Krytyka idei „bezwyznaniowości” w ujęciu Wojciecha Dzieduszyckiego

Arkadiusz Lao

doi:10.21697/spch.2020.56.1.02

Opublikowane: 2020-03-31

Tom 56 Nr 1 (2020)

Krytyka idei „bezwyznaniowości” w ujęciu Wojciecha Dzieduszyckiego

Arkadiusz Lao

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/spch.2020.56.1.02

Abstrakt

W niniejszym artykule ukazana została polemika polskiego filozofa Wojciecha Dzieduszyckiego (1848–1909) z jednym z postępowych haseł głoszonych w XIX wieku. Hasło to sam Dzieduszycki określił jako „bezwyznaniowość”. Autor artykułu analizuje argumentację Dzieduszyckiego co do negatywnych skutków wyrugowania religii z życia publicznego, zarówno w przeszłości, jak i w czasach mu współczesnych, a także ukazuje pozytywną rolę religii w życiu jednostek, państw, narodów, a nawet całych cywilizacji. Bez religii bowiem, twierdził polski myśliciel, społeczności degradują się i obumierają. Ciekawa, a współcześnie bardzo ważna dyskusja o roli religii w życiu społecznym, została w artykule zestawiona z propagowaną przez Dzieduszyckiego ideą „mesjanizmu polskiego” (jako właściwej odpowiedzi na kryzys cywilizacyjny), jak również z obecnymi dziś w kulturze i polityce propozycjami radykalnej laicyzacji.

-------------

Zgłoszono: 11/11/2019. Zrecenzowano: 29/12/2019. Zaakceptowano do publikacji: 16/01/2020

Słowa kluczowe:

religia, bezwyznaniowość, państwo, społeczeństwo, naród, mesjanizm polski, idea postępu, cywilizacja

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Lao, A. (2020). Krytyka idei „bezwyznaniowości” w ujęciu Wojciecha Dzieduszyckiego. Studia Philosophiae Christianae, 56(1), 28–53. https://doi.org/10.21697/spch.2020.56.1.02

Cited by / Share

Bibliografia

Comte-Sponville A., Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości bez Boga, tłum. z fr. E. Aduszkiewicz, Wydawnictwo „Czarna Owca”, Warszawa 2011.
Google Scholar

Daszyk K.K., Osobliwy Podolak, W kręgu myśli historiozoficznej i społeczno-politycznej Wojciecha hr. Dzieduszyckiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1993.
Google Scholar

Delbanco A., The Real American Dream: A Meditation on Hope, Harvard University Press 2000.
Google Scholar

Dobbelaere K., Sekularyzacja. Trzy poziomy analizy, tłum. z fr. R. Babińska, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2008.
Google Scholar

Durkheim E., Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, tłum. z ang. A. Zadrożyńska, PWN, Warszawa 1990.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Dokąd nam iść wypada?, w: Tenże, Dokąd nam iść wypada? Mesjanizm polski a prawda dziejów, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2012.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Listy czytelnika, Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta, Lwów 1893.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Listy o wychowaniu, Nakładem autora drukarnia Piller i Spółka, Lwów 1892.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Listy ze wsi, seria I-II, Nakładem „Gazety Narodowej” drukarnia Piller i Spółka, Lwów 1889–1890.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Mesjanizm polski a prawda dziejów, w: Tenże, Dokąd nam iść wypada?; Mesjanizm polski a prawda dziejów, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2012.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Wiek XIX, Główny Skład w Księgarni Spółki Wydawniczej Polskiej, Kraków 1900.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Uczone fantazje, Drukarnia „Czasu”, Kraków 1871.
Google Scholar

Eagleton T., Rozum, wiara i rewolucja. Refleksje nad debatą o Bogu, tłum. z ang. W. Usakiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
Google Scholar

Gauchet M., Religia i demokracja, tłum. z fr. M. Warchala, Przegląd Polityczny (2013)118, 82–85.
Google Scholar

Grzybowski J., Religia jako więź – zwodnicza nadzieja polityki, Studia Philosophiae Christianae 47(2011)2, 209–229.
Google Scholar

Grzybowski J., Szukając światła w nocy świata. Rozważania o kulturze, polityce i religii, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2018.
Google Scholar

Halik T., Europa pomiędzy laickością a chrześcijaństwem, Więź (2011)2-3, 127–133.
Google Scholar

Jakubiec T., Wojciech Dzieduszycki. Pisarz, estetyk, filozof, Księgarnia Akademicka, Kraków 2009.
Google Scholar

Kelly J.N.D., Encyklopedia papieży, tłum. z ang. T. Szafrański, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1997, 435–438.
Google Scholar

Kosiecka-Pajewska A., Zachowawcza myśl polityczna w Galicji w latach 1864–1914, Wydawnictwo Naukowe im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2002.
Google Scholar

Krasiński Z., Przedświt, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1924.
Google Scholar

Kruszyńska S., Zrozumieć niewiarę. Filozoficzne wyznania niewiary w nowożytnej myśli francuskiej, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
Google Scholar

Lilla M., Bezsilny Bóg. Religia, polityka i nowoczesny Zachód, tłum. z ang. J. Mikos, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2009.
Google Scholar

Majka J., Katolicka Nauka Społeczna. Studium Historyczno-doktrynalne, Wydawnictwo Fundacja Jana Pawła II. Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej, Rzym 1986.
Google Scholar

Pfeil H., Tragizm negacji Boga, tłum. z niem. A. Chojecki, Nakładem Księgarni św. Jacka, Katowice 1947.
Google Scholar

Ritzer G., Magiczny świat konsumpcji, tłum. z ang. L. Stawowy, Warszawskie Wydawnictwo Literackie „Muza”, Warszawa 2009.
Google Scholar

Szulakiewicz M., Religia i czas, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2008.
Google Scholar

Valadier P., Nędza polityki i moc religii, tłum. z fr. T. Żeleźnik, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2010.
Google Scholar

Wallace R.A., Èmile Durkheim and the Civil Religion Concept, Review of Religious Research 18(1977), 287–290.
Google Scholar

Zawojska T. Dzieduszycki Wojciech, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. II, red. A. Maryniarczyk, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2001, 788–794.
Google Scholar

Zawojska T., Ku chrześcijańskiej wspólnocie Europy. Refleksje myślicieli polskich z początku XX stulecia. W. Dzieduszycki i M. Zdziechowski, w: Światopoglądowe odniesienia filozofii polskiej, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011, 269–289.
Google Scholar

Zawojska T., Od epistemologii do historiozofii. Poglądy filozoficzne Wojciecha Dzieduszyckiego, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011.
Google Scholar

Zawojska T., Religijno-patriotyczne podstawy narodowych aspiracji Polaków u progu XX stulecia w świetle poglądów Wojciecha Dzieduszyckiego, Cywilizacja. O nauce, moralności, sztuce i religii (2014)48, Fundacja Servire Instytut Edukacji Narodowej, Kraków 2014, 29–42.
Google Scholar