Barwne meandry ekfrazy. Kwestia kolorystyki w opisie i ocenie krytycznej obrazów w polskojęzycznej prasie lwowskiej połowy XIX wieku

Agnieszka Świętosławska

doi:10.21697/sc.2021.28.spec.6

Opublikowane:

Nr 28 (2021)

Barwne meandry ekfrazy. Kwestia kolorystyki w opisie i ocenie krytycznej obrazów w polskojęzycznej prasie lwowskiej połowy XIX wieku

Agnieszka Świętosławska

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2021.28.spec.6

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę analizy wybranych przykładów ekfrazy krytycznej. Badania objęły teksty krytyczne, publikowane zarówno w prasie codziennej, jak i czasopismach o profilu literacko-kulturalnym z okresu od 1837 r. (pierwsza publiczna wystawa we Lwowie) do 1870 r. (otwarcie Muzeum Lubomirskich dla publiczności). Celem artykułu jest wskazanie typowych terminów, fraz i sposobów opisywania struktury barwnej obrazów. Osobna część poświęcona została analizie uwag dotyczących indywidualnych predyspozycji w zakresie kolorystyki kilku artystów, których twórczość była szczególnie często komentowana na łamach prasy: Jana Piotra Łuczyńskiego, Marcina Jabłońskiego, Alojzego Rejchana i Antoniego Langego.

Słowa kluczowe:

malarstwo lwowskie, krytyka artystyczna, kolorystyka, ekfraza, intersemiotyczność

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Świętosławska, A. (2021). Barwne meandry ekfrazy. Kwestia kolorystyki w opisie i ocenie krytycznej obrazów w polskojęzycznej prasie lwowskiej połowy XIX wieku. Saeculum Christianum, (28), 69–84. https://doi.org/10.21697/sc.2021.28.spec.6

