti Veteris partem Praelectiones…, Lugduni [Compagnie des Libraire de Lyon] 1552.
Google Scholar

Olivier-Martin F., Manuscrits bolonais du décret de Gratian conservés à la bibliothèque Vaticane, “Mélanges d’archéologie et d’histoire”, 45/1928, p. 215-257. DOI: https://doi.org/10.3406/mefr.1928.8506
Google Scholar

Rambaud J., Le legs de l’ancien droit: Gratien, in: L’âge classique 1140-1378: sources et théorie du droit, ed. G. Le Bras, Ch. Lefebvre, J. Rambaud, Paris 1965, “Histoire du droit et des Institutions de l’Eglise en Occident,” 7, p. 49-129.
Google Scholar

Schilling R., The Decretum Gratiani formerly in the C. W. Dyson Perrins Collection, “Journal of the British Archaeological Association,” 26/1963, p. 27-39. DOI: https://doi.org/10.1080/00681288.1963.11894825
Google Scholar

Soetermeer F., Un problème quotidien de la librairie à Bologne: ‘minora’ manquants, in: Excerptiones iuris: Studies in Honor of André Gouron, ed. B. Durand, L. Mayali, Berkeley 2000, p. 693-716.
Google Scholar

Soetermeer F., Utrumque ius in peciis. Aspetti della produzione libraria a Bologna tra Due e Trecento, Milano 1997.
Google Scholar

Soetermeer F.P.W., A propos d'une famille de copistes. Quelques remarques sur la librairie à Bologne aux XIIIe et XIVe siècles, “Studi Medievali,” ser. III, 30/1989, p. 425-478 (repr. in F. Soetermeer, Livres et Juristes au Moyen Âge, Goldbach 1999, n. VI).
Google Scholar

Stickler A.M., Ursprung und gegenseitiges Verhälnis der beiden Gewalten nach den Miniaturen des Gratianischen Dekrets, “Studia Gratiana,” 20/1976, p. 341-359.
Google Scholar

Weigand R., Die Glossen zum Dekret Gratians. Studien zu den frühen Glossen und Glossenkompositionen, Roma 1991, “Studia Gratiana,” XXV-XXVI.
Google Scholar

Giovanna Murano

https://orcid.org/0000-0002-2715-147X

Biogram

Giovanna Murano is a palaeographer and essayist. She has carried out research on medieval and Renaissance manuscripts at numerous European institutions and in the United States, and has participated in international projects. She has been the recipient of prestigious fellowships and is the scientific director of the series Autographa – Autographs of Learned Italians. She has published a dozen books and over a hundred articles. Among her books are Opere diffuse per exemplar e pecia (Brepols 2005); La biblioteca arabo-ebraica di Giovanni Pico della Mirandola (Biblioteca Apostolica Vaticana 2022), and Florentine Humanistic Manuscripts (Olschki 2024).