O pewnym dwugłosie w szkole lwowsko-warszawskiej. Normatywność między etologią a etyką empiryczną

Waldemar Kmiecikowski

doi:10.21697/2018.54.2.12

Published: 2019-03-29

Vol. 54 No. 2 (2018)

Two different viewpoints in the Lvov-Warsaw School. Normativity between ethology and empirical ethics

Waldemar Kmiecikowski

Studia Philosophiae Christianae

Section: Papers

https://doi.org/10.21697/2018.54.2.12

Abstract

This article critically discusses the ethological and ethical-empirical perspectives concerning the reflection on morality within the Lvov-Warsaw School. Focusing on Maria Ossowska’s research we highlight the tendency of ethological analysis to annihilate the specificity of moral normativity (moral imperativeness), as well as the ambiguity of Ossowska’s conclusions and her predilection for emotivism. Similarly, an examination of Tadeusz Czezowski’s views reveals a propension to argue for the scientific (empirical) status of axiological and deontic standards, which can be regarded as true or false statements. In conclusion, Maria Ossowska’s and Tadeusz Czezowski’s model of normativity is compared with the moral imperativeness available at the level of experimental moral philosophy.

Keywords:

ethology, empirical ethics, science, normativity, moral imperativeness

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Kmiecikowski, W. (2019). Two different viewpoints in the Lvov-Warsaw School. Normativity between ethology and empirical ethics. Studia Philosophiae Christianae, 54(2), 83–109. https://doi.org/10.21697/2018.54.2.12

Cited by / Share

References

Biesaga T., Ossowska Maria, w: Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk, t. 7, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2006, 889–892.
Google Scholar

Czeżowski T., Aksjologiczne i deontyczne normy moralne, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 150–156.
Google Scholar

Czeżowski T., Czym są wartości (wprowadzenie do dyskusji), w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 117–119.
Google Scholar

Czeżowski T., Dwojakie normy, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 144–149.
Google Scholar

Czeżowski T., Etyka jako nauka empiryczna, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 97–104.
Google Scholar

Czeżowski T., Etyka jako nauka empiryczna, w: Odczyty filozoficzne, PWN, Toruń 1958, 59–67.
Google Scholar

Czeżowski T., Etyka a psychologia i logika, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 109–112.
Google Scholar

Czeżowski T., Jak budować logikę dóbr? (1), w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 130–135.
Google Scholar

Czeżowski T., Klasyfikacja rozumowań i jej konsekwencje w teorii nauki, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 77–89.
Google Scholar

Czeżowski T., Konflikty w etyce, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 139–143.
Google Scholar

Czeżowski T., O etyce niezależnej Tadeusza Kotarbińskiego, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 162–167.
Google Scholar

Czeżowski T., O metodzie opisu analitycznego, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 68–76.
Google Scholar

Czeżowski T., O naukach humanistycznych, w:Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 47–58.
Google Scholar

Czeżowski T., Uwagi o etyce jako nauce empirycznej, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 105–108.
Google Scholar

Czeżowski T., W sprawie zagadnienia indukcji, w: Odczyty filozoficzne, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1958, 116–124.
Google Scholar

Ingarden R., Wykłady z etyki, PWN, Warszawa 1989.
Google Scholar

Kamiński S., Styczeń T., Doświadczalny punkt wyjścia, Studia Philosophiae Christianae 4(1968)2, 21–73.
Google Scholar

Kmiecikowski W., Etyka między doświadczeniem a ontologią. Krąpiec – Ingarden – Czeżowski, Flos Carmeli, Poznań 2013.
Google Scholar

Kowalczyk S., Jak wykładać teodyceę dzisiejszym czytelnikom w Polsce?, http://cybra.lodz.pl/Content/8793/LST_2000_17do30.pdf [pobrano: 7.11.2017].
Google Scholar

Lazari-Pawłowska I., Maria Ossowska jako badacz moralności, w: taż, Etyka. Pisma wybrane, red. P.J. Smoczyński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992, 431–448.
Google Scholar

Łukaszewicz D., Filozofia Tadeusza Czeżowskiego, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2002.
Google Scholar

Moralność: postęp czy regres (Rozmowa z prof. Marią Ossowską), w: O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, PWN, Warszawa 1983, 523–527.
Google Scholar

Ossowska M., Jakie zadania ma przed sobą badacz moralności?, w: O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, PWN, Warszawa 1983, 333–340.
Google Scholar

Ossowska M., Normy moralne. Próba systematyzacji, PWN, Warszawa 1970.
Google Scholar

Ossowska M., Podstawy nauki o moralności, PWN, Warszawa 1963.
Google Scholar

Ossowska M., Wzór obywatela w ustroju demokratycznym, w: O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, PWN, Warszawa 1983, 355–366.
Google Scholar

Pawlik W., http://scholar.com.pl/sklep.php?md=products&id_p=2664 [pobrano: 7.11.2017].
Google Scholar

Podsiad A., Etologia, w: tenże, Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2000, 240–241.
Google Scholar

Podsiad A., Emotywizm, w: tenże, Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2000, 224–225.
Google Scholar

Rutkowska-Hajduk J, Ossowska Maria, WWW.ptta.pl/pef/pdf/o/ossowska.pdf [pobrano: 7.11. 2016].
Google Scholar

Smoczyński P.J., Maria Ossowska jako teoretyk nauki o moralności i moralista, w: M. Ossowska, Podstawy nauki o moralności, (część I), De Agostini Polska, Warszawa 2004, 5–49.
Google Scholar

Styczeń T., Etyka, w: Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk i in., t. 3, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2002, 269–284.
Google Scholar

Styczeń T., Problem możliwości etyki jako empirycznie uprawomocnionej i ogólnie ważnej teorii moralności. Studium metaetyczne, KUL, Lublin 1972.
Google Scholar

Styczeń T., Zarys etyki. Metaetyka, KUL, Lublin 1974.
Google Scholar

Ślipko T., Zarys etyki szczegółowej, t. 1, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1982.
Google Scholar

Szostek A., Etologia, w: Leksykon filozofii klasycznej, red. J. Herbut, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1997, 172–174.
Google Scholar

Szostek A., Etologia w aspekcie psychosocjologicznym, w: Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk i in., t. 3, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2002, 253–254.
Google Scholar

Wiśniewski R., Problem z kryteriami wartości. w nawiązaniu do aksjologii Tadeusza Czeżowskiego, w: Tadeusz Tadeusz Czeżowski (1889–1981). Dziedzictwo idei: logika – filozofia – etyka, red. W. Tyburski, R. Wiśniewski, Wydawnictwo UMK, Toruń 2002, 145–159.
Google Scholar

Wiśniewski R., Doświadczenie aksjologiczne a teorie etyczne w koncepcji Tadeusza Czeżowskiego, w: Człowiek i wartości moralne. Studia z dziejów polskiej niezależnej myśli etycznej, red. Z.J. Czarnecki, S. Soldenhoff, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1989, 259–287.
Google Scholar

Woleński J., Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, PWN, Warszawa 1985.
Google Scholar

Woleński J., Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, http://www.ptta.pl/pef/pdf/l/lws.pdf, [pobrano 07.11.2017].
Google Scholar

Ziembiński Z, Logika praktyczna, PWN, Warszawa 1997.
Google Scholar