Cited by / Share

Bibliografia

Celarski S., Wystawa obrazów we Lwowie 1847, „Dziennik Mód Paryskich”, 1847, nr 12, s. 122-123; nr 13, s. 132-133; nr 14, s. 145-147.
Dagerotypia i malarstwo we Lwowie, „Gazeta Lwowska”, 1842, nr 111, s. 723.
„Gazeta Lwowska”, 1839, nr 153, s. 952; 1840, nr 31, s. 188; 1841, nr 112, s. 724; 1843, nr 111, s. 734, nr 151, s. 1001-1002; 1844, nr 123, s. 806; 1846, nr 34, s. 196; 1847, nr 66, s. 385-387.
Jaworski F. X., Kilka słów o wiedeńskiej wystawie obrazów, „Dziennik Mód Paryskich”, 1843, nr 16, s. 125.
Łobeski F., Opis obrazów znajdujących się w kościołach miasta, „Dodatek Tygodniowy do Gazety Lwowskiej”, 1852, nr 27, s. 106-107; 1855, nr 24, s. 93-95 .
M.D., Wizerunek Lisowczyka, obraz olejny Rembrandta, „Biblioteka Naukowego Zakładu imienia Ossolińskich”, 1843, t. 8, s. 157.
Morawski Sz. [z zachowanych notatek rękopiśmiennych], Malarze i rytownicy lwowscy w roku 1849, „Tygodnik Illustrowany”, 1913, nr 47, s. 924-925.
Morawski Sz., Uwagi nad wystawą obrazów malarzy krajowych we Lwowie roku 1847, „Biblioteka Naukowego Zakładu imienia Ossolińskich”, 2/1847, z. 2, s. 199-223.
„Mnemosyne”, 1837, nr 78, s. 311-312.
„Nowiny”, 1854, nr 26, s. 235.
O malarzach lwowskich, „Tygodnik Lwowski”, 1850, nr 24, s. 198-199; nr 25, s. 206-207; nr 26, s. 215-216; nr 27, s. 221-222.
[Pol W.], Uwagi z powodu widoków Galicyi wydanych przez Stęczyńskiego, „Biblioteka Naukowego Zakładu im. Ossolińskich”, 1847, t. 1, z. 4, s. 432-437.
„Rozmaitości”, 1837, nr 29, s. 5.
Dr. S. P., Portret nowy w pracowni p. Rejchana, „Dziennik Literacki”, 1854, nr 12, s. 96.
S. P., Z wystawy obrazów we Lwowie 1860, „Kółko Rodzinne”, 1860, nr 22, s. 331.
Tysiewicz J., List z Wiednia, „Rozmaitości”, 1843, nr 32, s. 253-254.
Szlegel K., O starych obrazach wystawy lwowskiej r. 1847, „Dziennik Mód Paryskich”, 1847, nr 13, s. 130.
Wystawa obrazów, „Przewodnik do Dziennika Literackiego”, 1856, nr 3, s. 1.
Wystawa obrazów urządzona przez Tysiewicza, „Nowiny”, 1855, nr 6, s. 51.
Biriulow J., Lwowska teoria i krytyka sztuki o nowych prądach artystycznych w latach 1880-1918, w: Dzieje krytyki artystycznej i myśli o sztuce, red. M. Geron, J. Malinowski, Warszawa 2009, s. 167-189.
Clüver C., Ekphrasis Reconsidered. On Verbal Representations of Non-verbal Texts, w: Interart Poetics: Essays on the Interrelations of the Arts and Media, red. U. B. Lagerroth, Amsterdam-Atlanta 1997, s. 19-33.
Długajczyk B., Machnik L., Muzeum Lubomirskich 1823-1940. Zbiór malarstwa, Wrocław 2019.
Gogler P., Kłopoty z ekfrazą, „Przestrzenie Teorii”, 2004, nr 3/4, s. 137-152.
Jarowiecki J., Lwowska prasa przed powstaniem styczniowym, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scentiam Pertinentia”, 3/2005, s. 63-88.
Krężałek A., Terminologia muzyczna w polskiej krytyce artystycznej ok. 1900 roku, w: Dzieje krytyki artystycznej i myśli o sztuce, red. M. Geron, J. Malinowski, Warszawa 2009, s. 151-166.
Kruczkowska Z., Główne tendencje w polskiej krytyce sztuki, Kraków 2002.
Malinowski J., Imitacje świata. O polskim malarstwie i krytyce artystycznej drugiej połowy XIX wieku, Kraków 1987.
Malinowski J., Lwowska teoria i krytyka sztuki lat siedemdziesiątych XIX wieku, „Biuletyn Historii Sztuki”, 37/1975, nr 2, s. 186-188.
Мулик А., Настінний живопис Мартина Яблонського в храмах Львівщини в контексті його творчого доробку, „Народознавчі зошити”, 2018, nr 6 (144), s. 1623-1630.
Okoń W., Stygnąca planeta. Polska krytyka artystyczna wobec malarstwa historycznego i historii, Wrocław 2002.
Opałek M., Zapomniane palety, Lwów 1932.
Ostrowski J. K., Lwów. Dzieje i sztuka, Kraków 2000.
Pieńkos A., Góry konwencjonalne w polskim malarstwie epoki romantyzmu, w: Góry polskie w malarstwie, red. W. Wójcik, Kraków 1999, s. 9-23.
Prek F. K., Czasy i ludzie, opr. H. Barycz, Wrocław 1959, s. 311.
Rastawiecki E., Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających, t. 3, Warszawa 1857.
Röskau-Rydel I., Kultur an der Peripherie des Habsburger Reiches. Die Geschichte des Bildungswesens und der kulturellen Einrichtungen in Lemberg von 1772 bis 1848, Wiesbaden 1993.
Rzepińska M., Problem koloru w polskiej myśli o sztuce w XIX wieku, w: Myśl o sztuce. Materiały Sesji zorganizowanej z okazji czterdziestolecia istnienia Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa, listopad 1974, Warszawa 1976, s. 175-185.
Słodczyk R., Powrót do ekfrazy. Próba systematyzacji oraz propozycja typologii, „Teksty Drugie”, 2018, nr 5, s. 352-371.
Słodczyk R., Terminologiczne konfuzje wokół zagadnienia relacji werbalno-wizualnych: ekfraza a intersemiotyczność, intermedialność, obrazowość, ikoniczność, „Porównania”, 22/2018, nr 1, s. 107-125.
Szczerbiński J., Środowisko dziennikarzy lwowskich 1831-1863. Narodziny zawodu, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, 24/1985-1986, nr 2, s. 25-45.
Świętosławska A., W orbicie Wiednia. Antoniego Langego i Jana Nepomucena Głowackiego widoki Galicji, w: Sztuka pograniczy. Studia z historii sztuki, red. L. Lameński, E. Błotnicka-Mazur, M. Pastwa, Lublin 2018, s. 331-349.
Witosz B., Ekfraza w tekście użytkowym w perspektywie genologicznej i dyskursywnej, „Teksty Drugie”, 2009, nr 1/2, s. 105-126.
Wójciak M., Alojzy Rejchan 1807-1860, „Rocznik Sztuki Śląskiej”, 1/1959, s. 140-152.
Z dziejów polskiej krytyki i teorii sztuki, t. 1: Myśli o sztuce w okresie romantyzmu, opr. E. Grabska, S. Morawski, Warszawa 1961. Google Scholar

Agnieszka Świętosławska

http://orcid.org/0000-0001-8488-4365

Afiliacja:

Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Łódzki Polska

Biogram

Agnieszka Świętosławska, historyczka sztuki, adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego. Jest autorką książki poświęconej polskiemu malarstwu rodzajowemu pierwszej połowy XIX wieku oraz kilkunastu artykułów dotyczących zagadnień nowożytnej i nowoczesnej sztuki polskiej. W ostatnich latach jej zainteresowania badawcze skupiają się na lwowskim życiu artystycznym I połowy XIX wieku.