Michael Walzer: Wojna sprawiedliwa i wojna święta: raz jeszcze [Studia Philosophiae Christianae 53(2017)3, s. 21-40].

Link do tekstu: https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/spch/article/view/3387

W artykule autor omawia argumenty Pawła Włodkowica, polskiego filozofa/teologa z XV wieku, dotyczące wojen etycznie usprawiedliwionych (ius ad bellum). Autor opowiada się za przyjęciem twierdzenia Włodkowica, zgodnie z którym rozum naturalny wyznacza granice dla uzasadnionych działań zbrojnych, a w szczególności zakazuje wszczynania wojen świętych, takich jak krucjaty Zakonu Krzyżackiego, wykluczając tym samym również wojny prowadzone przez współczesnych bojowników dżihadu. Zakazuje on także prowadzenia operacji militarnych wspieranych przez bojowo nastawionych rzeczników ideologii świeckich. "Jak już wyżej wskazałem, krytyka autokratycznych i oligarchicznych reżimów jest całkowicie uzasadniona, może nawet konieczna. Czy należy żądać od przedstawicieli takich reżimów, by zezwalali na przyjazd do swoich krajów krytyków własnych rządów – tak jak, według Włodkowica, należy żądać od pogańskich władców, by zezwolili na głoszenie Ewangelii w ich krajach? Czy cenzura lub tłumienie krytyki usprawiedliwiają wojnę? Chcę powiedzieć wyraźnie, że nie, i uważam, że takiej samej odpowiedzi powinno się udzielić na pytanie pokrewne: Czy nękanie lub prześladowanie lokalnych demokratów – a więc zdarzenia mające miejsce w wielu autorytarnych reżymach, uzasadniają inwazję Rycerzy Demokracji? Odpowiedź znowu powinna być negatywna. Twierdzenia tego rodzaju były zbyt często pretekstem do wojen imperialnych. Zwykłemu („spokojnemu”) autorytaryzmowi powinno się przeciwstawiać ideologicznie, politycznie, dyplomatycznie – ale nie militarnie. Bowiem śmierć i zniszczenie to rezultaty działań wojskowych, które są znacznie bardziej prawdopodobne niż zaprowadzenie w danym kraju demokracji" (s. 38). Artykuł przetłumaczył na język polski dr Adam Cebula.