https://doi.org/10.21697/ucs.2021.28.2.06
Niniejsza praca ma na celu analizę relacji jurodiwych z rosyjską Cerkwią prawosławną i Cesarstwem Rosyjskim, a później ZSRR. Jurodiwymi określa się rosyjskich świętych szaleńców, tj. w tradycji prawosławnej osoby oddające cześć Bogu, które zachowują się jak obłąkani, szaleńcy. Ich czyny były często społecznie nieakceptowane, łamiąc tabu dotyczące m.in. nagości. Można w tym przypadku wyróżnić dwa impulsy alienacyjne: pierwszym był raskoł, czyli rozłam w rosyjskiej Cerkwi prawosławnej, który zaowocował odłączeniem się od establishmentu macierzy grupy starowierców, z którymi (w roli malowanego ptaka) utożsamiani byli jurodiwi. Jako impuls absorpcyjny można traktować romantyzm i rehabilitację poszczególnych form świętego szaleństwa (u Zagoskina czy Puszkina). Czasem kwarantanny byłby w takim razie okres rosyjskiego renesansu religijnego. Wtedy to powstawały dzieła pisarzy takich jak Dostojewski i Tołstoj oraz filozofów, np. Bierdiajewa, które opisywały, zdaniem Ewy Thompson, jurodiwych „ugrzecznionych” – kwarantanna miała ich bowiem zmienić w funkcjonalnych członków społeczeństwa. Kolejnym impulsem alienacyjnym były prace autorów takich jak Gorki czy Bunin uznających fenomen jurodstwa za staroświecki i zabobonny. Faza enemizacji dokonała się już w Związku Radzieckim. Potem doszło jednak do impulsu absorpcyjnego, którym był upadek ZSRR. Zwrot inkorporacyjny nie osiągnął wtedy jednak wszystkich trzech stopni drugiej fazy. Jurodiwi zostali poniekąd zabsorbowani od razu za sprawą pierwszej kanonizacji od setek lat.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
English
Język Polski