Fenomen hikikomori i jego ukazanie w wybranych wytworach polskiej kultury

Dominika Barwińska

doi:10.21697/ucs.2023.32.2.05

Opublikowane: 2023-12-31

Tom 32 Nr 2 (2023)

Fenomen hikikomori i jego ukazanie w wybranych wytworach polskiej kultury

Dominika Barwińska

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

Dział: Próby i debiuty

https://doi.org/10.21697/ucs.2023.32.2.05

Abstrakt

W artykule postawiono pytanie, jak rozpoznane w Japonii zjawisko shakaiteki hikikomori jest postrzegane i ukazywane w odległym kulturowo społeczeństwie polskim. W poszukiwaniu odpowiedzi autorka wykorzystuje teorię anomii Émile’a Durkheima i Roberta K. Mertona, a także koncepcję społecznego tworzenia rzeczywistości Petera L. Bergera i Thomasa Luckmanna, poruszając się w obszarze socjologii wiedzy. Zakładając, że społeczeństwo samo wytwarza wiedzę, począwszy od doświadczeń i spostrzeżeń dnia codziennego, poprzez obiektywizację i ponowną internalizację, przybliża rozumienie hikikomori ujawniane na forach internetowych (ukształtowane przez codzienne, rodzinne doświadczenia), następnie w wytworach kultury, takich jak sztuka teatralna, film czy reportaż radiowy oraz w opracowaniach naukowych opartych na badaniach.

Słowa kluczowe:

hikikomori, hikikomori w polskim społeczeństwie, hikikomori w kulturze, samowycofanie, wycofanie społeczne

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Barwińska, D. (2023). Fenomen hikikomori i jego ukazanie w wybranych wytworach polskiej kultury. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 32(2), 59–68. https://doi.org/10.21697/ucs.2023.32.2.05

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ciężki przypadek nastolatki (2010), https://forum.gazeta.pl/forum/w,210,114710971,114710971,ciezki_przypadek_nastolatki.html#p114719524 [dostęp 2.10. 2023].
Google Scholar

Frączkowska K. (2021), Hikikomori – japoński syndrom wycofania społecznego jako problem współczesnych uczniów polskich szkół. Analiza zjawiska w świetle badań literatury przedmiotu oraz badań własnych, „Rozprawy Społeczne”, t. 16, nr 4.
Google Scholar

Hikikomori (2022), https://twojapsychiatria.pl/viewtopic.php?t=1696 [dostęp 2.10.2023].
Google Scholar

Hikikomori, nolife (2009), https://www.nerwica.com/topic/6676-hikikomori-nolife [dostęp 2.10.2023].
Google Scholar

Hikikomori, Słownik Języka Polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/szukaj/hikikomori.html [dostęp 2.10.2023].
Google Scholar

Komasa J., reż. (2011), Sala samobójców, Studio Filmowe Kadr.
Google Scholar

Krzystanek M., Sygut M., Krupka-Matuszczyk I. (2010), Hikikomori – cień miasta [w:] K. Popiołek, A. Bańka (red.), Kryzysy, katastrofy, kataklizmy w perspektywie psychologicznej, Stowarzyszenie Psychologia i Architektura, Poznań: 123–127.
Google Scholar

Pawlikowska A.M. (2021), Obraz samobójstwa w filmie Sala samobójców w reżyserii Jana Komasy, „Forum Polityki Kryminalnej”, nr 2: 1–12. DOI: https://doi.org/10.31261/FPK.2021.02.06
Google Scholar

Pola Rise (2023), Sama ze sobą, płyta CD Hikikomori, Warner Music Poland.
Google Scholar

Szybińska M., Himiak A. (2015), Japonia na wyciągnięcie sznura [w:] Spotkanie z reportażem, Polskie Radio Katowice, https://www.radio.katowice.pl/zobacz,10247,Japonia-na-wyciagniecie-sznura.html [dostęp 2.10.2023].
Google Scholar

Rosenwald H., Spektakl Hikikomori, YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=1vKW0x4BoW0&t=1700s&ab_channel=HaRosenwald [dostęp 2.10.2023].
Google Scholar

Berger P., Luckmann T. (2010), Społeczne tworzenie rzeczywistości. Traktat z socjologii wiedzy, przekł. J. Niżnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Bielicki E. (1993), Koncepcja anomii E. Durkheima i R.K. Mertona a współczesne poglądy na dezorganizację społeczną, „Studia z Nauk Społecznych”, z. 10: 125–137.
Google Scholar

Furlong A. (2008), The Japanese hikikomori phenomenon: acute social withdrawal among young people, “The Sociological Review”, vol. 56, iss. 2: 309–325. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-954X.2008.00790.x
Google Scholar

Golka M. (1996), Socjologiczny obraz sztuki, Poznań: Ars Nova.
Google Scholar

Kalita K. (2013), Psychospołeczne wymiary ,,wycofania społecznego” na przykładzie Japonii, „Zeszyty Naukowe WSOWL”, nr 1 (167): 71–79.
Google Scholar

Kalita K. (2021), Proces wycofania hikikomorich na przykładzie 24 hikikomorich japońskich. „Seminare. Poszukiwania naukowe”, t. 42, nr 1: 66–80.
Google Scholar

Klimek K. (2009), Życie to kaisha. Specyficzne rozumienie japońskiej przedsiębiorczości. Kraków: Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Jagielloński: 165–171. DOI: https://doi.org/10.24917/20833296.5.14
Google Scholar

Konecki K. (2000), Studia z metodologii badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Mizerek H. (2017), Studium przypadku w badaniach nad edukacją. Istota i paleta zastosowań, „Przegląd Pedagogiczny”, t. 1: 9–21.
Google Scholar

Merton R.K. (2002), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska i J. Wertenstein-Żuławski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Nishimura H. (2006), Hikikomori Sono Shinri to Enjo. Tōkyō: Kyōiku Shiryo Shuppankai.
Google Scholar

Pereira-Sanchez V. et al. (2019), Exploring the Extent of the Hikikomori Phenomenon on Twitter: Mixed Methods Study of Western Language Tweets, “Journal of Medical Internet Research”, t. 21, 5 e14167. DOI: https://doi.org/10.2196/14167
Google Scholar

Saitō T. (2013), Hikikomori. Adolescence without End, tłum. J. Angles, Minneapolis, London: University of Minnesota Press.
Google Scholar

Suwa M., Suzuki K. (2013), The phenomenon of “hikikomori” (social withdrawal) and the socio-cultural situation in Japan today. “Official Journal of the Italian Society of Psychopathology”, t. 19: 191–198.
Google Scholar

Szluz B. (2018), „Hikikomori” – o syndromie wycofania społecznego młodych ludzi, „Seminare” t. 39, nr 1: 82–89. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2018.1.07
Google Scholar

Tajan N., Yukiko H., Pionnié-Dax N. (2017), Hikikomori: The Japanese Cabinet Office’s 2016 Survey of Acute Social Withdrawal. “The Asia-Pacific Journal”, vol. 15, iss. 5, no. 1.
Google Scholar