Walory historyczno-kulturowe i artystyczne kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni

Jacek Bramorski

doi:10.26142/stgd-2024-007

Published: 2024-12-20

Vol. 54 (2024)

Historical, Cultural and Artistic Values of the Church of the Sacred Heart of Jesus in Gdynia

Jacek Bramorski

Gdańsk Studies

Section: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2024-007

Abstract

The article deals with the issue of cultural-historical and artistic values of the church dedicated to the Sacred Heart of Jesus in Gdynia. This church is one of the first churches built after the war in Gdynia. It is a testimony to the faith and determination of the parish priest Father Hilar Jastak, the parishioners and inhabitants of the city. The church was built despite the harassment of the then communist authorities as a votive offering on the occasion of the 1000th anniversary of the Baptism of Poland. It is the work of outstanding architects: Prof. Jan Borowski and Prof. Leopold Taraszkiewicz, who gave it a monumental, modernist character. The decoration of the church is also very valuable in artistic terms, which is largely due to the magnificent mosaics by the Gdansk sculptor Boguslaw Marshal. The church is a witness to important historical events. Here is the Chapel of Shipyard Workers, Port Workers and People of the Sea, where memorabilia of the drama of December 1970 and August 1980 are stored. All this led to the inclusion of the church in the register of monuments in 2015. Then began conservation work aimed at restoring the original beauty of this famous sanctuary called the “Pearl of Gdynia Modernism”.

Keywords:

the church of the Sacred Heart of Jesus in Gdynia, Fr. Hilary Jastak, modernism, conservation of monuments

Most read articles by the same author(s)

Jacek Bramorski, The Ancient Sources of Musical Aesthetics , Gdańsk Studies: Vol. 46 (2020)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Bramorski, J. (2024). Historical, Cultural and Artistic Values of the Church of the Sacred Heart of Jesus in Gdynia. Gdańsk Studies, 54, 97–108. https://doi.org/10.26142/stgd-2024-007

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Abramowicz, A. 2021. Betonowe świątynie. Powojenne kościoły śródmieścia Gdyni. W: Gdyńskie perły, czyli więcej niż modernizm, Gdynia: Muzeum Miasta Gdyni, 58-93.
Google Scholar

Barton-Piórkowska, J. 2015. Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego – Kościół rzymskokatolicki parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Gdańsk: Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Google Scholar

Bednarska, B. 2006. Dulny Bernard. W: M. Sokołowska (red.), Encyklopedia Gdyni, Gdynia: Verbi Causa, 156.
Google Scholar

Bramorski, J. 2024, Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa jako modernistyczny zabytek Gdyni, Renowacje i Zabytki 3, 96-103.
Google Scholar

Bruno, F. 2005. Żelbetowe katedry dekady monumentalizmu. Odwołania do gotyku w polskiej architekturze lat trzydziestych XX wieku, Ikonotheka 19, 87-102.
Google Scholar

Brzeziński, P. 2010. Ballada o Janku Wiśniewskim, Biuletyn IPN. Pismo o najnowszej historii Polski 12, 75-79.
Google Scholar

Ciemnołoński, J. i Stankiewicz, J. 1990. Architekt Jan Borowski (1890-1966), Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 35(3-4), 243-252.
Google Scholar

Eisler, J. 2000. Grudzień 1970. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa: Sensacje XX wieku.
Google Scholar

Gromnicka, A. 2012. Wokół projektu Bazyliki Morskiej w Gdyni – dyskusje i polemiki. W: D. Konstantynów i M. Omilanowska (red.), Polska nad Bałtykiem. Konstruowanie identyfikacji kulturowej państwa nad morzem 1918–1939, Gdańsk: Wyd. słowo/obraz terytoria, 184-197.
Google Scholar

Hirsch, R. 2021. Ochrona i konserwacja historycznej architektury modernistycznej Gdyni, Gdańsk: Wyd. Politechniki Gdańskiej.
Google Scholar

Kołodziej, A. 2010. Gdyńscy komunardzi. Sierpień 1980 w Stoczni Gdynia, Warszawa: Wyd. Presspublica.
Google Scholar

Kwiatkowska, W. 1991, My trzymamy z Bogiem, Gdynia: Urząd Miejski w Gdyni.
Google Scholar

Mackiewicz, H. 2023, Zabytek Zadbany AD 2023, Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar

Majewski, T. i Niedostatkiewicz, M. 2017. Techniczne uwarunkowania remontu wieży dzwonnicy Kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni. W: M. Kaszyńska (red.), Awarie budowlane. Zapobieganie, diagnostyka, naprawy, rekonstrukcje, Szczecin: Wyd. Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, 195-204.
Google Scholar

Niedostatkiewicz, M. i Bramorski, J. 2023. Revitalizing the Sacral Complex of the Parish of the Sacred Heart of Jesus in Gdynia: A Comprehensive Restoration Project in Alignment with Monument Conservator's Guidelines and Technical Prerequisites, Modern Engineering 2, 19-48.
Google Scholar

Niedostatkiewicz, M. 2023. Prace remontowo-naprawcze w obiektach zabytkowych. Wybrane przykłady, Pelplin: Bernardinum.
Google Scholar

Pasternak, P. 2017. Gdyński olbrzym, czyli organy Zygmunta kamińskiego w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni. W: J. Bramorski (red.), Tożsamość muzyki sakralnej w dialogu z kulturą współczesną, Gdańsk: Wyd. Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki, 251-285.
Google Scholar

Sadowska, D. 2012. Rola i znaczenie strajków sierpniowych w Gdyni, Zeszyty Gdyńskie 7, 211-214.
Google Scholar

Sadowska, D. 2018. Niezłomny Kaszëba. Ksiądz Hilary Jastak (1914-2000), Biuletyn IPN. Pismo o najnowszej historii Polski 12, 80-91.
Google Scholar

Sadowska, D. 2020. Jak trwoga, to do księdza Jastaka. Biuletyn IPN. Pismo o najnowszej historii Polski 12, 94-101.
Google Scholar

Sołtysik, M. J. 2019. Kościoły międzywojennej Gdyni – kontekst urbanistyczny i architektura. W: M.J. Sołtysik, R. Hirsch (red.), Architektura XX wieku, jej badania i popularyzacja w Gdyni i w Europie, Gdynia – Gdańsk: Urząd Miasta Gdyni, 193-202.
Google Scholar

Sołtysik, M. 1993. Gdynia miasto dwudziestolecia międzywojennego. Urbanistyka i architektura, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, art. 3. pkt 1, Dz.U. 2003 nr 162 poz. 1568.
Google Scholar

Wąsowicz, J. 2009. Posługa duszpasterska ks. Prałata Hilarego Jastaka podczas strajków gdyńskich stoczniowców i portowców w czasie Sierpnia ’80, Zeszyty Gdyńskie 4, 89-139.
Google Scholar

Więckowiak, J. 2000. Kościół Katolicki w Gdyni, Gdynia- Pelplin: Bernardinum.
Google Scholar

Wójcicki, K. 2014. Rozmowy z księdzem Hilarym Jastakiem, Gdynia: Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna.
Google Scholar