Krytyka idei „bezwyznaniowości” w ujęciu Wojciecha Dzieduszyckiego

Arkadiusz Lao

doi:10.21697/spch.2020.56.1.02

Published: 2020-03-31

Vol. 56 No. 1 (2020)

A critical analysis of Wojciech Dzieduszycki’s idea of “irreligiousness”

Arkadiusz Lao

Studia Philosophiae Christianae

Section: Papers

https://doi.org/10.21697/spch.2020.56.1.02

Abstract

This article considers the polemic of the Polish philosopher Wojciech Dzieduszycki (1848–1909) against one of the progressive slogans of the 19th century. Dzieduszycki himself described this slogan as „irreligiousness”. This paper analyses Dzieduszycki’s arguments regarding the negative consequences following the exclusion of religion from the public sphere, in both past and Dzieduszycki’s times, and also shows the extremely positive role of religion in the lives of individuals, states, nations, and even entire civilizations. Without religion, the Polish thinker claimed, communities degrade and die. An interesting and nowadays very important discussion about the role of religion in social life has been paired in the article with the idea of „Polish messianism” disseminated by Dzieduszycki. (as an appropriate response to the civilisational crisis), as well as with the radical secularism in our current culture and politics.

-------------

Received: 11/11/2019. Reviewed: 29/12/2019. Accepted: 16/01/2020

Keywords:

religion, irreligiousness, state, society, nation, Polish messianism, the idea of progress, civilization

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Lao, A. (2020). A critical analysis of Wojciech Dzieduszycki’s idea of “irreligiousness”. Studia Philosophiae Christianae, 56(1), 28–53. https://doi.org/10.21697/spch.2020.56.1.02

Cited by / Share

References

Comte-Sponville A., Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości bez Boga, tłum. z fr. E. Aduszkiewicz, Wydawnictwo „Czarna Owca”, Warszawa 2011.
Google Scholar

Daszyk K.K., Osobliwy Podolak, W kręgu myśli historiozoficznej i społeczno-politycznej Wojciecha hr. Dzieduszyckiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1993.
Google Scholar

Delbanco A., The Real American Dream: A Meditation on Hope, Harvard University Press 2000.
Google Scholar

Dobbelaere K., Sekularyzacja. Trzy poziomy analizy, tłum. z fr. R. Babińska, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2008.
Google Scholar

Durkheim E., Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, tłum. z ang. A. Zadrożyńska, PWN, Warszawa 1990.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Dokąd nam iść wypada?, w: Tenże, Dokąd nam iść wypada? Mesjanizm polski a prawda dziejów, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2012.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Listy czytelnika, Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta, Lwów 1893.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Listy o wychowaniu, Nakładem autora drukarnia Piller i Spółka, Lwów 1892.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Listy ze wsi, seria I-II, Nakładem „Gazety Narodowej” drukarnia Piller i Spółka, Lwów 1889–1890.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Mesjanizm polski a prawda dziejów, w: Tenże, Dokąd nam iść wypada?; Mesjanizm polski a prawda dziejów, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2012.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Wiek XIX, Główny Skład w Księgarni Spółki Wydawniczej Polskiej, Kraków 1900.
Google Scholar

Dzieduszycki W., Uczone fantazje, Drukarnia „Czasu”, Kraków 1871.
Google Scholar

Eagleton T., Rozum, wiara i rewolucja. Refleksje nad debatą o Bogu, tłum. z ang. W. Usakiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
Google Scholar

Gauchet M., Religia i demokracja, tłum. z fr. M. Warchala, Przegląd Polityczny (2013)118, 82–85.
Google Scholar

Grzybowski J., Religia jako więź – zwodnicza nadzieja polityki, Studia Philosophiae Christianae 47(2011)2, 209–229.
Google Scholar

Grzybowski J., Szukając światła w nocy świata. Rozważania o kulturze, polityce i religii, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2018.
Google Scholar

Halik T., Europa pomiędzy laickością a chrześcijaństwem, Więź (2011)2-3, 127–133.
Google Scholar

Jakubiec T., Wojciech Dzieduszycki. Pisarz, estetyk, filozof, Księgarnia Akademicka, Kraków 2009.
Google Scholar

Kelly J.N.D., Encyklopedia papieży, tłum. z ang. T. Szafrański, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1997, 435–438.
Google Scholar

Kosiecka-Pajewska A., Zachowawcza myśl polityczna w Galicji w latach 1864–1914, Wydawnictwo Naukowe im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2002.
Google Scholar

Krasiński Z., Przedświt, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1924.
Google Scholar

Kruszyńska S., Zrozumieć niewiarę. Filozoficzne wyznania niewiary w nowożytnej myśli francuskiej, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
Google Scholar

Lilla M., Bezsilny Bóg. Religia, polityka i nowoczesny Zachód, tłum. z ang. J. Mikos, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2009.
Google Scholar

Majka J., Katolicka Nauka Społeczna. Studium Historyczno-doktrynalne, Wydawnictwo Fundacja Jana Pawła II. Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej, Rzym 1986.
Google Scholar

Pfeil H., Tragizm negacji Boga, tłum. z niem. A. Chojecki, Nakładem Księgarni św. Jacka, Katowice 1947.
Google Scholar

Ritzer G., Magiczny świat konsumpcji, tłum. z ang. L. Stawowy, Warszawskie Wydawnictwo Literackie „Muza”, Warszawa 2009.
Google Scholar

Szulakiewicz M., Religia i czas, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2008.
Google Scholar

Valadier P., Nędza polityki i moc religii, tłum. z fr. T. Żeleźnik, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2010.
Google Scholar

Wallace R.A., Èmile Durkheim and the Civil Religion Concept, Review of Religious Research 18(1977), 287–290.
Google Scholar

Zawojska T. Dzieduszycki Wojciech, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. II, red. A. Maryniarczyk, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2001, 788–794.
Google Scholar

Zawojska T., Ku chrześcijańskiej wspólnocie Europy. Refleksje myślicieli polskich z początku XX stulecia. W. Dzieduszycki i M. Zdziechowski, w: Światopoglądowe odniesienia filozofii polskiej, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011, 269–289.
Google Scholar

Zawojska T., Od epistemologii do historiozofii. Poglądy filozoficzne Wojciecha Dzieduszyckiego, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011.
Google Scholar

Zawojska T., Religijno-patriotyczne podstawy narodowych aspiracji Polaków u progu XX stulecia w świetle poglądów Wojciecha Dzieduszyckiego, Cywilizacja. O nauce, moralności, sztuce i religii (2014)48, Fundacja Servire Instytut Edukacji Narodowej, Kraków 2014, 29–42.
Google Scholar