Projekt „teologii” ewolucyjnej Edwarda D. Cope’a

Michał Wagner

doi:10.21697/spch.2021.57.A.11

Opublikowane: 2021-12-31

Tom 57 Nr 2 (2021)

Projekt „teologii” ewolucyjnej Edwarda D. Cope’a

Michał Wagner

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/spch.2021.57.A.11

Abstrakt

Edward Dinker Cope (1840-1897) był jednym z najbardziej wpływowych przyrodników XIX wieku, który doprowadził do rozwoju amerykańskiej paleontologii oraz popularyzacji teorii ewolucji Lamarcka. Teorię tę rozwinął pod postacią autorskiej koncepcji psycholamarkizmu. Jednym z pomijanych wątków jego biografii są jego poglądy filozoficzne. Zdaniem Cope’a teologia naturalna powinna zostać zreformowana przez wprowadzenie do niej nowych założeń filozoficznych, zgodnych z formującą się nauką ewolucjonizmu. Cope proponował stworzenie nowej „teologii”, która miała się opierać na jego koncepcji ewolucji kierowanej świadomością, jak również doborem naturalnym. W artykule przeanalizowano filozoficzne propozycje Cope’a oraz ukazano, w jaki sposób zreinterpretował mechanizm selekcji, wpisując go w swoją teleologiczną wizję procesu ewolucyjnego. Zdaniem Cope’a człowiek, posiadając wolną wolę, jest w stanie kierować swoją ewolucją, lecz nie ma gwarancji tego, że będzie w stanie przetrwać. Teza ta miała charakter teologiczny w dziełach Cope’a, który w nieprzystosowaniu widział odpowiednik grzechu, a ten z kolei eliminowany był przez dobór naturalny. W ten sposób akceptacja Boga stawała się jedyną drogą gwarantującą przetrwanie. Jednak ta konkluzja doprowadziła Cope’a do racjonalizacji rasizmu, gdyż widział on w wyzysku innych ras skutki ich ewolucyjnej degeneracji. Poglądy Cope’a odzwierciedlają współczesne problemy, jakie można zauważyć w naukach społecznych, jeśli odwołują się do mechanizmu doboru naturalnego.

---------------

Zgłoszono: 29/08/2021. Zrecenzowano: 11/10/2021. Zaakceptowano do publikacji: 25/10/2021.

Słowa kluczowe:

Edward Dinker Cope, ewolucja, Karol Darwin, neolamarkizm, zaćmienie darwinizmu

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wagner, M. (2021). Projekt „teologii” ewolucyjnej Edwarda D. Cope’a. Studia Philosophiae Christianae, 57(2), 101–124. https://doi.org/10.21697/spch.2021.57.A.11

Cited by / Share

Bibliografia

Agassiz, L. (1849). Lectures on comparative embryology, delivered before The Lowell Institute, in Boston, December and January, 1848-9. Boston: Henrz Flanders. DOI: https://doi.org/10.5962/bhl.title.1858
Google Scholar

Agassiz, L. (1859). An essay on classification, London: Longman, Brown, Green, Longmans and Roberts and Trubner. DOI: https://doi.org/10.5962/bhl.title.1831
Google Scholar

Armon, R. (2010). Beyond Darwinism’s Eclipse: Functional Evolution, Biochemical Recapitulation and Spencerian Emergence in the 1920s and 1930s. Journal for General Philosophy of Science, 41, 173-194. DOI: https://doi.org/10.1007/s10838-010-9117-x
Google Scholar

Bowler, P.J. (1977). Edward Drinker Cope and the Changing Structure of Evolutionary Theory. Isis, 2(68), 249-265. DOI: https://doi.org/10.1086/351770
Google Scholar

Bowler, P.J. (1988). The non-Darwinian revolution. Reinterpreting a historical myth, Baltimore – London: The Johns Hopkins University Press.
Google Scholar

Bowler, P.J. (1992). The eclipse of Darwinism. Anti-Darwinian evolution theories in the decades around 1900. Baltimore – London: The John Hopkins University Press.
Google Scholar

Burkhardt, F., Porter, D., Dean, S.A., Topham, J.R., Wilmot, S. (1999). The Correspondence of Charles Darwin, Vol. 11. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Clarke, A. (1839). The Holy Bible. Containing The Old And New Testaments. Vol. 1. London: William Tegg.
Google Scholar

Cope, E.D. (1871). The Method of Creation of Organic Forms. Proceedings of the American Philosophical Society, 12(86), 229-263.
Google Scholar

Cope, E.D. (1875). Theology of Evolution. A Lecture. Philadelphia: Arnold and Company.
Google Scholar

Cope, E.D. (1887a). Psychology. The American Naturalist, 6(21), 594-595. DOI: https://doi.org/10.1086/274515
Google Scholar

Cope, E.D. (1887b). Psychology. The American Naturalist, 10(21), 948-951. DOI: https://doi.org/10.1086/274582
Google Scholar

Cope, E.D. (1887c). The Origin of the Fittest: Essays on Evolution. New York: D. Appleton and Company. DOI: https://doi.org/10.5962/bhl.title.24160
Google Scholar

Cope, E.D. (1889). Ethical Evolution. The Open Court, 82(3), 1523-1525.
Google Scholar

Cope, E.D. (1890). Two Perils of the Indo-European. The Open Court, 48(126), 2052-2054.
Google Scholar

Cope, E.D. (1892). The Future of Thought in America. The Monist, 1(3), 23-29. DOI: https://doi.org/10.5840/monist18923136
Google Scholar

