„Południe jako autonomiczny punkt widzenia, a nie jeszcze Północ”, czyli o konieczności autonomii kulturowej  w myśli społecznej Franco Cassano

Piotr Dejneka

doi:10.21697/ucs.2024.34.2.02

Opublikowane: 2024-12-31

Tom 34 Nr 2 (2024)

„Południe jako autonomiczny punkt widzenia, a nie jeszcze Północ”, czyli o konieczności autonomii kulturowej w myśli społecznej Franco Cassano

Piotr Dejneka

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ucs.2024.34.2.02

Abstrakt

Celem niniejszego tekstu jest przybliżenie myśli społecznej włoskiego filozofa kultury i socjologa Franco Cassano. Autor najbardziej znany z wielokrotnie publikowanej w języku włoskim książki Il pensiero meridiano to postać warta popularyzacji w kręgu badaczy europejskiej myśli społecznej. Jego kulturowo-społeczne analizy specyfiki kultury południowych Włoch, a także w szerszym aspekcie zarówno „południowego” dziedzictwa kultury europejskiej, jak i wagi autonomii kulturowych we współczesnym świecie, zwłaszcza w kontekście procesów powstawania w latach 90. XX w. nowego superpaństwa europejskiego, jakim jest Unia Europejska, wydają się niezwykle ważne. Dyskurs dotyczący modernizacji peryferii dążących do skopiowania rozwiązań centrum oddziaływania geopolityczno-kulturowego Europy oraz ich racjonalna kontestacja są kwintesencją tego pisarstwa. W tekście przywołuję również dyskurs Cassano z Albertem Camusem, a uwspółcześniając problematykę przedstawiam opinie szeregu badaczy widzących w prawie do autonomii kulturowej niezbywalny atut zjednoczonej w różnorodności Europy. Analizy Nathaniela Copseya, Davida Marquanda oraz Adriana Favella i Virginie Guiraudon przytoczone są jako ostrzeżenie. Krzysztof Jasiecki zaś na gruncie polskim dokonuje podobnych, moim zdaniem, uogólnień sytuacji geopolitycznej w rozwijającej się instytucjonalnie Unii i zabiera warty usłyszenia głos w dyskursie o granicach autonomii i asymilacji kulturowej w Europie.

Słowa kluczowe:

Franco Cassano, Albert Camus, David Marquand, Nathaniel Copsey, Adrian Favell, Virginie Guiraudon, Krzysztof Jasiecki, autonomia kulturowa, myśl Południa, Południe versus Północ Europy, okcydent versus orientalizm, centrum i peryferie, Unia Europejska

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Dejneka, P. (2024). „Południe jako autonomiczny punkt widzenia, a nie jeszcze Północ”, czyli o konieczności autonomii kulturowej w myśli społecznej Franco Cassano. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 34(2), 9–18. https://doi.org/10.21697/ucs.2024.34.2.02

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Adorno T.W. (1999), Minima moralia. Refleksje z poharatanego życia, przekład i przypisy M. Łukasiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Adorno T.W. (2003), The Jargon of Authenticity. New York: Routledge.
Google Scholar

Bauman Z. (1998), Globalization: the human consequences. New York: Columbia University Press.
Google Scholar

Bauman Z. (2000), Liquid modernity. Cambridge: Polity Press.
Google Scholar

Bauman Z. (2002), Societa, etica, politica. Milan: Cortina.
Google Scholar

Benjamin W. (2005), Pasaże, red. R. Tiedemann, przeł. I. Kania, posł. Z. Bauman. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Benjamin W. (2024), Ulica jednokierunkowa, przeł. B. Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar

Camus A. (1969), “The New Mediterranean Culture” [in:] Lyrical and Critical Essays, trans. by E. Conroy Kennedy. New York: Alfred A. Knopf.
Google Scholar

Cassano F. (2012), Southern Thought and Other Essays on Mediterranean, edited and trans. by N. Bouchard and V. Ferme. New York: Fordham University Press. DOI: https://doi.org/10.5422/fordham/9780823233649.001.0001
Google Scholar

Copsey N. (2015), Rethinking the European Union. London, New York: Palgrave. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-137-34168-6
Google Scholar

Dejneka P. (2019), Populizm a sfera publiczna. Czy populizm zrewitalizuje sferę publiczną w Europie?. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Google Scholar

Glendon M.A. (2011), The forum and the tower: how scholars and politicians have imagined the World, from Plato to Eleanor Roosevelt. New York: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:osobl/9780199782451.001.0001
Google Scholar

Grzeszczyk E. (2003), Sukces: amerykańskie wzory – polskie realia. Warszawa: Wydawnictwo IFIS PAN.
Google Scholar

Horkheimer M., Adorno T.W. (2010), Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przeł. M. Łukasiewicz, przekład przejrzał i posłowiem opatrzył M.J. Siemek. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Favell A., Guiraudon V. (2011), Sociology of the European Union. New York: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-0-230-34390-0
Google Scholar

Ferretti F. (2023), Geography, pluriverse and “Southern Thought”: Engaging with decoloniality from the Mediterranean. “Political Geography”, vol. 107, November, 102990. DOI: https://doi.org/10.1016/j.polgeo.2023.102990
Google Scholar

Franklin B. (2016), Autobiografia, przeł. A. Osiński. Dębica: Wydawnictwo Promnet.
Google Scholar

Jasiecki K. (2013), Kapitalizm po polsku. Między modernizacją a peryferiami Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar

Marquand D. (2011), The End of The West: The Once and Future Europe. Princeton: Princeton University Press. DOI: https://doi.org/10.1515/9781400845019
Google Scholar

Said E. (2009), Kultura i imperializm, przeł. M. Wyrwas-Wiśniewska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Said E. (2018), Orientalizm, przeł. M. Wyrwas-Wiśniewska. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar

Schmidt C. (1997), Land and See, transl. by S. Draghici. Washington, D.C.: Plutarch Press.
Google Scholar

Schmidt C. (2007), The concept of the political: expanded edition. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Szydłowska W. (2002), Camus. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
Google Scholar

Wallerstein E. (2004), The World System Analysis: An Introduction. Durham and London: Duke University Press.
Google Scholar

Weil S. (1949), L’Enracinement, prélude à une déclaration des devoirs envers l’être humain. Paris: Gallimard.
Google Scholar

Woliński J. (2009), Referendum w Norwegii – komentarze ekspertów, „Portal Spraw Zagranicznych”, 27 października, http://www.psz.pl/168-archiwum/referendum-w-norwegii-komentarze-ekspertow [dostęp 3.12.2024].
Google Scholar