Żydzi jako uchodźcy i przybysze w Egipcie. Kwesta resentymentów egipskich.

Rafał Nakonieczny

doi:10.26142/stgd-2022-023

Opublikowane: 30-12-2022

Tom 51 (2022)

Żydzi jako uchodźcy i przybysze w Egipcie. Kwesta resentymentów egipskich.

Rafał Nakonieczny

Studia Gdańskie

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2022-023

Abstrakt

W niniejszym artykule przedstawiony został problem migracji na historycznym przykładzie osiedlania się Żydów w Egipcie w czasach faraońskich i ptolemejskich. Historia Izraela ukazuje Egipt jako chętnie wybierane miejsce ucieczki bądź dobrowolnej migracji w celu poprawienia swej sytuacji życiowej. Odkryte do tej pory i odczytane papirusy pozwalają na rekonstrukcję sytuacji społecznej w kontekście relacji egipsko-żydowskich. Przedstawiały się one często poprawnie, a bywały nawet do tego stopnia bliskie, iż dochodziło do małżeństw mieszanych oraz przyjmowania przez Żydów określonych zwyczajów (być może i religijnych). Natomiast resentymenty egipskie miały swe intelektualne źródło prawdopodobnie wśród elity egipskiej, głównie kapłanów. Tworzyli oni narrację antyżydowską, podtrzymywali ją w pamięci Egipcjan i wykorzystywali w dogodnym momencie dla wzniecenia rozruchów przeciw Żydom. Niechętny wobec Żydów przekaz zachował się także w literaturze egipskiej. Wiele wskazuje jednak na to, iż toposy zdecydowanie antyżydowskie były efektem celowych redakcji tekstu.

Słowa kluczowe:

Egipt, Aleksandria, diaspora, Stary Testament, synkretyzm, stosunki społeczne

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Nakonieczny, R. (2022). Żydzi jako uchodźcy i przybysze w Egipcie. Kwesta resentymentów egipskich. Studia Gdańskie, 51, 101–111. https://doi.org/10.26142/stgd-2022-023

Cited by / Share

Bibliografia

Aramaic Papyri of the fifth century B. C., red. Cowley A.E., Oxford 1923 (cytowane jako CAP z podaniem numeru papirusu).
Google Scholar

Barclay J. M. G., Jews in the mediterranean diaspora. From Alexander to Trajan (323 BCE-117 CE), Berkeley–Los Angeles–London 1996.
Google Scholar

Bohak G., CPJ III, 520. The Egyptian reaction to Onias' temple, "Journal of Jewish Studies" 26 (1995), s. 32–41.
Google Scholar

Collins J. J., Between Athens and Jerusalem. Jewish Identity in the hellenistic Diaspora, Michigan–Cambridge 2000.
Google Scholar

Conzelmann H., Heiden, Juden, Christen. Auseinandersetzungen in der Literatur der hellenistisch-römischen Zeit, Tübingen 1981.
Google Scholar

Corpus Papyrorum Judaicarum, red. Tcherikover V., Fuchs A., t. 1–3, Cambridge 1957–1964 (cytowane jako CPJ z podaniem tomu i numeru papirusu).
Google Scholar

Dunand F., The religious system at Alexandria, (w:) Ogden D. (red.), A Companion to Greek religion, Hoboken 2007, s. 253–263.
Google Scholar

Gabba E., The growth of anti-Judaism or the Greek attitude towards Jews, (w:) Davies W. D., Finkelstein L. (red.), The Cambridge history of Judaism, t. 2, The hellenistic age, s. 614–656, Cambridge 1989.
Google Scholar

Frankfurter D., Lest Egypt's city be deserted. Religion and ideology in the Egyptian response to the Jewish revolt (116–117 C.E.), "Journal of Jewish Studies" 43 (1992), s. 203–220.
Google Scholar

Gager J. G., Moses in Graeco-Roman Paganism, Nashville – New York 1972.
Google Scholar

Gruen, E. S., Diaspora. Jews amidst Greeks and Romans, Cambridge 2002.
Google Scholar

Mélèze-Modrzejewski, J, .Żydzi nad Nilem. Od Ramzesa II do Hadriana, Kraków 2000.
Google Scholar

Mendels D., The polemical character of Manetho's Aegyptiaca, "Studia Hellenistica" 30 (1990), s. 91–110.
Google Scholar

Nims Ch. F., Steiner R. C., A paganized version of Psalm 20: 2–6 from the Aramaic text in demotic script, "Journal of the American Oriental Society" 103 (1983), s. 261–274.
Google Scholar

Niwiński, A., Bóstwa, kulty i rytuały starożytnego Egiptu, Warszawa 1993.
Google Scholar

Porten B.,The Jews in Egypt, (w:) Davies W. D., Finkelstein L., The Cambridge history of Judaism, t. 1, Introduction. The Persian period, s. 372–400, Cambridge 1984.
Google Scholar

Schäfer P., Judeophobia. Attitudes Toward the Jews in the Ancient World, Harvard 1988.
Google Scholar

Schimanowski G., Juden und Nichtjuden in Alexandrien: Koexistenz und Konflikte bis zum Pogrom unter Trajan (117 n. Chr.), Münster 2006.
Google Scholar

Świderkówna A., Bogowie zeszli z Olimpu, Warszawa 1991.
Google Scholar

Yavetz Z., Judenfeindschaft in der Antike, München 1997.
Google Scholar

Walbank, F. W., Hellenistic world, Harvard 1993.
Google Scholar

Wipszycka E., Bravo B., Historia starożytnych Greków, t. 3, Okres hellenistyczny, Warszawa 1992.
Google Scholar

Wolski, J., Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 2002.
Google Scholar