Stworzenie i ewolucja – dwa „puzzle” chrześcijańskiego światopoglądu

Marcin Napadło

doi:10.21697/2019.55.1.05

Opublikowane: 2019-11-09

Tom 55 Nr 1 (2019)

Stworzenie i ewolucja – dwa „puzzle” chrześcijańskiego światopoglądu

Marcin Napadło

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/2019.55.1.05

Abstrakt

Problem relacji między religią i nauką, rozumiany jako relacja między doktryną chrześcijańską i naukami przyrodniczymi, jest dzisiaj powszechnie znany i dyskutowany. Artykuł podejmuje bardzo praktyczne zagadnienie, jakim jest formowanie oraz rewidowanie światopoglądu chrześcijańskiego w kontekście spotkania się w człowieku religijnym dwóch wielkich idei: stworzenia i ewolucji. Wychodząc od zaproponowanej definicji światopoglądu, w artykule zostanie ukazany fundamentalny rys światopoglądu chrześcijańskiego oraz jego istotne cechy. Dopiero w takim świetle próbuje się przedstawić propozycję interpretacji spotkania i wzajemnego oddziaływania idei stworzenia i ewolucji. Zaproponowana relacja dialogu jest drogą do zdobywania dojrzałej postawy względem rzeczywistości zarówno dla człowieka religijnego, jak i dla ludzi uprawiających nauki przyrodnicze. Jednocześnie jest to propozycja, która, prowadząc do wewnętrznej integracji człowieka, może stać się odpowiedzią na niektóre współczesne kryzysy kultury.

Słowa kluczowe:

stworzenie, ewolucja, kreacjonizm, ewolucjonizm, kosmologia, światopogląd chrześcijański, Nauka i Religia

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Napadło, M. (2019). Stworzenie i ewolucja – dwa „puzzle” chrześcijańskiego światopoglądu. Studia Philosophiae Christianae, 55(1), 97–128. https://doi.org/10.21697/2019.55.1.05

Cited by / Share

Bibliografia

Adamski A., Ciągła potrzeba dialogu filozofii z teologią na przykładzie Sprawy Galileusza, w: Człowiek z przełomu wieków w refleksji filozofii dialogu, red. J. Baniak, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Teologiczny, Poznań 2002, 309–319.
Google Scholar

Arystoteles, Metafizyka, tłum. z gr. K. Leśniak, PWN, Warszawa 1983.
Google Scholar

Augustyn św., Przeciwko Manichejczykom komentarz do Księgi Rodzaju, w: Pisma przeciw Manichejczykom, (seria: Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, t. XXV), tłum. z łac. J. Sulowski, ATK, Warszawa 1980.
Google Scholar

Auvray P., Stworzenie, w: Słownik Teologii Biblijnej, red. X. Leon-Dufour, tłum. z fr. K. Romaniuk, Pallotinum, Poznań 1994, 907–913.
Google Scholar

Baranowski M., „Chwała Pana napełnia Jego dzieło” (Syr 42,16b). Wysławianie Stwórcy i dzieła stworzenia w psalmach i księgach mądrościowych, Lumen vitae 1(2000), 137–151.
Google Scholar

Bartnik Cz., Fideizm w teologii, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 3, red. A. Maryniarczyk, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2002, 428–429.
Google Scholar

Bavel T. van, The Creator and the Integrity of Creation in the Fathers of the Church, Augustinian Studies 21(1990), 1–33.
Google Scholar

Bocheński I.M., Filozofia a światopogląd, Znak 37(1985)5, 3–17.
Google Scholar

Bronk A., Podstawy nauk o religii, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2003.
Google Scholar

Brzegowy T., Kosmologia (kosmogonia) biblijna, w: Duch i Oblubienica mówią: Przyjdź, red. W. Chrostowski, Vocatio, Warszawa 2001.
Google Scholar

Brzegowy T., Pięcioksiąg Mojżesza. Wprowadzenie i egzegeza Księgi Rodzaju 1 – 11, Biblos, Tarnów 2002.
Google Scholar

Chlewiński Z., Fideizm w filozofii, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 3, red. A. Maryniarczyk, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2002, 427–428.
Google Scholar

Dłubacz W., Światopogląd, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 9, red. A. Maryniarczyk, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2008, 346–347.
Google Scholar

Evolution after Darwin, t. III: Issues in evolution, red. S. Tax, Ch. Calender, Chicago – Londyn 1960.
Google Scholar

Evolution and Creation, red. E. McMullin, University of Notre Dame Press, Notre Dame 1985.
Google Scholar

Fabbri M.V., Creazione e salvezza nel libro della Sapienza. Esegesi di Sap 1,13–15, Roma 1998.
Google Scholar

Golbiak J., Początek Wszechświata w kosmologii kwantowej, w: Filozofia przyrody, (Seria: Dydaktyka filozofii, t. 3), red. S. Janeczek, A. Starościc, D. Dąbek, J. Herda, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013, 255–279.
Google Scholar

Gołębiewski M., Idea stworzenia w Biblii Hebrajskiej i teologii żydowskiej, w: Dzieci jednego Boga. Praca zbiorowa uczestników seminarium naukowego w Spertus College of Judaica w Chicago (1989), red. W. Chrostowski, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1991, 53–71.
Google Scholar

Grzybek S., Teologia kapłańskiego opisu stworzenia świata (Rdz 1,1 – 2,4a), w: Początek świata – Biblia a nauka, red. M. Heller, M. Drożdż, Biblos, Tarnów 1998.
Google Scholar

