Abstrakt

Klemens Szaniawski, mimo że kojarzony z filozofią nauki i logiką, w swoich rozważaniach zajmuje się również teorią decyzji i wskazuje na jej związek z zagadnieniami etycznymi. Wychodząc od pojęciowego i językowego powiązania między teorią decyzji a etyką, poszukuje dalszych ich relacji, które poddaje analizie.
    W artykule pokazano przydatność twierdzeń teorii decyzji nie tylko do analizy zagadnień etycznych, ale także wyborów działania (podejmowania decyzji), które ściśle są związane z podmiotem etycznym. Po pierwsze, wskazano, że pojęcie racjonalności jest istotnym elementem wiążącym proces decyzyjny z etyką. Po drugie, pojęcie decyzji zawiera dwa elementy: wybór działania i postanowienie jego realizacji. Decyzja jest zrelatywizowana do celu, cel zaś determinuje działanie podmiotu, a sam wybór uwzględnia przekonania i wartościowanie decydenta. Po trzecie, rozumienie pojęcia decyzji wiąże się z podmiotem, który posiada pewien charakter i formuje go podczas podejmowania decyzji. Co więcej, w konkretnych decyzjach podmiotu, uwidoczniają się jego cele, środki i motywy. Dlatego włączenie teorii decyzji do analizy osobowości podmiotu i definiowania tożsamości pozwala na uzyskanie wielostronnej wiedzy na temat człowieka.
    W nowym spojrzeniu na zagadnienie całego procesu decyzyjnego wskazano na możliwość pragmatycznego zastosowania pojęć teorii decyzji w etyce. By określić przydatność aparatury pojęciowej teorii decyzji w praktyce, posłużono się przykładami zaczerpniętymi z nauk prawnych i medycyny.