Cope, E.D. (1893). The Foundation of Theism. The Monist, 3(4), 623-639. DOI: https://doi.org/10.5840/monist18933437
Google Scholar

Cope, E.D. (1896). What is Republicanism?. The Open Court, 18(453), 4897-4899
Google Scholar

Cope, E.D. (1904). The primary factors of organic evolution. London: Open Court. DOI: https://doi.org/10.5962/bhl.title.1357
Google Scholar

Cope, E.D., Packard, A.S. (1886). Editors’ Table. The American Naturalist, 8(20), 708-710. DOI: https://doi.org/10.1086/274310
Google Scholar

Cope, E.D. (1868). On the Origin of Genera. Proceedings of the Academy of Natural Sciences, 20, 242-300.
Google Scholar

Darwin Correspondence Project. (1871). Letter no. 8039. (https://www.darwinproject.ac.uk/letter/DCP-LETT-8039.xml), [dostęp 2021/08/24].
Google Scholar

Darwin Correspondence Project. (1872). Letter no. 8551. (https://www.darwinproject.ac.uk/letter/DCP-LETT-8551.xml), [dostęp 2021/08/24].
Google Scholar

Darwin, K. (1959). Dzieła Wybrane. Tom II. O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli o utrzymywaniu się doskonalszych ras w walce o byt. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Google Scholar

Davidson, J.P. (1997). The Bone Sharp: The Life of Edward Drinker Cope. Philadelphia: The Academy of Natural Sciences of Philadelphia.
Google Scholar

Gray, A. (1893). To Charles Darwin. Cambridge, March 7, 1872. W: J.L. Gray (red.), Letters of Asa Gray. In Two Volumes. Vol. II, 623-624. Boston, New York: Houghton, Mifflin and Company.
Google Scholar

Hagen, E.H. (2005). Controversial Issues in Evolutionary Psychology. W: D.M. Buss (red.), The handbook of evolutionary psychology, 145-173. New Jersey: John Wiley and Sons. DOI: https://doi.org/10.1002/9780470939376.ch5
Google Scholar

Hall, B.K. (2002). Paleontology and evolutionary developmental biology: a science of the nineteenth and twenty-first centuries. Paleontology, 2(45), 647-669. DOI: https://doi.org/10.1111/1475-4983.00253
Google Scholar

Hering, E. (1913). Memory. Lectures on the specific energies of the nervous systems. Chicago – London: Open Court. DOI: https://doi.org/10.1037/13050-000
Google Scholar

Hilton, E.J., Mitchell, J.C., Smith, D.G. (2014). Edward Drinker Cope (1840–1897): Naturalist, Namesake, Icon. Copeia, 4, 747-761. DOI: https://doi.org/10.1643/OT-14-172
Google Scholar

Hyatt, A. (1884). Cycle in the life of the individual (ontogeny) and in the evolution of its own group (phylogeny). Science, 5(109), 161-171. DOI: https://doi.org/10.1126/science.5.109.161
Google Scholar

Jonason, P.K., Schmitt, D.P. (2016). Quantifying Common Criticisms of Evolutionary Psychology. Evolutionary Psychological Science, 2, 177-188. DOI: https://doi.org/10.1007/s40806-016-0050-z
Google Scholar

Mayer, A.G. (1911). Alpheus Hyatt, 1838-1902. Popular Science Monthly, 78, 133.
Google Scholar

Mayr, E. (1982). The growth of biological thought. Diversity, evolution and inheritance. Cambridge – London: The Belknap Press of Harvard University Press.
Google Scholar

Moore, J.R. (1979). The Post-Darwinian Controversies. A study of the Protestant struggle to come to terms with Darwin in Great Britain and America 1870-1900. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511622830
Google Scholar

Noguera-Solano, R. (2013).The metaphor of the architect in Darwin: Chance and free will. Zygon, 4(48), 859-874. DOI: https://doi.org/10.1111/zygo.12045
Google Scholar

Osborn, H.F. (1929). Biographical Memoir of Edward Dinker Cope 1840-1897. Biographical Memoirs, 13, 127-317.
Google Scholar

Packard, A.S. (1901). Lamarck The founder of evolution. His Life and Work. London – Bombay: Longman, Green and Co. DOI: https://doi.org/10.5962/bhl.title.56432
Google Scholar

Packard, A.S. (1898). A half-century of evolution, with special reference to the effects of geological changes on animal life. The American Naturalist, 32(381), 623-674. DOI: https://doi.org/10.1086/277006
Google Scholar

Paley, W. (1852). Paley’s Natural Theology and Horae Pauline. New York: American Tract Society.
Google Scholar

Popławski, B. (2007). Recepcja darwinizmu w Królestwie Polskim. „Głos” (1886-1894). Przegląd Humanistyczny, 2, 97-114.
Google Scholar

Popowicz, K. (2009). Lamarkizm społeczny a rasizm i eugenika we Francji. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323510819
Google Scholar

Rainger, R. (2009). Paleontology. W: P.J. Bowler, J.V. Pickstone (red.), The Cambridge History of Science. Vol. 6: The Modern Biological and Earth Sciences, 185-204. New York: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CHOL9780521572019.012
Google Scholar

Wilson, D.S., Dietrich, E., Clark, A.B. (2002). On the inappropriate use of the naturalistic fallacy in evolutionary psychology. Biology and Philosophy, 18, 669-682. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1026380825208
Google Scholar

Z. (1872). Zoology: Error in Darwin’s ‘Origin in Species’. The American Naturalist, 6(5), 307-308. (http://www.jstor.org/stable/2463759), [dostęp 2021/08/24].
Google Scholar