Hawking S.W., Krótka historia czasu. Od wielkiego wybuchu do czarnych dziur, tłum. z ang. P. Amsterdamski, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2015.
Google Scholar

Hawking S.W., Mlodinov L., Jeszcze krótsza historia czasu, tłum. z ang. J. Bieroń, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2007.
Google Scholar

Heller M., Filozofia kosmologii. Wprowadzenie, Copernicus Centre Press, Kraków 2013.
Google Scholar

Heller M., Granice kosmosu i kosmologii, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2005.
Google Scholar

Heller M., Pabjan T., Elementy filozofii przyrody, Copernicus Centre Press, Kraków 2014.
Google Scholar

Heller M., Pabjan T., Stworzenie i początek wszechświata. Teologia – Filozofia – Kosmologia, Copernicus Centre Press, Kraków 2014.
Google Scholar

Heller M., Sens życia i sens wszechświata. Studia z teologii współczesnej, Copernicus Centre Press, Kraków 2015.
Google Scholar

Heller M., Usprawiedliwienie Wszechświata, Kraków 1984.
Google Scholar

Heller M., Życiński J., Dylematy ewolucji, Copernicus Centre Press, Kraków 2016.
Google Scholar

Interpretacja Biblii w Kościele. Przemówienie Ojca Świętego Jana Pawła II oraz Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej, Pallottinum, Poznań 1994.
Google Scholar

Jan Paweł II, Komentarz do Ksiąg Starego Testamentu, oprac. M. Czekański, Wydawnictwo M., Kraków 2012.
Google Scholar

Jan Paweł II, Sprawa Galileusza lekcją dla współczesnych, przekł. polski, L’Osservatore Romano (1993)1, 23–26.
Google Scholar

Kamiński S., Światopogląd – Religia – Teologia. Zagadnienia filozoficzne i metodologiczne, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1998.
Google Scholar

Kosek J., Model budowy świata według Księgi Hioba [Hi 26,5–13], w: Z badań nad Biblią, red. T. Jelonek, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 2003, 189–218.
Google Scholar

Lubański M., Światopogląd, w: Katolicyzm A–Z, red. Z. Pawlak, Poznań 1997, 362–364.
Google Scholar

Łach S., Księga Rodzaju. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Pallottinum, Poznań 1962.
Google Scholar

Maryniarczyk A., Creatio ex nihilo, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 2, red. A. Maryniarczyk, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2001, 306–318.
Google Scholar

McGrath A., Nauka i religia, tłum. z ang. M. Chojnacki, WAM, Kraków 2009.
Google Scholar

McMullin E., Ewolucja i stworzenie, tłum. z ang. J. Rodzeń, Copernicus Centre Press, Kraków 2014.
Google Scholar

Pabjan T., Czy nauka dowodzi istnienia Boga? Naukowa apologetyka Piusa XII, Studia Philosophiae Christianae 45(2009)2, 277–294.
Google Scholar

Pius XII, Dowody istnienia Boga w świetle nowoczesnej nauki, w: Dokumenty Nauki Kościoła, seria III, t. 2, red. T. Dobrowolski, Londyn 1952.
Google Scholar

Poniży B., Pojęcie stworzenia w leksyce i argumentowaniu Księgi Mądrości, w: Słowo pojednania. Księga Pamiątkowa z okazji siedemdziesiątych urodzin Księdza Michała Czajkowskiego, red. J. Warzecha, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2004, 82–96.
Google Scholar

Romaniuk K., Zagadnienie naturalnego poznania Boga według Rz 1,18–33, Rocznik Teologii Katolickiej 24(1977)1, 59–68.
Google Scholar

Stępień A.B., Wstęp do filozofii, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001.
Google Scholar

Szulakiewicz M., Poszukiwania metafizyczne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2014.
Google Scholar

Ślaga S.W., Ewolucjonizm, w: Katolicyzm A–Z, red. Z. Pawlak, Poznań 1997, 117–119.
Google Scholar

Świerczek E., Poznanie Boga według Pisma Świętego. Czy Mdr 13,1–9 i Rz 1,18–23 oraz późna tradycja żydowska uzupełniają ogólną naukę biblijną na temat poznania Boga?, Przegląd Kalwaryjski 11–12(2007–2008), 25–47.
Google Scholar

Tempczyk M., Przyrodniczy obraz świata – standardowy model ewolucji Wszechświata, w: Filozofia przyrody, (Seria: Dydaktyka filozofii, t. 3), red. S. Janeczek, A. Starościc, D. Dąbek, J. Herda, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013, 231–254.
Google Scholar

Tomasz z Akwinu, O wieczności świata, w: Tomasz z Akwinu, Dzieła wybrane, tłum. z łac. J. Salij, W Drodze, Poznań 1984.
Google Scholar

Turek J., Kosmologia, w: Powszechna Encyklopedia Filozoficzna, t. 5, red. A. Maryniarczyk, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2004, 885–889.
Google Scholar

Wildiers N.M., Obraz świata a teologia. Od średniowiecza do dzisiaj, tłum. z niem. J. Doktór, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985.
Google Scholar

Wszołek S., Racjonalność wiary, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2003.
Google Scholar

Zon J., Ewolucja i ewolucjonizm, w: Filozofia przyrody, (Seria: Dydaktyka filozofii, t. 3), red. S. Janeczek, A. Starościc, D. Dąbek, J. Herda, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013, 87–113.
Google Scholar

Zon J., Ewolucja, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 3, red. A. Maryniarczyk, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2003, 331–335.
Google Scholar

Zon J., Ewolucjonizm, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 3, red. A. Maryniarczyk, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2003, 335–351.
Google Scholar