Obraz Samarytan w trzeciej Ewangelii kanonicznej

Michał Pierzchała

doi:10.21697/stv.8962

Opublikowane: 2021-08-11

Tom 58 Nr 2 (2020)

Obraz Samarytan w trzeciej Ewangelii kanonicznej

Michał Pierzchała

Studia Theologica Varsaviensia

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/stv.8962

Abstrakt

Niniejszy artykuł podejmuje kwestię obrazu samarytańskiego
w trzeciej Ewangelii kanonicznej. Zostało w nim zarysowane tło historyczne, geneza oraz niektóre kwestie etymologiczne związane z mieszkańcami Samarii. Również został dostrzeżony i przybliżony przełomowy wpływ paraboli o Miłosiernym Samarytaninie na dotychczas jednogłośnie potępianych przez Żydów cudzoziemców. Zarówno owa parabola jak i opowiadanie o oczyszczeniu dziesięciu trędowatych, z których jedynym wdzięcznym Chrystusowi okazał się być Samarytaninem (por. Łk 17,11-18), pokazują niezwykle pozytywny obraz ,,wrogów Izraela” w Ewangelii Łukaszowej. Omawiane w artykule fragmenty trzeciej Ewangelii kanonicznej są zarazem kerygmatyczne i parenetyczne, ponieważ przybliżają
i przepowiadają Dobrą Nowinę o Bożej miłości oraz przestrzegają przed potępianiem drugiego człowieka jedynie z powodu jego przynależności narodowej lub religijnej. Przede wszystkim owe perykopy są wezwaniem do stawania się coraz bardziej miłosiernymi na wzór samego Boga.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Pierzchała, M. (2021). Obraz Samarytan w trzeciej Ewangelii kanonicznej. Studia Theologica Varsaviensia, 58(2), 106–145. https://doi.org/10.21697/stv.8962

Cited by / Share

Bibliografia

Ambroży z Mediolanu, Wykład Ewangelii według św. Łukasza, tłum. W. Szołdrski, Warszawa 1977.

Balz, Horst, Schneider G., Exegetisches Wörterbuch zum Neuen Testament, vol. III, Stuttgart 1983, s. 633-634.

Bednarski M., Obraz Samarytan w okresie rzymskim i ich relacje ze wspólnotą żydowską w świetle dzieł Józefa Flawiusza, ,,Veritati et Caritati” 4 (2015), Częstochowa 2015, s. 37-79.

Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est, http://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/encyclicals/documents/ hf_ben-xvi_enc_20051225_deus-caritas-est.html [02.11.2020].

Cantalamessa R., Oblicza miłosierdzia Boga i człowieka, Częstochowa 2016, s. 133-138.

Chrostowski W., „Nic nie zostało, jak tylko samo pokolenie Judy” (2 Krl 17, 18b) – czy naprawdę? Zagłada Samarii i Królestwa Izraela oraz jej skutki, „Collectanea Theologica” 68 (1998), Warszawa 1998, s. 5-22.

Czerski J., Nowotestamentalna terminologia miłosierdzia, RBL 40 (1987) 1, Lublin 1987.

Dogondke D., Charakter deuteronomistyczny Księgi Malachiasza. Teologiczne implikacje intertekstualnej analizy biblijnej, Warszawa 2013.

Dziadosz D., Lewici i kapłani w księdze Powtórzonego Prawa, „Verbum Vitae” 17 (2010), Lublin 2010.

Egger R., Josephus Flavius und die Samaritaner. Novum Testamentum et Orbis Antiquus 4, Freiburg (Schweiz) – Göttingen 1986.

Fausti S., Wspólnota czyta Ewangelię wg św. Łukasza, Częstochowa 2006.

Feldman L, Josephus Attitude toward the Samaritans. A Study in Ambivalence, w: Jewish Sect, Religious Movements and Political Parties, red. M. Mor, Omaha 1992.

