OPIS: Józef Makselon (ur. 1950) jest profesorem zwyczajnym i byłym kierownikiem w Katedrze Psychologii Religii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Zajmuje się m.in. zagadnieniami psychologicznymi dotyczącymi cierpienia i śmierci człowieka, czyli tanatopsychologią, a także psychologią religii. Był redaktorem naczelnym rocznika naukowego „Analecta Cracoviensia”. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi”. Przypomniany artykuł można zaliczyć do obszaru filozofii psychologii. Należy on do grupy artykułów około psychologicznych, publikowanych w SPCh w latach 70. i 80., gdy czasopismo udostępniało miejsce dla tekstów na temat zagadnień z pogranicza filozofii i psychologii. Autor artykułu zauważa, że swoistym paradoksem współczesnej psychologii polskiej jest to, że pomija zagadnienia śmierci i umierania, gdy tymczasem powinny one stanowić integralną część badań, przynajmniej w zakresie psychologii rozwojowej. Ten paradoks wiąże się z jednej strony z niezbyt silnie ugruntowanym myśleniem w kategoriach psychologii humanistycznej oraz z drugiej – z egzystencjalnym profilem zagadnienia przemijania, które częstokroć powoduje zakłopotanie i nieporadność w przeprowadzaniu badań na ten temat. Przedstawiony artykuł jest próbą całościowego spojrzenia na podstawowe wymiary postawy wobec śmierci. Może on również stanowić teoretyczną bazę do konstruowania metod na użytek badań tanatopsychologicznych oraz interpretowania ich wyników. „Wśród psychologicznych badań zjawiska śmierci spotyka się nader skąpe doniesienia na temat racjonalizacji. Ustalono m. in., że intelektualizacja (jako aspekt racjonalizacji) częściej i wyraźniej ujawnia się u neurotyków niż u zdrowych lub chorych na raka bądź serce oraz, że te osoby, które są bardziej świadome swej skończoności usprawiedliwiają śmierć, a nawet uznają ją za wydarzenie pożyteczne (…). W podsumowaniu tego, co powiedziano na temat mechanizmów obronnych podkreślić należy, że w postawie wobec śmierci odgrywają one istotną rolę. Wiele kontrowersji wokół działania tych mechanizmów wynika z niewystarczająco precyzyjnie przeprowadzonych badań, które nb. są bardzo trudne z metodologicznego punktu widzenia. Dla niektórych autorów fakt, że nie mówi się zbyt często o śmierci i umieraniu, co nazywają tabuizacją problematyki przemijania człowieka, ma wskazywać na działanie mechanizmów wypierania lub zaprzeczania. Posługując się zasadami grupowego fenomenu ,,tabu”, które polega na wykluczaniu z interpersonalnej komunikacji określonych spraw, próbuje się dowodzić istnienie tych mechanizmów. To jednak wydaje się dyskusyjne, bowiem istnieniu grupowego tabu nie przeczy fakt myślenia pojedynczych osób na temat objęty zakazem (np. tabu seksualne)” (s. 133).
SPIS TREŚCI: Wstęp. 1. Myślenie o śmierci. 1.1. Koncepcja śmierci. 1.2. Intensywność myślenia o śmierci. 2. Lęk wobec śmierci 3. Mechanizmy obronne w postawie wobec śmierci. 3.1. Wypieranie tematyki śmierci. 3.2. Negacja śmierci. 3.3. Racjonalizacja stosunku do śmierci. Zakończenie.
Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.
English
Język Polski