Flawiusz J., Dawne dzieje Izraela (Antiquitates Iudaicae), tłum. Kubiak Z., Radożycki J., red. Dąbrowski E., Poznań 1979.

Flawiusz J., Wojna żydowska (Bellum Iudaicum), tłum. Radożycki J., Poznań 1980.

Florczyk Ł., Bóg Izraela w rozumieniu Nie-Izraelitów. Studium historyczno-krytyczne wybranych tradycji deuteronomistycznej historiografii (Joz–2Krl), Lublin 2018.

Franciszek, Bulla ustanawiająca nadzwyczajny Rok Jubileuszowy Miłosierdzia Misericordiae vultus, http://w2.vatican.va/content/francesco/pl/bulls/documents/papa-francesco_bolla_20150411_misericordiae-vultus.html [01.12.2020].

Franciszek, Encykilka Fratelli tutii, http://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20201003_enciclica-fratelli-tutti.html [01.02.2021].

Franciszek, Posynodalna adhortacja apostolska Amoris laetitia, http://w2.vatican.va/content/francesco/pl/apost_exhortations/documents/papa-francesco_esortazione-ap_20160319_amoris-laetitia.html [10.12.2020].

Gargano I., Miłosierni jak ojciec, ZFD 47 (2017), Kraków 2017, s. 24.

Górka B., Jezus wobec judaizmu i samarytanizmu w J 4,1-30.39-42, ,,Scripta Biblica et Orientalia” 1 (2009), Lublin 2009.

Green J., The New International Commentary on The New Testament, Michigan 1997.

Homerski J., Kapłaństwo w Starym Testamencie, ,,Roczniki Teologiczne” 41 (1994), Lublin 1994, s. 15-30.

Jan Paweł II, Encyklika Dives in misericordia, http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_30111980_dives-in-misericordia.html [01.12.2020].

Jan Paweł ii, List Apostolski Novo millennio ineunte, http://www.vatican.va/ content/john-paul-ii/pl/apost_letters/2001/documents/hf_jp-ii_apl_20010106_novo-millennio-ineunte.html [01.02.2021].

Koster H., σπλάγχνον, TDNT, vol. VII, 548n.

Mędala S., Ewangelia wg św. Jana. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, NKB NT IV/1, Częstochowa 2010, s. 464n.

Mickiewicz F., Ewangelia wg św. Łukasza. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, NKB NT III/1, Częstochowa 2011.

Mickiewicz F., Ewangelia wg św. Łukasza. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, NKB NT III/2, Częstochowa 2012.

Paciorek A., Przypowieści Jezusa. Wprowadzenie i objaśnienie, Częstochowa 2013.

Pikor W., Przypowieści Jezusa. Narracyjny klucz lektury, Kielce 2011.

Pronzato A., Śladami Samarytanina, Kraków 2016.

Rienecker F., Maier G., Leksykon biblijny, w: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2001.

Rosik M., Ze wzgórz Samarii, Wrocław 2005.

Stein R., The interpretation of the Parable of the Good Samaritan, Grand Rapids Michingan 1978.

Strong J., Grecko- polski słownik Stronga, w: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2015.

Sung L., Josephus constructs the Samari(t)ans: A strategic Construction of Judean/Jewish Identity through the rhetoric of Inclusion and Exclusion, w: Journal of Theological Studies 64 (2013), Oxford 2013, s. 429-431.

Szmajdziński M., Ideał kapłana w księdze Ozeasza, ,,Verbum Vitae” 17 (2010), Lublin 2010, s. 69-105.

Uchnast Z., Empatia jako postawa egzystencjalna, „Roczniki Filozoficzne” t. 44, z. 4, 1996: 37-52.

Wailes S., Medieval allegories of Jesus' parables, Berkeley 1987.

Warzecha J., Historia Dawnego Izraela, Warszawa 2005.

Wypych S., Samarytanie w ujęciu historycznym, geograficznym i religijnym, w: RBL 3 (2005), Lublin 2005, s. 171n. Google Scholar